در جستجوی بزرگترین مقابر گمشده حاکمان

تاریخ زندگی بشر سرشار از اتفاقات و رویدادهای مختلف است و در این میان برخی شخصیت ها توانستند تاثیراتی بسیار فراتر از زمان و مکان بر تاریخ گذاشته و آینده بشریت را دستخوش تغییر کنند. البته این تغییر لزوما در مسیر مثبت نبوده و عمدتا همراه با خونریزی، کشتار و جنایات بی شماری بوده است.

در بین این افراد، پنج شخصیت تاریخی مشهور وجود دارند که علی رغم شهرت زیاد، هیچگاه مقبره آن ها کشف نشده و باستان شناسان همچنان در جستجوی این مقابر گمشده هستند. در این گزارش به معرفی این افراد می پردازیم:

بودیکا، ملکه شورشی

هنگامی که رومی ها در حدود سال 43 میلادی انگلستان کنونی را فتح کردند، به پراسوتاگوس، رئیس قبیله سلتیک اجازه دادند که به حکومت خود ادامه دهد. این صلح شکننده به محض مرگ پراسوتاگوس  در سال 60 میلادی پایان یافته و رومی ها نه تنها سرزمین آن ها را مصادره کردند، بلکه همسر بیوه پراسوتاگوس، بودیکا را شلاق زدند و دختران وی را مورد تجاوز قرار دادند. از دید مورخان این یک اشتباه استراتژیک از سوی رومی ها بود زیرا این ملکه رهبری ائتلافی از قبایل شورشی را بر عهده گرفت و به جنگ با روم پرداخته و تقریبا توانست آن ها را از انگلستان اخراج کند.

 در پایان، اما، بودیکا در نبردی به سال 61 میلادی شکست خورده و به گفته تاسیتوس مورخ رومی، برای جلوگیری از دستگیری، خود را مسموم کرد. البته کاسیوس دیو، یکی دیگر از مورخان آن زمان، گزارش می دهد که وی بر اثر زخم های جنگ درگذشته است.

به هر حال این ملکه قدرتمند که اقدامات او تاثیرات زیادی در شکل گیری جغرافیای سیاسی اروپا در قرون بعدی را داشت در جنگ درگذشت و هیچ کس نمی داند چه بر سر پیکر او آمده است. برخی منابع ادعا می کنند وی در لندن دفن است.  این بدان معنا نیست که ملکه جنگجو فراموش شده است زیرا بودیکا الهام بخش جنبش حق رای زنان انگلیس بوده و برای نسل های متمادی به یک قهرمان تبدیل شده و مجسمه ای از وی امروز در لندن ایستاده است تا یادآوری استقلال انگلیس و قدرت مقاومت و فرماندهی زنان باشد.

اسکندر مقدونی

اسکندر مقدونی نامی آشنا برای ما ایرانی ها است. وی با کودتا علیه  پدرش، فیلیپ دوم، در سال 336 پیش از میلاد، حاکم مقدونیه شد. این جنگجوی 20 ساله به سرعت قدرت خود را در سراسر یونان تثبیت کرده و سپس حکومت خود را گسترش داد. او با شکست دادن هخامنشیان، امپراتوری پارس را فتح کرده و  بیش از 70 شهر جدید  تأسیس کرد.

نکته جالب توجه درباره اسکندر این است که وی تمامی این اقدامات را طی تنها یک دهه انجام داده و سرانجام در سال 323 پیش از میلاد، در سن 32 سالگی، احتمالاً بر اثر تب درگذشت. بر اساس متون تاریخی،  وی ابتدا در ممفیس به خاک سپرده شده و سپس جسد وی را به اسکندریه منتقل کردند. برای چندین سال مردم از مقبره مجلل او به عنوان یک خدا بازدید می کردند.

در سال 356 میلادی، یک سونامی و به دنبال آن یک سری زمین لرزه همراه با افزایش سطح دریا، شهر اسکندریه و مقبره اسکندر را نابود کرد. اسکندریه امروزی شهری جدید است که به جای شهر قبلی ساخته شده است و باستان شناسان احتمال می دهند مقبره اسکندر احتمالاً در زیر 12 فوت خاک و رسوبات  مدفون باشد.

در طول سال ها، بسیاری از باستان شناسان حفاری هایی را به دنبال مقبره اسکندر انجام داده اند اما موفقیت چندانی نداشته اند. با این حال، تکنیک های جدید باستان شناسی، مانند توموگرافی مقاومت الکتریکی (ERT)، سرنخ های جذابی را از مقبره این فاتح باستانی ارائه داده است. توموگرافی مقاومت الکتریکی از جریان الکتریکی برای تشخیص اجسام زیرزمینی استفاده می کند. یک تیم باستان شناسی که در اسکندریه کار می کند چندین ناهنجاری را پیدا کرده است که ممکن است محل احتمالی مقبره اسکندر مقدونی را نشان دهد.

کلئوپاترا، ملکه قدرتمند مصری

کلئوپاترا، آخرین ملکه سلسله بطالسه مصر بود که سعی کرد پادشاهی خود را مستقل از روم حفظ کند. پس از مرگ جولیوس سزار، وی با مارک آنتونی که همچنین معشوق و پدر سه فرزندش بود، متحد شد تا اوکتاویان، برادرزاده و وارث سزار را شکست دهد. این نقشه با شکست همراه شده و کشته شدن مارک آنتونی و خودکشی کلئوپاترا را در پی داشت.

کاسیوس دیو، مورخ رومی به ما می گوید که اوکتاویان دستور داد کلئوپاترا را در کنار معشوقش دفن کنند. اما کجا؟ احتمالاً دراسکندریه! همانطور که در مورد اسکندر مقدونی گفته شد، سونامی، زلزله و بالا آمدن سطح آب دریا مقبره این ملکه قدرتمند باستانی را نیز برای همیشه ناپدید کرد. به باور باستان شناسان،  منطقه ای که به احتمال زیاد کلئوپاترا و مارک آنتونی در آنجا دفن شده اند اکنون زیر آب است.

تیمی از باستان شناسان احتمال داده اند که مقبره این ملکه  مصری مشهور در 30 مایلی غرب اسکندریه یافت شود. البته شواهد کمی برای اثبات این ادعا وجود دارد. گلن گودنهو، متخصص مصر در دانشگاه لیورپول، می گوید شواهد مربوط به کلئوپاترا در این سایت فقط به سکه هایی که تصویر او بر آن ها نقش بسته محدود می شود.

این فقط تأیید می کند که از این مکان در زمان سلطنت وی استفاده شده است، نه اینکه او ارتباط شخصی با مکان داشته باشد.

آتیلا، پادشاه هون ها

آتیلا از سال 440 تا 453 میلادی بر هون ها حکمرانی کرد و همواره تهدیدی بزرگ برای روم به شمار می رفت. امپراتوری آتیلا از کوه های آلپ تا دریای خزر امتداد داشت. وی با رومی ها معاهده ای را منعقد کرد که شامل پرداخت مبلغی پول به عنوان باج بود و  وقتی رومی ها این مبلغ را پرداخت نکردند، آتیلا به شهرهایشان حمله کرده و آنها را غارت کرد. تصور می شود که حملات وی عامل مهمی در سقوط امپراتوری رم بوده است.

تاکتیک های رهبر هون چنان شدید و خونین بود که حتی امروز نیز ما از آتیلا به عنوان مترادف شرارت استفاده می کنیم. با کمال تعجب، آتیلا در جنگ کشته نشد، بلکه در رختخواب خود درگذشت. گفته می شود در حین خواب یکی از رگ های بینی وی خونریزی کرده و خون وارد ریه های آتیلا شده و وی را خفه کرده است. مورخان آن زمان علت این امر را نوشیدن زیاد شراب در جشن عنوان کردند.

پس از مرگ، بدن آتیلا در سه تابوت تودرتو، یکی از آهن، یکی از نقره و دیگری از طلا به خاک سپرده شد. مردانی که وی را به خاک سپردند کشته شده و محل دفن وی ناشناس باقی ماند. اعتقاد باستان شناسان بر این است که این قبر احتمالا در مجارستان باشد هرچند محل دقیق آن مشخص نیست.

چنگیز خان، حاکم مغولستان

چنگیز خان تمام مغولستان را که مجموعه ای از ده ها قبیله متخاصم بود، متحد کرد. پس از آن وی با حمله به بقیه آسیا، یکی از بزرگ ترین امپراتوری های جهان را ایجاد کرد. امپراتوری وی از اقیانوس آرام تا چین گسترش یافت.

اگرچه او برای مردم جهان به عنوان یک جنگجوی بی رحم و خونخوار شناخته می شود اما وی برای مردم خود ابداعاتی همچون سرشماری، سرویس پستی و یک زبان نوشتاری به ارمغان آورد. او یک سیستم شایسته سالاری را در دولت خود ایجاد کرده و از آزادی مذهبی حمایت کرد و شکنجه را در سرزمین های تحت حکومت خود، ممنوع اعلام کرد.

وی در سال 1227 میلادی و در حین  لشکرکشی به چین، احتمالاً پس از افتادن از اسب هنگام شکار درگذشت. پسرانش جسد او را به  مغولستان برده و همانطور که پدرشان خواسته بود در قبری بدون نشان دفن کردند. البته اجرای این وصیت چندان هم ساده نبود زیرا  طبق افسانه ها، چنگیز خان را در تابوتی قرار داده و در گودالی عمیق دفن کردند. سپس 10 هزار اسب منطقه را لگدمال کردند تا محل قبر را مخفی کنند.

تصور می شود که جسد وی در محلی نزدیک زادگاهش در کوه های Khentii در شمال شرقی مغولستان به خاک سپرده شده باشد. باستان شناسان برای جستجوی محل دفن وی از تکنیک های مدرن مانند رادار قابل نفوذ به زمین، سیستم های مغناطیس سنج، تصاویر ماهواره ای و هواپیماهای بدون سرنشین استفاده کرده اند.

لازم به ذکر است که یک مانع عمده در راه کشف مقبره چنگیز خان وجود دارد: خان بزرگ همچنان در مغولستان مورد احترام است و بیشتر مغول ها ترجیح می دهند به وصیت وی احترام گذاشته شود.

گزارش: احسان محمدحسینی- دکترای باستان شناسی

No tags for this post.