یک بطری ته سیگار

 آنها به همراه 100 داوطلب به بهانه "روز جهانی پاکسازی زمین" از تجریش تا میدان راه آهن را در 7 محور از زباله فوق العاده خطرناکِ ته سیگار پاک کردند. آنطور که گزارش شده است تا عصر همان روز 20 کیلو ته سیگار جمع شد.

ته سیگار یا همان فیلتر! 70 سال پیش به جهت کاهش آسیب های وارده به ریه های مصرف کنندگان به ثبت رسید و در 1960 به شکل گسترده ای وارد بازارشد، به گونه ای که در 1975 حدود 88 درصد  سیگار های تولید شده  فیلتردار بودند. این دست آورد، ایمنی مصرف کنندگان  را از عوارض دود بیشتر کرد، لیکن  آب و خاک را بیش از ریه ها آلوده ساخت.

بر اساس منابع رسمی، سالانه در جهان 6/5 تریلیون سیگار مصرف و حدود 5/4 تریلیون آن در طبیعت رها می شود. فیلتر سیگار به واسطه مواد آن که استات سلولز است در مدت زمان حدود 15 سال در طبیعت تجزیه می شود. این ماده نوعی پلاستیک طبیعی است که از سلولزهای طبیعی و خالص گرفته می شود. فیلتر سیگار در شمار آلوده ترین زباله های جامد جهان است.

این اقدام شورای شهر و سمن های تهرانی در ادامه برنامه های سازماندهی شده پویش پاکسازی جهان است که در ارتباط با اقدام 3 می 2008 است. در این روز 50 هزار استونیایی از خانه های خود خارج شده تا شهر خود را در مراسمی با نام Let’s Do It! پاکسازی کنند.

این ایده با اقبال سایر شهرهای اروپایی مواجه شد. یک سال بعد لتونی و لیتوانی با 250 هزار داوطلب شهرهای خود را از آلودگی  و زباله های جامد پاک کردند. در 2010 پرتغال با 200 هزار نفر وارد این کارزار شد و کشور را پاک کرد و اسلوونی با 270 هزار نفر که معادل 13 درصد جمعیت کشور بود این اقدام مترقی را پی گرفت.

این هیجان، شامل کیف، پایتخت اوکراین را هم شد. تا پایان 2011 بیش از 2.5 میلیون نفر در Let’s Do Itمشارکت کردند. اقدامات پاکسازی شهرها و کشورها در 16 کشور استونی، هند، اسلوونی، صربستان، فنلاد، رومانی، لتونی، لیتوانی، پرتغال، بلغارستان، مولداوی، اوکراین، کامبوج، روسیه، مجارستان و برزیل دنبال شد. در 2012، از 24 مارس تا 25 سپتامبر، اقدامات مشابهی در سراسر جهان به وقوع پیوست که میلیون ها علاقه مند به محیط زیست را در 96 کشور جمع کرد.

این استقبال به کارگاه های آموزشی و گردهمایی هایی منطقه ای با نام World Cleanup 2012 انجامید. در کنفرانسِ جهان پاک که در 6 تا 9 فوریه 2014 در پرپشتین کوزوو برگزار شد، چنین به توافق رسیدند که هدف این جنبش جهانی، پاک کردن تمام جهان از زباله های جامد کره زمین است به شکلی که در 2018 حدود 380 میلیون نفر درگیر این پویش شوند. در نهایت 15 ستامبر 2018 به عنوان روز جهانی پاکسازی معرفی شد که حدود 15 میلیون نفر در 158 کشور شرکت کردند.

مراد از این مقدمه طولانی، توجه به اقدامات گسترده و عمومی در ابعاد بین المللی به پاکیزگی محل زندگی است. انتشار ویروس کرونا از یک شهر پر جمعیت و سرعت انتقال و انتشار حیرت آور آن در زمان کوتاه در سراسر عالم، گواه روشنی  از اهمیت روز افزون شهرهای پاکیزه و مخاطره آمیز بودن شهرهای آلوده  در سلامت و بهداشت مردم است.

 بی توجهی به این مهم هزینه های غیر قابل تصور و حتی جبرانی را به ملت ها و دولت ها تحمیل می کند. محیط زیست بواسطه ابعاد جهانی و فرا مرزی آن باید در گستره ای وسیع تر از محله! و منطقه و حتی شهرها به آن نگریست. چنانچه پویش و یا به تعبیر عده ای کارزاری حتی در آن سوی جهان در جهت پاکیزگی و حفظ محیط زیست به راه افتاد، باید با آن هم آوازی و هم راهی کرد.

هیچکس و هیچ منطقه ای از ابعاد مخرب آلودگی در امان نیست، به همین دلیل حضور مردم و نمایندگان آنان در این پویش ها ضروری است. گروه های مردم نهاد، سمن ها، مردم علاقه مند به محیط زیست و پاکیزگی زیست بوم، بهترین دستگاه و قدرتمندترین نهادند. این اقدام شورای شهر خیلی دیر! اما خوب و قابل ستایش است.

 باید آرزو کرد که این اقدام شایسته نمایندگان شهروندان تهرانی، به سایر شهرها تسری یابد. خیابان ها، اماکن عمومی شهرها، فضای سبز، سواحل رودخانه ها و دریاها …می تواند به این طریق حداقل از زباله های جامد بدور باشد. باید کمی از میزها فاصله گرفت. اقدامات جدی انجام داد، حتی کارزاری به راه انداخت که فیلتر از سیگار حذف شود

. با چوب سیگار مگر نمی شود سیگار دود کرد؟ بحث راجع به 5 هزار میلیارد ته سیگاراست که وارد چرخه نابود سازی و آلودن کردن طبیعت می شود.

دکتر عباس نامجو- عضوهیات علمی دانشگاه علم و فرهنگ

No tags for this post.