عینک بزرگ بشر چه چیزهایی را می‌بیند

شاید امروزه کشف یک داروی جدید برای درمان قطعی آلزایمر چندان تعجب‌آور نباشد؛ اما در چند پله عقب‌تر، کشف داروی ضد عفونت برای بیماران که امروزه به راحتی در اختیار ماست، روزگاری سر و صدای زیادی به پا کرد. شاید مردم آن روزگار قانع‌تر از ما بودند.

بیایید وسعت نگاهمان به دنیا را وسیع‌تر کنیم. این گزاره بار فلسفی ندارد به واقع بیایید از کره زمین فراتر رویم و بدانیم بشر تا کنون چقدر از فضای کیهانی را شناخته است. شاید هیچ چیز نه جنگ‌های فضایی میان ایالات متحده با شوروی و نه تئوری‌های دانشمندان در یک قرن اخیر، شناخت ما را از ستارگان به اندازه تلسکوپ‌ها زیاد نکرده باشند. بی شک این تلسکوپ‌ها بودند که به دانشمندان برای سفر به ماه و خلق تئوری کمک کردند.

در این میان تلسکوپ جیمز وب که قرار است در عصر حاضر جامعه علمی را متحیر کند، حرف‌های زیادی برای گفتن دارد. آریا صبوری، کارشناس نجوم در گفت‌وگوی پیشین خود با سیناپرس معتقد بود، نسل امروز بشر با ورود تلسکوپ جیمز وب باید منتظر یک رنسانس عظیم از شناخت خود درباره کیهان باشد.  

مقایسه جیمز وب با تلسکوپ گالیله

وی می‌گوید؛ دانشمندان در یک مقایسه جالب متقدند. وقتی در سال 1610 میلادی گالیله برای اولین بار با تلسکوپ خودش به آسمان نگاه کرد، تحول علمی بزرگی در ذهنیت بشر درباره جایگاهش در عالم به وجود آورد. در واقع سال 1990 میلادی رویای بزرگ بشر به واقعیت پیوست. نخستین سال فعالیت تلسکوپ هابل در شرایطی پیش رفت که اطلاعات بیشتری از کل تولید علم تاریخ بشر استخراج شد. در مقایسه تلسکوپ جیمز وب با گالیله، گویی که ما تا کنون نگرشی از جهان کیهانی نداشتیم و حال قرار است با عینکی بزرگ کیهان را ببینیم.

به گفته صبوری، برای ساخت این تلسکوپ شانزده کشور نزدیک به چهار میلیارد دلار هزینه کرده‌اند. طراحی جیمز وب این گونه است که مانند اوریگامی تا می‌شود و با استفاده از موشک اطلس پنج به نقطه لابرانژ دو می‌رسد.

این کارشناس نجوم می‌گوید؛ 29 روز طول می‌کشد جیمز وب در نقطه مذکور قرار گیرد، پس از آن حول همان نقطه با یک چرخش به شعاع صد کیلومتر پشت به خورشید، رو به تاریکی کیهان قرار می‌گیرد. در نهایت بدون آنکه نیاز باشد موتورهای خود را روشن کند می‌تواند به مدت زمان طولانی حول یک محور ثابت بدون اینکه تغییر مسیر دهد بچرخد.

یک راز بزرگ فاش می‌شود

یکی از پرسش‌های اساسی بشر در راه شناخت کیهان ماده تاریک است که شاید بیشتر از چند گزاره درباره آن ندانیم. صبوری با اشاره به اهمیت این تلسکوپ در پاسخ دادن به سوالات دانشمندان درباره ماده تاریک معتقد است؛ ماده تاریک یکی از رازهای بزرگ کیهان‌شناسی است؛ ما تاثیرات آن را احساس می‌کنیم اما هنوز نمی‌دانیم چیست و چه ساختاری دارد. گفتنی است، جیمز وب می‌تواند پاسخ‌ کامل‌تری برای سوالات ما درباره ماده تاریک داشته باشد تا تاثیرات ماده تاریک را دقیق‌تر احساس کنیم. به احتمال زیاد می‌تواند درباره ساختار این ماده، حجم و میزان جرم آن را اطلاعات ارزشمندی بدهد.

تغییر قوانین فیزیک

صبوری می‌گوید؛ با دریافت اطلاعات جیمز وب، احتمالا فرآیند شکل‌گیری عالم برای دانشمندان واضح‌تر خواهد شد؛ این تلسکوپ می‌‎تواند با نگاه کردن به دویست ملیون سال بعد از انفجار بزرگ یا  حتی کمتر از آن رازهای تشکیل کیهان، ساختار کهکشان‌ها و ستاره‌های اولیه را برای ما آشکار کند. این می‌تواند معادلات ساختار عالم را برای دانشمندان مشخص‌تر و شاید برخی از قواعد فیزیک را هم دستخوش تغییرات جالبی کند.

گفتنی است، شناخت ساختار درونی سیاهچاله‌ها و وجود یا عدم کرم‌چاله‌ها و طیف زیادی از مفاهیم پیچیده دیگر موضوع تحقیقاتی خواهد بود که بعد از کسب اطلاعات از جیمز وب از سوی دانشمندان انجام خواهد شد. همچنین بررسی جو سیارات فراخورشیدی زمین‌مانند و حیات در کهکشان راه شیری جزو موضوعاتی که احتمالا ترند دانشمندان می‌شود.

صبوری در این باره می‌گوید؛ منظور ما از حیات تنها حیات هوشمند نیست. اگر بتوانیم حیات چند سلولی  را با اطلاعات جیمز وب ثابت کنیم گام بزرگی در شناخت تکامل و ساختار عالم برداشته‌ایم. به احتمال زیاد شگفتی‌سازی جیمز وب در همان یک الی دو سال اول شروع فعالیتش خواهد بود؛ به نظر می‌آید کیفیت اطلاعات آن بسیار بالاست و کامپیوتر مرکزی قادر است اطلاعات را به صورت پردازش شده ارسال کند. یکی از عمده تفاوت‌های آن با دیگر تلسکوپ‌ها میزان آنالیز حجم داده هااست. جیمز وب سیستم جداگانه‌ای برای آنالیز تصویر دارد و قادر است داده ها را آنالیز  شده به زمین بفرستند.

گفتگو:مهتاب دمیرچی

No tags for this post.