نانو با یک تریلیون دلار سهم در بازارهای بین المللی مولفه ها و جایگاههای قدرت را تغییر می دهد

 یک محقق مجمع جهانی اقتصاد بتازگی با انتشار مقاله ای در مورد تاثیر نانو در قدرت و اقتصاد آینده کشورها و جهان نوشت: این علم با سهم یک تریلیون دلاری در بازارهای بین المللی در آینده ای نزدیک مبنای اصلی زیرساخت های قدرت نظامی- اقتصادی دنیا را به نفع صاحبانشان تغییرخواهد داد.

به گزارش ایرنا،مجمع جهانی اقتصاد World Economic Forum در گزارش جدیدی به قلم نایف الرودهان استاد دانشگاه آکسفورد مهمترین مزیت های علم نانو در ابعاد مختلف جامعه اعم از سیاسی ، اقتصادی ، نظامی ، علمی را مورد بررسی قرار داد. به نوشته الرودهان نانو، فناوری است که تنها کمتر از چهاردهه از عمر آن می گذرد، با این حال این فناوری توانسته زمینه های مختلفی مانند کالاهای مصرفی، جنگ افزارها و فرایندهای درمانی را تحت تاثیر قرار دهد و برای آینده ای نزدیک نیز پیدایش انقلابی در صنایع، شتاب در همگرایی رشته های علمی و دگردیسی های اجتماعی و ژئوپولیتکی را نوید بخشد.

مجمع جهانی اقتصاد یکی از سازمان های بزرگ اقتصادی سوئیس است که دیدگاهها و توصیه های اقتصاددانان آن در شکل گیری و تحول اقتصاد جهانی در ابعاد مختلف بسیار حایز اهمیت است.نایف الرودهان نیز عضو افتخاری کالج سنت آنتونی دانشگاه آکسفورد و عضو ارشد و رییس برنامه ژئوپولیتیک و آینده جهان در مرکز سیاست امنیتی ژنو است که در مورد نقش نانو در امنیت و قدرت، اقتصاد، بهداشت، محیط زیست، سیاست و مسایل نظامی و اجتماعی گزارشی پژوهشی مبسوطی تهیه کرده است. 

الرودهان مولف کتاب سیاست فنآوری های راهبردی نوظهور است که این اثر در آخرین اجلاس مجمع جهانی اقتصاد منتشر شد.

برخی از مهمترین محورهای گزارش منتشر شده به شرح ذیل است:

** تعریف نانو

یک نانومتر، مساوی یک میلیاردم یک متر است. پهنای یک تار موی انسان، حدود هشتاد هزار تا صدهزار نانومتر است.

دستکاری ماده در این سطح، به عرضه ابزارهای نوآورانه ای منجر شده است که به وسیله آنها می توان محدوده های هر چیز ممکنی را گسترش داد، مواد تازه ای را خلق کرد یا مواد موجود را اصلاح کرد.

در مقیاس نانو، ویژگی های مواد می تواند تفاوت هایی اساسی با ویژگی های آنها در مقیاس ماکرو (کلان) داشته باشد. برای نمونه، هرچند نانوتیوب های کربن از نظر وزن، یک ششم فولاد هستند، اما 100 برابر از آن قوی ترند.

** نانو، امنیت ملی و رقابت ژئوپولیتیک دولت ها

به اعتقاد نگارنده این گزارش ، نانوفن، به عنوان یک فناوری توانمندساز، می تواند صنایعی همچون الکترونیک، آی.تی، انرژی، صنعت نفت، علوم زیست محیطی، داروسازی، امنیت داخلی، امنیت غذایی، حمل و نقل و بسیاری دیگر را بهسازی یا از بنیان دگرگون کند.

پیشرفت شگفت انگیز فناوری نانو و توانش دگرگون کننده آن، پیامدهایی نیز برای امنیت ملی دارد. دولت فدرال آمریکا، با پذیرش ظرفیت گرانسنگ این فناوری، ابتکار ملی نانوفناوری را در سال 2000 راه اندازی کرد تا انسجام برنامه های پژوهش و توسعه در این زمینه را تضمین کند. این ابتکار، از زیرساخت های توسعه نانوفناوری برای رفاه عمومی حمایت می کند.

نقش آمریکا به عنوان کشوری که هنوز هم رهبری بلامنازع نانودانش در جهان را برعهده دارد، با سرمایه گذاری و توجه بیشتر کشورهای اروپایی، چین، کره جنوبی، تایلند و ژاپن در پژوهش های نانو به چالش کشیده می شود.

سرمایه گذاری چین در پژوهش و توسعه نانو در یک دهه گذشته، هر سال 20 درصد افزایش یافته است؛ درک این نکته توسط دولت چین که تقویت علمی کشور، برای رقابت پذیری آن در آینده حیاتی و کارساز است، موجب شد که این کشور در سال 2009، یک بسته تشویقی اضافی به ارزش بیش از دوازده میلیارد پوند را برای پژوهش و توسعه ذخیره کند.

در سال 2011، روسیه، کره جنوبی و سنگاپور، صندوق فناوری آسیا را تاسیس کردند که نانوفناوری را به عنوان یک فناوری کلیدی توانمندساز برای بسیاری از بخش های کشور و فراهم کننده فرصت هایی شگرف برای رشد کشور، به رسمیت می شناسد.

** نقش فناوری نانو در قدرت ملی کشورها

صدها تولید تجاری، اکنون بر مواد و فرایندهای نانومقیاس متکی هستند؛ برآورد می شود که سهم بازار بین 50 میلیارد تا یک تریلیون دلار باشد. هرچند پیش بینی های تجاری مختلفی صورت گرفته اما بی گمان نانوفناوری روز به روز برای قدرت ملی تعیین کننده تر می شود به گونه ای که کاربردهای نظامی کنونی و آینده نانوفناوری، این قضیه را تایید می کند.

وزارت دفاع آمریکا در میانه دهه 1990، نانوفناوری را به عنوان یکی از شش زمینه راهبردی پژوهش شناسایی کرد و در سال های اخیر، سایر قدرت های در حال خیزش جهان نیز بر حجم سرمایه گذاری خود در این زمینه افزوده اند.

روسیه با استفاده از نانوفناوری، توانست با موفقیت پرقدرت ترین بمب غیرهسته ای جهان را تولید کند که شعاع انفجاری آن 300 متر است و می تواند قدرت انفجاری معادل 44 تن مواد منفجره داشته باشد این درحالی که بمب ساخت آمریکا از قدرت انفجاری معادل 11 تن برخوردار است.

** نقش نانو در مسایل اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، نظامی و محیط زیست

همبستگی میان نانوفن و امنیت ملی، اغلب به کاربردهای نظامی این فناوری و اینکه تا کجا می تواند عدم تقارن های فناورانه را در میدان نبرد بازتعریف کند، محدود می شود. اما باید گفت که تاثیرات نانوفناوری در حوزه قدرت ملی و ژئوپولیتیک، بسیار فراتر خواهد رفت. به گونه ای که قدرت ملی را می توان در چارچوب هفت توانمندی کلیدی شامل مسایل اجتماعی و بهداشتی، سیاست داخلی، اقتصاد، محیط زیست، دانش و توانمندی های بشری، ظرفیت های نظامی و امنیتی و دیپلماسی توصیف کرد.

* نانو و مسایل اجتماعی و بهداشتی

فناوری نانو می تواند با بهینه کردن تشخیص و فراهم آوردن ترمیم بهتر و سریعتر سلول ها، تاثیرات زیادی در فرایندهای دارویی و درمانی داشته باشد. نانوربات هایی که برای مبارزه با سلول های سرطانی تزریق می شوند، می توانند به رساندن هدفمند دارو و ترمیم سلولی و حتی اصلاح سیستم های ناکارآمد بدن کمک کنند.

نانوتله های دی.ان.ای (DNA nanocage) که با استفاده از مولکول های بدن طراحی شده اند، برای به تله انداختن بیماری ها در سطح مولکولی ساخته می شوند. 

نانواسفنج ها، نانو عنصرهای کوچک پلیمری هستند که می توانند سموم را جذب و آنها را از جریان خون حذف کنند.

نانوعنصرهای طلایی (Gold nanoparticles) می توانند برای ردگیری نخستین مراحل بیماری آلزایمر به کار گرفته شوند.

* نانو و سیاست داخلی

نانوفناوری می تواند پلاتفرهای تازه ای را برای نظارت بهتر و همچنین فناوری های کارآمدتری را برای امنیت داخلی و واکنش فوری فراهم کند. برای نمونه، برخی نانومواد را می توان برای ساخت حسگرهای بهتری به کار گرفت که قادرند مواد مزاحم را ردگیری کنند. همچنین از نانوربات ها می توان برای خنثی کردن بمب ها استفاده کرد.

* نانو و اقتصاد

نانوفناوری در زمینه های دیگری همچون کشاورزی نیز کارآیی دارد. نانوحسگرها می توانند بر رشد محصولات نظارت کنند یا آفات بیماری زا را ردیابی و شناسایی کنند.

اکنون از نانوفناوری برای بسیاری از تولیدات الکترونیکی استفاده می شود و سامانه های کوچکتر، سریعتر و کم مصرف تری با استفاده از آن تولید می شود. برای نمونه ترانزیستورهای نانو، نه تنها کوچکترند بلکه به نسبت همتاهای متعارف خود، سریعتر و نیرومندترند.

درحال حاضر کشورها برای تقویت صنعت نفت خود، به دنبال ظرفیت های استفاده از نانوعنصرهای سیلیکا هستند تا روند استخراج نفت را سریعتر و ارزان تر کنند.

* نانو و محیط زیست

شاخه هایی از نانوفناوری، بر ظرفیت های آن در وارونه سازی روند تخریب محیط زیست تمرکز دارد؛ فیلترهای نانوساختار، و نانومواد هوشمند، می توانند به پاکسازی آب و ردگیری آلاینده ها کمک کنند.

همچنین نانوفن می تواند کاربردهای سودمندی برای فرایندهای بازیافت باطری ها داشته باشد و راه حل هایی را برای نشت نفت و بهبود کارآیی پانل های خورشیدی با استفاده از نانوعنصرها در ساخت نوارهای پانل های خورشیدی فراهم آورند.

* نانو و هم پوشانی با سایر رشته های علمی 

یک ویژگی ممتاز پژوهش نانوفناوری، هم پوشی آن با دیگر زمینه ها و رشته های علمی همچون زیست شناسی، دانش مواد، دانش شناخت، شیمی و مهندسی است. 

این هم پوشی، منجر به ظهور مبادلات بین رشته ای بسیار پویا و ظهور رشته هایی شده است که نانوفن را با دیگر رشته ها درهم می آمیزد. از جمله این رشته های تازه می توان از نانوداروشناسی، تولیدات نانوصنعت و نانوالکترونیک نام برد.

* نانو و ظرفیت های نظامی و امنیتی

برخی از کارسازترین نوآوری ها در صنایع دفاعی، بر ابزارک هایی که توسط نانو توانمند شده، متکی هستند که مراحل مختلف عملیات نظامی را برآورد می کنند. نمونه این ابزارک ها، نانوساختارهایی است که برای تولید پوشش های نامرئی برای پنهان سازی سربازان، خودروها و تسلیحات کاربرد دارند. 

همچنین گستره وسیعی از تسلیحات هوشمندتر و مخرب تر و خودروها و زره پوش های کوچکتر و مقاوم تر نمونه هایی از این ابزارها هستند که با استفاده از نانوتیوب های کربن ساخته می شوند. 

نانوفناوری، همچنین می تواند آینده ارتباطات را با استفاده از رایانه های میکروسکوپی دگرگون کند، به ساخت لیزرهای بسیار نیرومند کمک کند یا به بهسازی یونیفورم های سربازان با گنجاندن سامانه های حسی گرمایشی، شیمیایی و بیولوژیکی یاری رساند.

* نانو و دیپلماسی

به اعتقاد نگارنده این گزارش، نانوفناوری دگرگونی چشمگیری در ماهیت و سرشت جنگ و جنگ افزار و از جمله جنگ افزار هسته ای پدید می آورد که این تحول، پیامدهای ناگزیری را برای دیپلماسی خلع سلاح در پی دارد.

گرایش به مینیاتورسازی هرچه بیشتر، مواد نیرومند انفجاری نانومهندسی شده، حسگرهایی با کارکرد بالا و بسیاری از دیگر ابزارها، نیازمند معیارهای تازه ای برای گفت و گوهای کنترل جنگ افزار و پایبندی به قوانین بین المللی است. 

یکی دیگر از پیامدهای مینیاتورسازی نانو و افزایش دقت تجهیزات در میدان نبرد این خواهد بود که برخی از هزینه های سیاسی جنگ کاهش می یابد. سربازان بهتر محافظت می شوند و تلفات انسانی کاهش می یابد.

همزمان به کارگیری نانو فناوری هایی که از نیروی بالای ویرانگری برخوردارند، شرایط نامتقارن را تشدید و مصالحه و سازش پس از جنگ یا مناسبات میان کشورها را پیچیده تر می کند.

نانوفناوری در موقعیتی قرار دارد که کالاهای مصرفی روزانه، دیپلماسی و جنگ را به شدت دگرگون می کند و نقش فناورانه آن تا دهه های آینده ادامه می یابد و به ابزاری تعیین کننده در قدرت ملی کشورها تبدیل می شود.

رقابت فراملی ژئواستراتژیک در این زمینه، در حال افزایش است و هرچند آمریکا اکنون در پیشانی تحقیق و توسعه نانوفناوری قرار دارد، اما مشخص نیست که تا کجا بتواند رهبری مطلق جهانی خود را بر دانش مواد کوچک، حفظ کند.

No tags for this post.