فضانوردی رویای جامانده در کودکی انسان‌هاست
محمدرضا رضایی در کتابی با عنوان «چگونه فضانورد شویم» به توضیح این موضوع پرداخته است که یک فضانورد باید چه ویژگی‌هایی داشته باشد تا بتواند روزی به خارج از جو زمین گام بگذارد.
اگر هنوز دوست دارید فضانورد شوید یا فرزندتان از فضانوردی به عنوان شغل آینده‌اش با شما حرف می‌زند، شرح گفت‌وگو با محمدرضا رضایی که سال‌ها در زمینه ژورنالیسم علم به ویژه علوم فضایی فعالیت داشته است با سیناپرس را بخوانید.
این نویسنده در ابتدا درباره راه سخت فضانورد شدن ایرانیان می‌گوید،اینکه آیا ایرانیان می‌توانند فضانورد باشند یا خیر؟ پرسشی است که به دفعات با آن مواجه شده‌ایم. مثال‌هایی وجود دارد که بگوییم ایرانیان هم می‌توانند فضانورد باشند؛ اما اگر بخواهیم واقع‌بینانه به این موضوع نگاه کنیم، باید بگویم، به عنوان یک ایرانی در شرایط فعلی نمی‌توانید از ایران به فضا بروید. البته قطعیتی درباره این موضوع در آینده وجود ندارد. این امر به روابط سیاسی ایران با کشورهای صاحبان فناوری بستگی دارد که اگر بهبود پیدا کند شاید بتوانیم نسبت به موضوع سفر به فضا خوش‌بین باشیم.
وی در پاسخ به اینکه فناوری‌های فضایی در ایران چه روالی خواهند داشت تا ایران خود بتواند فضانورد بفرستد، می‌گوید؛ با توجه به شرایط اقتصادی حداقل تا پنج الی شش سال آینده پیش‌بینی می‌شود، شرایط مساعدی برای انجام پروژه‌های چند میلیارد دلاری اعزام انسان به فضا را نداشته باشیم، اگر هم بخواهیم سرمایه‌گذاری کنیم پشتوانه صنعتی کشورمان آنقدر سریع نیست که بتوانیم دست به چنین اقدامی بزنیم.
به گفته این نویسنده و ویراستار علمی؛ اگر یک ایرانی هستید و دوست دارید به فضا بروید، پیشنهاد می‌شود که در یکی از کشورهای صاحب فناوری فضایی مهاجرت کنید و اقامت دائم آن‌ها را دریافت کنید تا در نهایت بتوانید به یکی از گروه‌های فضانوردی آن‌ها بپیوندد.
رضایی می‌گوید؛ شاید روزگاری ایلان ماسک توانست پروازهای تجاری خود را گسترش بدهد و در این شرایط علاقه‌مندان به فضا بتوانند تا ده الی پانزده سال دیگر با مبالغ بسیار کمتر به دور کره زمین بچرخند.»
اگر سنتان بین 27 تا 37 است، هرچه زودتر درخواست فضانورد شدن را بدهید، البته در تاریخ فضانوردی فردی مانند جان گلن هم بود که در سن هفتاد سالگی زمین را از فضای کیهانی دیده باشد اما اگر تنها می‌خواهید یک گردشگر فضایی به حساب بیایید، بحث سن و سال را فراموش کنید و به دیگر ویژگی‌های این شغل نظیر داشتن شرایط روحی و روانی بسیار عالی توجه کنید.
رضایی با اشاره به ویژگی‌های روحی و روانی فضانوردان می‌گوید؛ دو مرحله از پنج مرحله گزینش برای گذراندن آموزش‌های عمومی فضانوردی، به تست‌های روان‌شناسی و مصاحبه‌های بالینی اختصاص دارد. این مساله بسیار مهم است و افرادی که دارای کوچکترین مشکلی در این زمینه باشند، نمی‌توانند سفر فضایی را تجربه کنند؛ چراکه افرادی بودند که با داشتن شرایط فیزیولوژیکی استاندارد، در تست‌های روان‌شناسی رد شده‌اند. باید گفت، فضا مکانی برای اشتباهات رفتاری نیست و فردی که توانایی حل تعارض‌ها را نداشته باشد، اصلا نباید به فضا برود.
بنابراین اگر فکر می‌کنید دارای کوچکترین اختلال روحی و روانی هستید، به طور کل سفر به فضا را فراموش کنید و بر روی دیگر علایق خود سرمایه‌گذاری کنید. در غیر این صورت، باید تلاش کنید به لحاظ روحی فردی آرام و قدرتمند باشید؛ تا مهارت‌های یک زندگی کامل در فضا را کسب کنید.
رضایی معتقد است؛ «فشارهای روانی وارد شده بر افراد در فضا زیاد است، برای مثال اختلال خواب یکی از معضلات فضانوردان است. اگر انسانی روی زمین 24 ساعت خواب با کیفیتی نداشته باشد، دچار کسالت‌های جسمی و روحی و به اصطلاح بد خلقی می‌شود. حال فرض کنید در فضایی زندگی می‌کنید که به مدت زمان بسیار طولانی نمی‌توانید به تختتان تکیه دهید، به طور قطع مکانیزم بدن در این شرایط بهم می‌ریزد و فرد دچار فشار عصبی می‌شود. به همین دلیل فضا مکانی برای افراد با توانایی‌های ذهنی و روانی کم، متوسط و حتی خوب نیست. فرد باید از لحاظ روانی بسیار قدرتمند باشد تا بتواند از پس ساعت‌های طولانی کار در فضا و از پس شرایط خاص و عجیب آن بربیاید. فردی که دوست دارد به فضا برود اما نمی‌تواند مشکلاتش را حل کند، باید رویای فضانورد شدن را از سر بیرون بیاورد.»
یوری گاگارین هوش هیجانی بالایی داشت
ویژگی‌های شخصیتی افراد هم در فضانورد شدنشان بسیار اثرگذار است. این فیلتری است که در نخستین فضانوردان هم اعمال شد. رضایی در این باره می‌گوید؛یکی از مهم‌ترین دلایلی که یوری گاگارین رقبای خود را برای انتخاب نخستین فضانورد کنار زد، ویژگی‌های شخصیتی‌اش بود چراکه رقبا کمی حسود بودند و چندان نمی‌توانستند هیجانات خود را کنترل کنند. اما گاگارین علاوه‌بر اینکه خوش صحبت بود، روابط اجتماعی مثبتی هم داشت.
روسی‌ها در آن زمان به این امر پی برده بودند که گاگارین به عنوان نخستین فضانورد چهره محبوب‌تری خواهد داشت، دلیل آن‌ها این بود که این فرد توانایی کنترل هیجانات خود را به خوبی دارد و به راحتی می‌تواند در مجامع بین‌المللی سخنرانی کند. داشتن هوش هیجانی مثبت یکی از ویژگی‌هایی اصلی گاگارین بود. در نهایت اگر هنوز رویای گام بر لایه بیرونی جو را دارید، بهتر است تا زمان را از دست نداده‌اید اطلاعات خود را بیشتر کنید و در این مسیر گام بگذارید.
گفتگو: مهتاب دمیرچی
No tags for this post.
چه ویژه گی های باید داشت؟