قیمت نفت؛ سد راه توسعه انرژی های نو در کشور

تابش خورشید، جریان‌های اقیانوسی و بادها همواره سفیر مطمئنی برای انتقال آن هستند. اما این انسان بود که بعد از انقلاب صنعتی با اکتشاف نفت و قیمت گذاری روی آن این تعادل را بر هم زد. در این میان کشورهایی که دستشان از نفت کوتاه بود تصمیم گرفتند دست به دامان طبیعت شوند و با به کارگیری فناوری‌ ها، خود را تا حدی از وابستگی به سوخت‌ های فسیلی دربیاورد. 

یاور عنانی، پژوهشگر دانشگاه تربیت مدرس در گفت وگو با خبرنگار سیناپرس با اشاره به شرایط فعلی وضعیت ایران در بهره برداری از انرژی های تجدید پذیر در مقایسه با کشورهای پیشرو گفت: برای اینکه به وضعیت ایران در بهره برداری از انرژی های تجدید پذیر پی ببریم، بهتر است ابتدا نگاهی به اعداد و ارقام در سطح دنیا و کشورمان بیاندازیم؛ در حال حاضر در بخش تولید الکتریسیته در دنیا، سهم انرژی های تجدید پذیر با در نظر گرفتن برق آبی حدود 27/3 درصد است. اگر سهم برق آبی را در نظر نگیریم و سایر بخش های انرژی تجدید پذیر را در نظر بگیریم حدود 11/4 درصد از تولید الکتریسیته در دنیا از انرژی باد، خورشید، زمین گرمایی و زیست توده تامین می شود.

وی ادامه داد: در این خصوص سهم انرژی خورشیدی حدود 3 درصد و سهم انرژی بادی حدود 6 درصد از انرژی کل را به خود اختصاص می دهد. در کشور ما میزان انرژی تولید شده از انرژی خورشید و بادی به ترتیب 0/15 و 0/18 درصد است که در مجموع به یک در صد هم نمی رسد.

عنانی گفت: در این میان دانمارک کشوری پیشرو از حیث درصد انرژی تولیدی در زمینه انرژی باد است که حدود 50 درصد انرژی الکتریکی این کشور از انرژی باد تامین می شود. در این زمینه پس از دانمارک کشورهای ایرلند، اروگوئه، پرتغال، آلمان و اسپانیا قرار دارند که بیش از 20 درصد از انرژی الکتریکی در آن کشورها از انرژی باد تامین می شود.

چین یک رتبه اولی

این عضو هیات علمی دانشگاه خاطرنشان کرد: میزان کل ظرفیت نصب شده در خصوص انرژی بادی در جهان حدود 651 گیگاوات است. چین با ظرفیت نامی نصب شده 237 گیگاوات در رتبه اول از نظر بزرگی ظرفیت نصب شده قرار دارد. آمریکا 105/6، آلمان 61/4 گیگاوات و هند 37/5 گیگاوات در رتبه های بعدی هستند. جالب است بدانید در حال حاضر 35 کشور دنیا بیش از یک گیگاوات انرژی بادی نصب شده دارند.

به گفته عنانی، یکی از کشورهای پیشرو از حیث درصد انرژی تولیدی در زمینه انرژی خورشیدی، هندوراس است که حدود 15 درصد انرژی الکتریکی آن از انرژی خورشید تامین شده است. در این زمینه پس از هندوراس کشورهای آلمان، شیلی، استرالیا، و یونان قرار دارند که بیش از 8 درصد از انرژی الکتریکی در آن کشورها از انرژی خوشید تامین شده است.

وی با اشاره به ظرفیت نصب سلول های خورشیدی در ایران گفت: میزان کل ظرفیت نصب شده در خصوص انرژی خورشیدی با استفاده از پنل فتوولتائیک یا همان سلول های خورشیدی در جهان حدود 627 گیگاوات (هر گیگاوات، یک هزار مگاوات) است. چین با ظرفیت نامی نصب شده 205 گیگاوات در رتبه اول از نظر بزرگی ظرفیت نصب شده قرار دارد. آمریکا 76، ژاپن، 63 گیگاوات و آلمان  2/49 گیگاوات در رتبه های بعدی قرار دارند.

گفتنی است؛ در حال حاضر  18 کشور دنیا بیش از یک گیگاوات انرژی خورشیدی و 9 کشور بیش از 10 گیگاوات انرژی خورشیدی نصب شده دارند. عنانی ضمن تشریح این موضوع در باب کشور ما گفت: ظرفیت نصب شده نیز در کشور ما برای انرژی خورشید و باد به ترتیب برابر 367 مگاوات و 302 مگاوات است که در مجموع به یک گیگاوات هم نمی رسد.

به گفته این کارشناس در زمینه انرژی های نو، این عددها نشان می دهد کشور ما با جایگاه و هدف از پیش تعین شده مطابق برنامه ششم توسعه حرکت نکرده است و تا حد مطلوب فاصله چشمگیری دارد.

عنانی ضمن اشاره به اقبال انرژی های تجدیدپذیر دار دنیا گفت: دلیل اینکه انرژی های تجدیدپذیر در دنیا مورد اقبال قرار گرفته اند؛ این است که از یک سو کاهش قیمت ناشی از بهبود روش های ساخت و نصب اتفاق افتاده است و در نتیجه کاهش هزینه اولیه سرمایه گذاری حادث شده و از سوی دیگر راندمان و عملکرد تجهیزات مربوط به این تکنولوژی ها افزایش خوبی داشته است. این دو امر همزمان موجب به کاهش هزینه تمام شده انرژی تولید شده و در نتیجه گسترش بازار این تکنولوژی ها شده است.

انرژی خورشیدی، به صرفه برای ایران

وی در پاسخ به این پرسش که با توجه به شرایط اقلیمی کشورمان کدام نوع از انرژی های تجدید پذیر در ایران به صرفه تر است، گفت: با توجه به ظرفیت های بسیار بالای کشورمان در زمینه انرژی های تجدیدپذیر امکان استفاده از این انرژی در کشور به لحاظ اقلیمی مهیاست. در زمینه انرژی خورشیدی هر یک از استان های کرمان، خراسان جنوبی، خراسان رضوی، فارس و سیستان بلوچستان بر اساس برآوردهای انجام گرفته دارای پتانسیل بیش از 3000 مگاوات هستند. در زمینه انرژی بادی نیز استان های سیستان بلوچستان، خراسان جنوبی، خراسان رضوی و قزوین از پتانسیل بسیار بالایی برخوردار هستند.

وی افزود: این شرایط اقلیمی نشان می دهد، می توان از هر دو پتانسیل باد و خورشید در کشور به طور همزمان بهره برد که هدفگذاری برای نصب ظرفیت های بالای انرژی باد و خورشید، می تواند دلیل مهمی برای ساخت تجهیزات مرتبط با این تکنولوژی ها در داخل کشور و بومی کردن زنجیره تامین مربوطه با استفاده از توانمندی های داخلی باشد.

نخستین چالش، نفت ارزان

وی ضمن اشاره به چالش های موجود در این زمینه گفت: مهمترین چالش مرتبط در خصوص استفاده از این تکنولوژی ها در کشور ما مربوط به ارزان بودن قیمت سوخت های فسیلی در داخل کشور است که موجب می شود بهینه بودن از منظر اقتصادی برای این تکنولوژی ها همواره مورد سوال قرار گیرد. بحث دیگر نوسانات قیمت ارز است. با توجه به اینکه هنوز موفق به بومی سازی تکنولوژی های مربوطه در داخل کشور به طور کامل نشده ایم، این نوسانات قیمت ارز باعث کاهش نرخ بازگشت سرمایه این پروژه ها و کاهش رغبت سرمایه گذاران می شود.

قیمت انرژی در ایران واقعی نیست

وی افزود: برای غلبه بر این چالش باید قوانین و مقررات به گونه ای تدوین شوند که موجب ایجاد زنجیره تامین در داخل کشور شود. این امر هم میسر نمی شود مگر الزاماتی که موجب شود ظرفیت نصب شده این تجهیزات در داخل کشور افزایش یابد و با تولید انبوه بتوان قیمت تمام شده این تجهیزات را پایین آورد. چالش بعدی هم واقعی نبودن قیمت انرژی در کشور است. این واقعی نبودن قیمت انرژی موجب می شود هم بهره وری و مصرف انرژی به شدت تحت تاثیر قرار گیرد و هم روش های تولید برق از سوخت های فسیلی که اغلب از یارانه های دولتی استفاده می کنند همچنان مورد توجه باشد.

ایران شرایط بهتری در انرژی بادی دارد

وی گفت: در حال حاضر در بخش انرژی بادی با توجه به شرکت هایی که در این زمینه ورود کرده اند و زنجیره تامین را داخلی کرده اند؛ وضعیت از سایر بخش های انرژی تجدیدپذیر از این حیث بهتر است. با این حال انرژی خورشیدی نیز نیازمند ورود جدی است و این امر در میان مدت موجب توسعه هر چه بیشتر این بخش خواهد شد.

عنانی گفت: در بخش زمین گرمایی پتانسیل شناخته شده کشور حدود 1000 مگاوات و در شمال غرب کشور است و تمام پتانسیل کشور هنوز شناخته نشده است. با این حال با توجه به پتانسیل بی نظیر کشور در بخش انرژی خورشید و باد، انرژی زمین گرمایی و استفاده از آن مساله روز کشور در خصوص انرژی تجدید پذیر نیست.

گفت و گو: مهتاب دمیرچی

No tags for this post.