ماده تاریک دلیل محکم انقراض دایناسورها
حال اینکه این دو چه ارتباطی با یکدیگر دارند، لیزا رندال فیزیک‌دان برجسته دانشگاه هاروارد توضیح مفصلی برای این پرسش دارد. بنابراین ادامه این گزارش را بخوانید.
در تعریف ماده تاریک باید گفت، ماده‌ای پنهان در گیتی که نه نوری را جذب می‌کند و نه آن را گسیل می‌کند. در واقع تنها از برهمکنش گرانشی شناخته می‌شود. اخترشناسان اثرات گرانشی این ماده را کشف کردهاند اما هنوز موفق به مشاهده مستقیم آن نشده‌اند. دایناسورها هم که آشنای دیرینه سیاره‌مان بودند از 231 تا 66 میلیون سال پیش روی زمین می‌زیسته‌اند.
یک بازی از قبل طراحی شده
گرچه هم ماده تاریک و دایناسورها هر کدام موضوعات جذابی برای یک بحث علمی هستند، ممکن است ابتدا تصور کنید این ماده غیرقابل مشاهده فیزیکی با آن جمعیت بیولوژیکی غول‌پیکر ارتباطی ندارند؛ اما بنا به عقیده معروف فیلسوفان و دانشمندان رفتار همه پدیده‌های گیتی همواره با یکدیگر دارای پیوستگی است و تمام اجزای آن در ارتباط با یکدیگر کار می‌کنند. درست مانند یک بازی از قبل طراحی شده.
لیزا رندال در کتاب «ماده تاریک و دایناسورها» به روایت پژوهش‌ها و در نهایت به اعتقادات خود درباره ماده تاریک که دلیل محکمی برای انقراض دایناسورها هم بوده‌اند، می‌پردازد. وی با مخاطبان خود به ویژه عاشقان کیهان درباره دنباله‌دارها، سیارک‌ها، ظهور و انقراض حیات سخن می‌گوید و درباره جرمی که با برخورد به زمین باعث انقراض دایناسورها و بسیاری از موجودات زنده دیگر شد نیز مطالبی آورده است. در حقیقت آنچه در این کتاب مهم است رویکرد علمی در ارتباط با دنباله‌داری است که باعث انقراض دایناسورها شده که چارچوبی پیشرفته‌تر درباره کیهان‌شناسی و شناخت منظومه شمسی در اختیار قرار می‌دهد.گفتنی است، این اثر دانسته‌های حال حاضر ما را درباره کیهان، کهکشان راه شیری همچنین آنچه زمین را به یک منطقه قابل سکونت و دارای حیات تبدیل کرده بسط می‌دهد.
این اثر با توصیف کیهان‌شناسی آغاز می‌شود. علمی که می‌گوید کیهان چگونه تکامل پیدا کرده است و به موقعیت فعلی خود رسیده است. بخش‌های نخست کتاب به شرح نظریه مهبانگ، تورم کیهانی و پدیدار شدن آن می‌پردازد. بخش دوم کتاب پاسخ به سوالی است که در ابتدا مطرح کردیم ماده تاریک چه ارتباطی با دایناسورها دارد؟ این بخش روی منظومه شمسی متمرکز است و نویسنده به موارد مرتبط با دایناسورها، شهابسنگ‌ها، سیارک‌ها و دنباله‌دارها متمرکز شده است.
ما بخش کوچکی از کل ماجرا هستیم
در واقع در بخش دوم رندال از پنح انقراض بزرگ تاریخ زمین رمزگشایی می‌کند و به توصیف اجرامی که به زمین برخورد کردهاند، می‌پردازد؛ اما اگر دوست دارید بدانید که دقیقا کار ماده تاریک چیست، حتمن فصل سوم کتاب را بخوانید. نویسنده در این بخش به توضیح مدل‌های موجود درباره ماده تاریک می‌پردازد. از آنجایی که 85 درصد از کل ماده در کیهان را تشکیل داده است و تمام فواصل میان ستاره‌ای تنها 15 درصد حجم این کیهان است، بنابراین عقلانی هم نیست که در بحث کیهان تنها تمرکز خود را بر 15 درصد ناچیز که بخش کوچکی از کل ماجراست بگذاریم.
فعلا تنها چیزی که می‌دانیم این است که ماده تاریک از طریق گرانش با ماده معمولی برهمکنش انجام می‌دهد. تاثیرات گرانش به قدری کوچک است که اثر آن را تنها در اجرام بزرگ مثل زمین خورشید ثبت کرده‌ایم که حتی این اثر بسیار نیز ضعیف است.
مفاهیم و پیش‌زمینه‌هایی که این دو موضوع را با یکدیگر مرتبط می‌کند، می‌تواند تصویری سه بعدی از کیهان را در اختیار ما قرار دهد. هدف نویسنده سهیم شدن این ایده‌ها با مخاطبان و تشویق آن‌ها به اکتشاف و احترام به چنین کیهان شگفت‌انگیزی است.
گفتنی است، لیزا رندال در ابتدای کتابش که از سوی امیرنظام امیری ترجمه شده است، مقدمه‌ای برای مخاطبان ایرانی و فارسی‌زبان خود نوشته است؛ در بخشی از این مقدمه می‌خوانید؛ «از شنیدن خبر ترجمه کتابم به نام ماده تاریک و دایناسورها به زبان فارسی بسیار خوشحال شدم و امروزه علم بیش از پیش به یک زبان و نیروی فراگیر تبدیل شده است. درک و شوق و اشتیاق مردم هنگام آگاهی از یک کشف جدید علمی بسیار ساده و هویداست. مطالب جالب زیادی درباره فعالیت‌های علمی در ایران شنیده‌ام. بسیاری از دوستان و همکاران من برای شرکت در کنفرانس‌های متفاوتی به ایران سفر کردهاند.
آن‌ها از شوق و اشتیاق دانشمندان ایرانی برای کشف مطالب جدید و همچنین از مکان‌های بسیار زیبا و دیدنی و مردمان بسیار خوب آنجا به من گفته‌اند. بسیاری از فیزیکدانان برجسته در آمریکا ایرانی هستند. بسیار خرسند هستم که شور و اشتیاق برای دستیابی به ایده‌های جدید تا این حد در جهان گسترش پیدا کرده است و همچنین بسیار خوشحال هستم که از کتاب‌های منتشر شده‌ام تا به امروز استقبال خوبی شده است.»
گزارش:مهتاب دمیرچی
No tags for this post.
