جلوگیری از خستگی کارکنان اداری با نورپردازی صحیح

روشنایی به‌طور مستقیم و غیرمستقیم بر سلامت ذهنی کارکنان و عملکرد آن‌ها تأثیرگذار است. روشنایی مناسب برای محیط کار و دید خوب ضروری است و باید برای کارهای بصری که در محیط کار انجام می‌شود مناسب باشد. روشنایی مطلوب یکی از مهم‌ترین مباحث تأمین شرایط فیزیکی اماکن مختلف به‌ویژه محیط کار است و می‌تواند شرایط راحتی کار بخصوص آسایش بصری را فراهم کند. نمی‌توان زندگی بر روی زمین را بدون وجود روشنایی تصور کرد. نقص در ویژگی‌های کمی و کیفی روشنایی در محیط کار می‌تواند سبب اختلال در آسایش بینایی و کاهش بهره‌وری و عملکرد فرد شود.

به گفته محققان، همه این موارد نشان از آن دارند که بررسی شدت روشنایی و دمای رنگ نور برای حفظ و ارتقاء سلامت کارکنان ضروری است. کمیت و کیفیت روشنایی می‌تواند بر سلامت روحی روانی افراد نیز تأثیر بگذارد. به‌طور مثال یکی از عوامل مرتبط با افسردگی، نقص در کمیت و کیفیت روشنایی محیط است. یکی از مهم‌ترین خصوصیات روشنایی دمای رنگ است. دمای رنگ روشنایی نقش مهمی در تأمین نیازهای روحی و روانی انسان در محیط کار ایفا می‌کند. دمای رنگ بر خصوصیات فیزیکی و فیزیولوژیکی انسان‌ها تأثیرگذار بوده و می‌تواند بر خستگی بینایی و خستگی ذهنی کارکنان مؤثر باشد.

 

این موضوع، توسط گروهی از محققان دانشگاه علوم پزشکی همدان مورد توجه قرار گرفته است تا در خصوص آن مطالعه‌ای را به انجام رسانند. در این مطالعه، رابطه بین شدت روشنایی و دمای رنگ نور با خستگی بینایی در کارکنان اداری بررسی شده است.

این مطالعه مقطعی در 50 اتاق اداری و با مشارکت 70 نفر از کارمندان ستادی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی همدان انجام شده است. محققان برای انجام این مطالعه، سنجش شدت روشنایی موضعی در سطح کار و در ارتفاع سطح چشم فرد، در محل دید کاربر را انجام دادند و زاویه‌ها و فاصله‌ها دقیقاً مراعات شد. همچنین آن‌ها برای ارزیابی وضعیت خستگی بینایی از یک پرسش‌نامه خاص استفاده کردند.

بر اساس نتایج این پژوهش، شدت روشنایی عمومی و موضعی در سطح کار و سطح عمود کمتر از حد الزام کشوری (وزارت بهداشت) بود.

به گفته رستم گلمحمدی، استاد و پژوهشگر گروه مهندسی بهداشت حرفه‌ای دانشگاه علوم پزشکی همدان و همکارانش، «شدت روشنایی عمومی و موضعی از حد مجاز کشوری کمتر و دارای وضعیت نامناسبی ازلحاظ کمی و کیفی بود. همچنین میزان توزیع شدت روشنایی در اتاق‌های اداری نامطلوب بود و دمای رنگ و شدت روشنایی با خستگی بینایی ارتباط معناداری نشان داد».

این محققان افزوده‌اند: «در اتاق‌های اداری که در طول روز بیشتر از نور مصنوعی استفاده می‌کردند خستگی بینایی افراد قابل‌توجه بوده است. اما در اتاق‌هایی که دمای رنگ نزدیک به دمای رنگ نور خورشید بود افراد از خستگی بینایی کمتری برخوردار بودند».

طبق یافته‌های این پژوهش، از عوامل ایجاد کیفیت نامطلوب نور، کافی نبودن تعداد منابع روشنایی و همچنین استفاده لامپ‌های فلورسنت نور سرد و نامناسب بودن دمای رنگ برخی از چراغ‌ها و حتی رنگ سطوح داخلی و زاویه قرارگیری میز کار فرد نسبت به پنجره و استفاده از پرده‌هایی با رنگ تیره که نور طبیعی را عبور نمی‌دهند، بود.

گلمحمدی و همکارانش می‌گویند: «نقص در شدت روشنایی مصنوعی و دمای رنگ منابع نوری برآسایش بینایی کارمندان اداری تأثیر گذاشته و باعث افزایش خستگی بینایی کارمندان می‌گردد. لذا با توجه به مطالعه صورت گرفته لازم است ضمن توجه به اصلاح سیستم روشنایی مصنوعی این اماکن، آموزش‌های کافی جهت پیشگیری از اختلالات بینایی مرتبط با آن در کارکنان اداری مدنظر قرار گیرد».

این یافته‌ها در قالب یک مقاله علمی پژوهشی در «مجله سلامت کار ایران» متعلق به دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی ایران منتشر شده‌اند.

منبع:ایسنا

No tags for this post.