اقتصاد ایران مهمترین گردنه برای عبور از کرونا

کرونا برساحت های مختلف زندگی بشر از جمله سیاست،فرهنگ،اجتماع و اقتصاد تأثیر گذاشت. با این وجود تأثیر این اپیدمی روی اقتصاد عمیق تر و گسترده تر از بقیه جنبه های زندگی بشر بود. این وضعیت در ایران نیز رخ داد.

کرونا در ایران از منظر جامعه شناختی روابط بین افراد جامعه را تغییر داد،خانواده را دوباره در محوریت جامعه قرار داد و توجه به بزرگتر ها و سالمندان را افزایش داد. در زمینه سیاسی دولت را مجبور کرد به جزئیات زندگی مردم توجه کند.با این وجود کرونا اقتصاد ایران را بیش از سایر جنبه ها تحت تأثیر قرار و پیامدهای مهمی به همراه آورد.مهم ترین پیامد کرونا بر اقتصاد ایران فقیرتر کردن مردم بود.

اقتصاد ایران قبل از اینکه امواج سه گانه یعنی سقوط قیمت نفت،بازگشت تحریم ها وشیوه ویروس کرونا موضوعیت پیدا کند در یک شرایط نگران کننده و شکننده ای قرار داشت.

براساس داده های رسمی تنها در سال های 1397-1398  و بر اثر ندانم کاری ها و تسخیرشدگی نظام قاعده گذاری اقتصادی توسط گروه های غیر مولد، اقتصاد ایران بین 12-15 درصد کوچک شده است. در کنار کوچک شدن اقتصاد در سه دهه گذشته ما شاهد افول اقتصاد ملی در مقیاس جهانی نیز بوده ایم.

گزارش های رسمی وزارت کار بیانگر این است که در سال های1390-1391در اثر بروز موج اول تحریم ها پنج میلیون نفر به تعداد فقرای کشور افزوده شده است.این در حالی است که  تحریم ها شدید ترین شکل فقر یعنی فقر خوراکی را نیز تشدید کرده است.

در نتیجه در شرایط ترکیبی که ما با تحریم ها،سقوط قیمت نفت و ظهور کرونا مواجه هستیم شرایط کشور آبستن اتفاقات ناخوشایندی در زمینه اقتصادی خواهد بود.

براساس گزارش ارائه شده توسط مرکز پژوهش های مجلس در سال 1399 این احتمال وجود دارد که اندازه اقتصاد ایران بین 7/5 تا 11 درصد کوچک تر از گذشته شود. نکته دیگر اینکه به دلیل کرونا در سال آینده از بین دو میلیون و هشتصد هزارنفر تا شش میلیون و چهارصد هزار نفر نیز شغل خود را از دست خواهند داد.این اتفاقات در شرایطی ممکن است رخ بدهد که اقتصاد ایران از جنبه های مختلف تحت فشار است.

از یک طرف فروش مهم ترین منبع درآمدی اقتصاد ایران یعنی نفت با چالش های جدی مواجه شده  و از سوی دیگر میزان صادرات ایران نسبت به گذشته کاهش داشته است.این در حالی است که به دلیل شرایط تحریم ها دریافت پول ناشی از صادرات نفت نیز بسیار دشوار شده است.

رشد اقتصادی ایران در سال های اخیر منفی شده است.کلیدی ترین نسبت اقتصادی که نسبت سرمایه گذاری به تولید ناخالص داخلی باشد، از دولت های نهم و دهم و حتی اواخر دولت هشتم تا کنون در پایین ترین رتبه خود در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا قرار دارد و دولت نیز دارای توانایی کافی برای مواجهه با پیامدهای ناشی از بیماری کرونا نیست.

طبق گزارش هایی که به تازگی از طرف بانک جهانی ارائه شده نشان می دهد که اقتصاد جهان در حدود چهار تریلیون دلار از بحران کرونا خسارت دیده است.به نظر می رسد کشورهای توسعه یافته که از نظر اقتصادی در وضعیت مطلوبی قرار دارند به این دوران به عنوان یک دوران گذرا نگاه می‌کنند و در آینده توانایی این را دارند که خسارت های ناشی از بحران کرونا را جبران کنند.

این وضعیت تا حدودی درباره کشورهایی مانند ترکیه و عربستان و حتی مصر که از نظر جغرافیایی به ایران نزدیک هستند نیز وجود دارد و اقتصاد این کشورها نسبت به ایران از توانایی های بیشتری برای مقابله با ویروس کرونا برخوردار بوده اند.

همه این مسائل نشان می دهد که در دوران کرونا مهم ترین چالش کشور اقتصادی خواهد بود. دولت شاید بتواند در کوتاه مدت برای وضعیت کنونی کسب و کارها و بنگاه های کوچک اقتصادی راه چاره ای پیدا کند اما در بلند مدت به دلیل کمبودها و ناتوانایی هایی که در درون دولت وجود دارد نمی تواند یک افق روشن را پیش روی بنگاه های اقتصادی قرار دهد.

از سوی دیگر با عادی شدن شرایط کرونایی در جامعه و مشخص شدن واقعیت های اقتصادی کرونا برای مردم، روز به روز وضعیت معیشتی مردم به دلیل تورم و گرانی با چالش های عمیق تری مواجه خواهد شد.

 بدون شک اگر کرونا تنها در ایران رخ داده بود و در بقیه کشورهای جهان وجود نداشت واکنش ها نسبت به مدیریت این بحران و پیامدهای اقتصادی آن در ایران سخت و دردناک بود. با این وجود به دلیل اینکه این بیماری در کشورهای مختلف جهان و به خصوص کشورهای توسعه یافته نیز وجود داشت و تلفات سنگینی برجای گذاشت مردم ایران آن را به عنوان یک واقعیت جهانی پذیرفته و با دولت همکاری مناسبی انجام دادند.

احسان انصاری -روزنامه نگار

No tags for this post.

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا