وقتی فضا سیاه پوش می شود

استاد سیروس برزو، در حالی‌که مشغول کمک به‌ راه‌اندازی یک مرکز بزرگ آموزش و ترویج فناوری فضایی در کرمان بود، بر اثر ابتلا به بیماری کرونا در سن 67 سالگی درگذشت.

گفتنی است، وی در سال 1332 در سرخس به ‌دنیا آمد و از همان دوران نوجوانی با راهنمایی یکی از معلمان خود، مجموعه ای از عکس‌ها و یادمان‌های فضایی را جمع‌آوری کرد که این سرآغاز علاقه‌مندی‌اش به دانش و فناوری فضایی شد.

گام اول؛ کیهان

محمدرضا رضایی، روزنامه نگار و پژوهشگر در زمینه فناوری فضایی در گفت وگو با سیناپرس درباره سیر فعالیت های این استاد ارزشمند می گوید؛ استاد برزو پس از فارغ ‌التحصیلی، به ‌عنوان دبیر حرفه ‌و فن به استخدام آموزش پرورش درآمد و همزمان فعالیت‌های روزنامه‌نگاری‌ خود را از سال 1358 با انتشارات مقالاتی در ماهنامه دانشمند آغاز کرد. مقالات و گزارش‌های او در نشریات علمی آن زمان موردتوجه قرار گرفت و در نهایت از تدریس کناره‌گیری و به دعوت موسسه کیهان به تهران مهاجرت کرد. اوایل دهه 60 بود که مامور تاسیس مجله کیهان علمی شد و در مسئولیت نخستین سردبیر این نشریه، فعالیت‌های مطبوعاتی‌اش را پی گرفت.

ماهنامه «مرزهای بیکران فضا»، نخستین مجله ترویجی در عرصه فضانوردی بود که به همت سیروس بروز تاسیس شد و این ماهنامه بیش از دو سال به انتشار مقالات و جدیدترین اخبار برای علاقه مندان به فضا می پرداخت. رضایی با اشاره به فعالیت های این استاد فقید در تاریخ روزنامه نگاری علمی می گوید؛ استاد برزو، در اواخر همان دهه، امتیاز انتشار ماهنامه‌ای تخصصی با نام «مرزهای بیکران فضا» را دریافت کرد. این ماهنامه نقطه عطفی در تاریخ روزنامه‌نگاری علمی ایران محسوب می‌شد. گفتگوهای اختصاصی با فضانوردان، انتشار گزارش‌های ویژه از رویدادهای فضایی جهان، برگزاری نمایشگاه‌ها و کلاس‌های آموزش فضایی، بخشی از نوآوری‌های مرزهای بیکران فضا به شمار می‌رفت.

به گفته رضایی، ماهنامه «مرزهای بیکران فضا»، نخستین نشریه‌ای در تاریخ مطبوعات ایران بود که صفحه‌بندی آن به طور کامل توسط کامپیوتر انجام می‌شد. سرانجام این نشریه که نقش بسیار مهمی در آشناکردن جوانان آن دوران با فناوری فضایی داشت، به‌دلیل مشکلات مالی تعطیل شد و پس از آن این استاد فقید به روسیه مهاجرت کرد.

ترویج فرهنگ ایران در روسیه

این روزنامه نگار علم معتقد است؛ استاد برزو در سال‌های سکونت در روسیه به‌ عنوان استاد زبان فارسی در دانشگاه‌های شهرهای مسکو، آستراخان و اوفا به تدریس و تربیت دانشجویان می پرداخت. وی در زمان خدمتش در روسیه برای آشناکردن دانشجویان و جامعه روسیه با فرهنگ ایرانی و ادب فارسی، د‌ه‌ها رویداد فرهنگی و مسابقات ادبی برگزار کرد. هچنین در این کشور نشریه‌ای را به نام «پیوند» به ‌زبان فارسی و روسی منتشر می‌کرد که این نشریه دربرگیرنده مطالبی درباره فرهنگ ایران و روسیه بود.

پاگشایی فضانوردان روسی

زندگی در روسیه این امکان را به سیروس برزو داد تا از نزدیک با بسیاری از فضانوردان و دانشمندان فضایی این کشور ارتباط برقرار کند؛ رضایی در این باره معتقد است؛ ارتباطاتی که استاد برزو با محققان فضایی در روسیه برقرار کرده بود، اغلب بسیار دوستانه و نزدیک بود و در سال‌های بعد به ‌واسطه همین روابط، تعدادی از فضانوردان به‌ دعوت او به ایران سفر کرده و با یادگاری‌های اهدایی آن‌ها به برزو، نمایشگاه‌ها و همایش‌های فضانوردی متعددی در شهرهای مختلف برگزار کردند. فضانوردان نامداری همچون گئورگی گرچکو، الکساندر بالاندین، ویکتور گارباتکو، سالیجان شریپف، الکساندر الکساندروف، ولادیمیر لازوتیکن و غیره.

گفتنی است، سیروس برزو در مدت اقامتش در روسیه، ارتباط خود را با جامعه مطبوعاتی ایران حفظ کرد و از او گزارش‌های اختصاصی از پروازهای فضایی و نیز گفتگو با فضانوردان، در رسانه‌های ایران منتشر شد.

 رضایی می گوید؛ در نهایت استاد برزو در اوایل دهه 90، برای همیشه به ایران بازگشت تا تجربیاتش را در اختیار گروه‌ها و نهادهای مختلف فضایی برای ترویج دانش و فناوری فضایی در ایران قرار دهد. یادداشت‌ها، مقالات و گزارش‌های این روزنامه‌نگار و پیشکسوت ترویج علم در ایران، در دهه 90 در نشریات و رسانه‌های مختلفی مانند نجوم، فناوری فضایی، آسمان شب، دانشمند، دانستنیها، فضانورد، نوآور، ماشین، شرق، جام جم و غیره به چاپ رسید و همکاری‌های نزدیکی با سرویس‌های علمی خبرگزاری‌ها داشت.

سیروس برزو از سوی انجمن ترویج علم ایران در سال 1392 به پاس سال‌ها فعالیت در حوزه روزنامه‌نگاری و ترویج فناوری فضایی در کشور، تقدیر شد و همچنین نشان‌هایی را به‌واسطه این فعالیت‌ها از فضانوردان مطرح روسیه دریافت کرد که این تنها بخشی از افتخارات این استاد فقید بود.

گزارش: مهتاب دمیرچی

No tags for this post.