توزیع عادلانه آب با کانال‌های آبیاری خودکار
علی پارسا، دانشجوی دکترای دانشکده مهندسی برق دانشگاه صنعتی شریف،در گفت وگو با سیناپرس در توضیح این دستگاه گفت: هم اکنون توزیع آب شیرین برای مصارف کشاورزی در ایران مانند سایر نقاط جهان عمدتا از طریق مجموعه ای از کانال‌های آبیاری روباز( آب شیرین از دریاچه ها و سدها به مزارع منتقل می یابد) صورت می گیرد. از آنجایی که ایران با بحران جدی کم آبی مواجه است. در سال های اخیر تمایل زیادی برای بکارگیری سیستم های نوین آبیاری تحت فشار به وجود آمده است در حالی که تجربه های کشورهای پیشرفته نشان می دهند که استفاده از سیستم های نوین آبیاری تحت فشار به تنهایی قادر به حفظ منابع آبی کشور به دلیل تلفات ناشی از تامین بیش از نیاز در شبکه های انتقال آب نیست.
وی افزود: تلفات انتقال آب از مخازن به مزارع مجهز به سیستم های نوین آبیاری تحت فشار، عمدتا زیاد و به طور متوسط 30 درصد است؛ تنها 2 درصد از تلفات آب در شبکه های انتقال آب ناشی از تبخیر( به دلیل روباز بودن کانال های آبیاری) و 8 درصد تلفات مربوط به هرز رفت آب ناشی از نشت آب در کانال ها( به دلیل بستر سنگی یا خاکی) است اما عمده این تلفات(20 درصد) مربوط به تلفات ناشی از تامین بیش از نیاز آب در کانال ها به دلیل کنترل سنتی کانال های انتقال آب به صورت بالادستی است که منجر به سر ریز آب در انتهای کانال های پایین دست و در نتیجه هرز رفت آب می شود.
وی به تفاوت سیستم آبیاری سنتی و نوین اشاره کرد و گفت: در سیستم آبیاری سنتی متصدی مخزن با تخمین زدن میزان مصرف در فصل زراعی، اقدام به رهاسازی آب از مخزن می کند بنابراین تلفات ناشی از سرریز به دلیل تامین بیش از نیاز آب در شبکه های نسبتا کوچک انتقال آب از مخزن به مزارعی که به صورت سنتی آبیاری می شوند کم است اما برای آبیاری مزارعی که از روش های نوین آبیاری تحت فشار برای توزیع آب در مزارعی استفاده می کند لازم است تا متصدی مخزن بیش از این تخمین، آب را از مخزن رها سازد تا به تمامی مزارع و به ویژه به مزارع پایین دست و دور از مخزن هم آب با دبی ورودی مطلوب و ثابت، برای بهره برداری از شبکه توزیع آب تحت فشار اختصاص یابد. این تامین بیش از نیاز باعث سرریز قابل توجهی در انتهای کانال های آبیاری می‌شود.
وی تصریح کرد: در شبکه های وسیع آبیاری که با هدف انتقال آب با کیفیت سرویس دهی مطلوب استفاده می شوند نیز از آنجایی که تخمین لحظه‌ای دقیقی میزان مصرف میسر نیست سرریز آب قابل توجه است به همین منظور جلوگیری از این تلفات و حفظ حداکثری منابع آب شیرین و همچنین بهبود کیفیت سرویس دهی و به ویژه تخصیص آب با دبی ورودی مطلوب و ثابت به تمامی مزارع (پایین دست و بالا دست) شبکه انتقال آب( تحقق کفایت و عدالت در تخصیص آب) علاوه بر استفاده از سیستم‌های نوین آبیاری تحت فشار، از شبکه های خوکار انتقال آب به عنوان سیستم مکمل در کشورهای پیشرفته(نظیر استرالیا) برای تامین آب کشاورزی و کنترل کانال های انتقال آب به صورت پایین دستی استفاده می شود.
پارسا عنوان کرد: این شبکه ها با نصب دریچه های ارزان قیمت در طول کانال های انتقال آب حاصل می شوند و با استفاده از آنها از هدررفت آب به دلیل تامین بیش از نیاز جلوگیری به عمل می آید.
وی ادامه داد: نتایج خودکارسازی شبکه های انتقال آب استرالیا نشان می دهد، با ارتقای شبکه های انتقالی( که به طور سنتی آبدهی می شوند) به شبکه های انتقال آب خودکار، راندمان شبکه های انتقال آب از 70 به 90 درصد افزایش یافته است که با ارتقای کانال های انتقال آب به کانال های سرپوشیده سیمانی، راندمان شبکه انتقال آب قابل ارتقا به 100 درصد نیز است.
وی گفت: تخصیص آب با کیفیت سرویس دهی مطلوب(دبی ورودی مطلوب و ثابت) به تمامی مزارع (پایین دست و بالا دست) شبکه انتقال(تحقق کفایت و عدالت در تخصیص آب)، آب بهای کمتر برای کشاورزان برای آبیاری مزارعشان و افزایش سطح زیر کشت زمین های کشاورزی از دیگر فواید خودکارسازی شبکه های انتقال آب است .بنابراین صیانت حداکثری منابع آب شیرین کشور، همزمان با تجهیز مزارع کشاورزی به سیستم های نوین آبیاری تحت فشار پیشنهاد می شود که شبکه انتقال آب از مخازن به مزارع نیز خوکارسازی شود تا از تلفات قابل توجه ناشی از تامین بیش از نیاز آب در شبکه انتقال آب جلوگیری به عمل آید و همزمان کیفیت سرویس دهی مطلوب به تمامی مزارع حاصل شود.
No tags for this post.
