گزارش تصویری و تحلیل فنی مسجد جامع هفت شویه
مسجد جامع هفت شویه در روستای هفت شویه از توابع خورا سگان در شمال شرقی اصفهان واقع شده است . اساس این بنا از خشت ساخته شده و از آجر به صورت ساده و تزئینی در نمای خارجی استفاده کرده اند و نیز طبق شواهد ، پی این بنا از سنگ و آهک ساخته شده است . حمدالله مستوفی ضمن توصیف اصفهان ، هفت شویه را از قراء معظم قهاب شمرده است . در حال حاضر این بنا تقریباً تخریب شده است . گنبد این مسجد فرو ریخته و از بین رفته است ، بر اساس مشاهدات ما در زیر گنبد تزئینات توپی گچی داشته که تنها آثار ا ند کی از آن باقی مانده است . در داخل بنا محراب زیبای گچی مشهود است که داخل آن دارای تزئینات گل و بوته و کتیبه قرانی به خط کوفی بنائی است .
آثار سلجوقی در ایوان شمالی بنا کاملا نمایان است و از مطالعه مجموعه معماری و تزئینات آن این مسئله تایید می شود و می توان گفت تمام تزئینات گچی آن مربوط به ایلخانان است .
در نوار دورمحراب به خط ثلث آیت الکرسی و اطراف اسپر محراب به خط کوفی ، سوره فاتحه و به خط کوفی بنائی آیات 51 و 52 سوره القلم گچبری شده است .
در تزئینات گچی بالای محراب رنگ اخرائی و در پائین آن رنگ های سبز و لاجوردی به کار رفته است .
در کل بنا به صورت پراکنده تزئینات کمی با کاشی لعابدار فیروزه ای و لاجوردی دیده می شود . که البته در سطح زمین تعداد بسیاری از کاشی های لعابدار به صورت شکسته و پراکنده وجود دارد که بسیاری از این ( نره) کاشی ها از نظر خمه ، لعاب و.. دارای شباهت چشمگیری با موارد مشابه در گنبد سلطانیه است . در ضلع غربی بنا بقایای یک سکوی هشت ضلعی به قطر 65/4 متر دیده می شود که احتمالاً پایه منار بوده بقایای کمی از پلکان اولیه در داخل منار قرار دارد که به صورت مارپیچ بالا می رفته است . در حال حاضر از این مناره چیزی در حدود 2 متر باقی مانده است . متذکر می شویم که در برخی از منابع این مناره را مربوط به دوره سلاجقه دانسته اند.
در بخش های مختلف بنا و بالاخص ایوان شرقی و جنب محراب و تزئینات توپی شکل دیده می شود که در ایوان شرقی جنب محراب علاوه بر این تزئینات نواری گچی شامل آیات قرآن دیده می شود . نقشه بنای مسجد دو ایوانی بوده و در پشت ایوان جنوبی آن ، گنبدخانه ای به ابعاد 20/9 در 55/9 متر قرار داشته است .
نقشه عمومی بنای مسجد جامع هفت شویه از نظر پلان ، موقعیت و… شباهت بسیاری به مسجد گار دارد .این مسجد دوره ایلخانی که متاسفانه آسیب های فراوانی دیده و در شرف تخریب کامل است. علاوه بر مسجد گار ، از نظر گچبری داخلی بنا و محراب به مسجد اشترجان شباهت های بسیاری دارد .
همانطوری که اشاره کردیم این بنا از نظر نوع لعاب و تکنیک لعاب و کاشی سازی و نره های کاشی شباهت بسیاری با گنبد سلطانیه دارد که این مساله جای بررسی و پژوهش بیشتری دارد .
این بنا به شماره430 به ثبت رسیده است .
گزارش تصویری و تحلیل فنی : احسان محمدحسینی
No tags for this post.
