بالا نگه داشتن سیستم ایمنی بدن رمز سلامت سالمندان

سالمندان به دلیل بالا بودن سن و ابتلا به بسیاری بیماری های زمینه ای مانند دیابت، بیماری های قلبی و فشار خون و چاقی بیشتر در معرض خطر ابتلا به کووید- 19 قرار دارند. بنابراین پزشکان توصیه می کنند در این مدت مراقبت بیشتری از خود داشته باشند.

دکتر لادن گیاهی، متخصص تغذیه و رژیم درمانی و عضو هیأت علم پژوهشگاه فناوری های نوین زیستی ابن سینا و عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن سینا به بهانه روز جهانی سالمند که اولین روز ماه اکتبر است،  درباره حفظ سلامت سالمندان در دوران کرونا به سیناپرس می گوید: مهم ترین مسئله ای که در مورد سالمندان باید رعایت کنیم این است که باید سطح ایمنی بدن آنها را تا حد امکان بالا نگه داریم و تغذیه ای آنها به گونه ای باشد که بتواند در حفظ سلامت ریه هم به آنها کمک کند.

به گفته او، سیستم ایمنی را باید با ترکیباتی بالا نگه داشت که از زمین و درخت تأمین می شوند به این معنا که عمدتا با منابع غذایی گیاهی می توان این کار را انجام داد. در این میان منابع غذایی که تنوع رنگ فوق العاده دارد، بهترین گزینه هستند. بین سبزیجات، موادی که رنگ پررنگ دارند مانند اسفناج، انواع خانواده کلم و کلم بروکلی و هویج بسیار کمک کننده هستند.

او ادامه می دهد: در میان میوه جات هم طیف وسیعی از میوه ها کمک کننده هستند و ما توصیه می کنیم افراد این میوه ها را به صورت کامل یا اسموتی میوه ها مصرف کنند و به صورت آبمیوه گیری شده استفاده نکنند. مورد دیگر هم مصرف آب کافی است. سالمندان معمولا به دلیل دشواری در دستشویی رفتن، ممکن است آب کافی دریافت نکنند بنابراین توجه به تأمین آب مورد نیاز بدن اهمیت بسیار زیادی دارد.

این متخصص تغذیه و رژیم درمانی می افزاید: نکته بعدی در حفاظت از سالمندان، استفاده از روغن های خوب است. استفاده از روغن های حیوانی می تواند مشکلات سالمندان را پیچیده تر کند. اگر سالمندی بیماری زمینه ای دارد، برای آن مشکل باید رژیم غذایی شخصی سازی شده و متناسب با شرایطش دریافت کند چرا که در خیلی مواقع تداخلات غذایی و دارویی داریم که اصلا به آن توجه نکرده یا اثربخشی دارو یا تأثیر ماده غذایی را کاهش می دهد. بنابراین دریافت رژیم های شخصی سازی شده در سالمندان اهمیت بالایی دارد.

دکتر گیاهی درباره ملاحظات سالمندان در دوره کرونا می گوید: سالمندان در دوره کرونا نسبت به قبل تنهاتر شده اند و رفت و آمدهایشان محدودتر شده بنابراین، زمینه افسردگی و نگرانی در آنها تشدید شده است و این عوامل روانی از جمله عواملی هستند که همیشه به شدت تغذیه سالمندان را تحت تأثیر قرار می دهد. این عامل ممکن است آنها را بی اشتهاتر کرده باشد.

از طرف دیگر، با توجه به محدود شدن رفت و آمدها، اگر سالمندان میزان دریافت غذا را نسبت به قبل کم تر نکرده باشند و انرژی دریافتی آنها مانند انرژی دریافتی قبل از دوران کرونا و محدودیت ها باشد، قطعا زمینه چاقی و اضافه وزن برای آنها فراهم می شود. اگر بیماری زمینه ای هم داشته باشند، چاق تر شدن هم ممکن است درمان بیماری زمینه ای را با چالش جدیدی مواجه کند.

بنابراین سالمندان باید میزان دریافت انرژی را نسبت به قبل از کرونا مقداری کاهش دهند و این کاهش دریافت انرژی نباید از طریق کاهش دریافت میوه ها و سبزیجات و حبوبات باشد و بهتر است مقدار دریافت برنج یا نان و مواد نشاسته ای و نیز مقدار مصرف روغن را تا حدی کم تر کنند.

مسئله ای که برای ما از اهمیت زیادی برخوردار است، این است علاوه بر این که اجازه نمی دهیم میزان دریافت انرژی در یک سالمند خیلی بالا باشد، سعی می کنیم در همان محدوده انرژی، کلیه ویتامین ها و موادمعدنی لازم برای سلامت گوارش، ریه و سیستم ایمنی آنهاست، فراهم کنیم.

بنابراین شخصی سازی رژیم غذایی سالمندان بسته به شرایط و شرح حال وضعیت بیماری فعلی آنها، داروهای مصرفی، وزن فعلی و میزان هوشیاری و ادراکات آنها تنظیم می شود. یکی از مشکلاتی که در سالمندی ممکن است رخ دهد، این است که ادراکات فرد کاهش می یابد و این مشکل روی درک پشایی، بویایی و غیره خودش را نشان می دهد.

او می افزاید: یک نکته این است که سالمندان به خاطر این که کم تر مزه ها را متوجه می شوند، ممکن است درخواستشان برای طعم شور و شیرین بیشتر باشد؛ در نتیجه مراقب باشید که همین قندهای ساده زیاد باعث آسیب به سیستم ایمنی بدن می شود.

نکته بعدی این است که در سطح گوارشی، همان طور که با بالا رفتن سن عملکرد خیلی از ارگان های بدن کم می شود، سطح آنزیم ها کاهش پیدا کرده، حرکات دستگاه گوارش کم شده به طوری که هم مقداری هضم و جذب غذا مشکل می شود و هم مقداری زمینه یبوست افزایش پیدا می کند.

به گفته این متخصص تغذیه، بنابراین، رژیم غذایی یک سالمند نباید آنزیم های زیادی داشته باشد یعنی چرب نباشد، پروتئین بالا نداشته باشد و از طرف دیگر، هضم راحتی هم داشته باشد به این معنا که غذاهایی باید برای سالمندان تهیه شود که به راحتی هضم می شوند و می توان با ادویه ها و چاشنی هایی که از آب میوه ها، میوه ها و سبزیجات گرفته می شود، غذای آنها را طعم دار کنیم.

دکتر گیاهی در ادامه تأکید می کند: پروتئین موردنیاز سالمندان در این دوران خیلی تغییر نمی کند اما نسبت به دوره میانسالی کاهش چشمگیری ندارد و به همان اندازه که انرژی را کم می کنیم، مصرف پروتئین را هم کاهش می دهیم و نیاز پروتئینی آنها را خیلی کم نمی کنیم. این که پروتئین از چه منبعی تأمین می شود، بستگی به شرایط سلامت و بیماری سالمندان دارد.

او درباره احتمال ابتلای سالمندان به کرونا و اصول تغذیه ای که باید در آنها رعایت کرد می گوید: در سالندانی که احتمال ابتلا به کرونا در آنها وجود دارد، دریافت آب کافی و تأمین مایعات بدن و این که بدن آنها به خشکی نرسد، از اهمیت بالایی برخوردار است.

مهم ترین نکته در مورد این گروه از افراد جامعه، شخصی سازی کردن رژیم است و درواقع، هنر آن رژیم، این است که غذایی به سالمندان بدهد که بتواند از آن بخورد؛ چون در بسیاری از موارد مشکل اینجاست که سالمند نمی تواند آن غذا را بخورد؛ گاهی فرد بی اشتهاست یا مشکل گوارشی دارد یا این که خواب است.

به گفته او، مشکلی که ما با سالمندان داریم، باید توجه زیادی بحث هوشیاری و عوامل روانی داشته باشیم. به عنوان مثال، ممکن است برخی دندان ها سالمند دندان نداشته باشد بنابراین کاهش کارآیی را هم در ترتیب بدن داریم، هم اجزای بدن و هم متابولیسم تغییر می کند. از سوی دیگر، حرکت دستگاه گوارش و آنزیم های آن کم شده و در نتیجه هضم و جذب غذا تغییر می کند.

کبد هم که کار سم زدایی بدن و ساخت برخی هورمون ها را بر عهده دارد، آلبومین کم تری می سازد، متابولیم کاهش پیدا می کند. زمینه ایمنی بدن در سیستم ایمنی بدن کم تر می شود، حس کم تر و دفع مشکل پیدا می کند به طوری که عملکرد سلول های کلیوی هم کاهش می یابد؛ بنابراین، غذای دریافتی باید بار حداقلی را از نظر هضم و جذب به ارگان ها وارد کند.  

گزارش:ندا اظهری

No tags for this post.