پیش بینی وضعیت زیست محیطی با مدل سازی ریاضی

او  در این سال موفق به کسب عنوان دانشجوی رتبه اول دانشگاه تبریز شد. او پس از گرفتن بورسیه از وزارت علوم به دانشگاه کالیفرنیا رفت و فوق لیسانس مهندسی عمران آب و خاکش را از این دانشگاه اخذ کرد. پس از آن موفق به دریافت دو مدرک دکترا( مهندسی آب، منابع آب و مهندسی عمران محیط زیست) شد. پس از آن با ادامه تحصیل  در این دانشگاه مدرک فوق دکترا رشته مهندسی عمران محیط زیست اش را نیز اخذ کرد. در نهایت او پس از گذشت 8 سال دوره دانشجویی سال 1361 به وطن بازگشت. او پس از بازگشت به کشور به شیراز رفت و در دانشکده مهندسی راه و ساختمان شیراز به فعالیت پرداخت. او سال 1378 به تهران آمد و در دانشگاه خواجه نصیر الدین طوسی مشغول به کار شد. ابتدا به عنوان معاون آموزشی و استاد دانشگاه به فعالیت پرداخت. او پس از انجام کارهای اجرایی همچون مدیر کل سازمان حفاظت محیط زیست، مدیر گروه منابع آب دانشگاه آزاد اسلامی( به مدت 12 سال)، سرپرست کمیته مهندسی محیط زیست شورای عالی برنامه ریزی وزارت علوم تحقیقات و فناوری( به مدت 25 سال)، اینک ریاست دانشکده عمران دانشگاه خواجه نصیر الدین را برعهده دارد.

عنوان پژوهشگرنمونه دانشگاه خواجه نصیر در سال 1390، استاد نمونه دانشگاه خواجه نصیر الدین طوسی(1394)، طراحی بیش از 50تصفیه خانه آب و فاضلاب، برنده جایزه بین المللی آرینوس(1394)، چاپ و انتشار 3 کتاب و145 مقاله و همچنین بومی سازی دانش و طراحی تصفیه خانه از جمله فعالیت‌های ارزنده ای است که در کارنامه علمی او می‌درخشد.

کسب چنین دستاوردهایی باعث شد تا مصاحبه ای با او انجام دهیم.

 

چه عاملی باعث شد تا شما این رشته را انتخاب کنید؟

رشته مهندسی عمران به نحوی با زندگی بشرعجین است و جلوه ای از مهندسی محیط زیست در  آن دیده می شود. من از ابتدا علاقه زیادی به محیط زیست داشتم وهمیشه محو زیبایی های طبیعت بودم و تفکر زیادی در این خصوص می کردم. همچنین پدرم معلم قرآن بود و خیلی علاقه داشت که فرزندانش به بالاترین مدارج علمی راه پیدا کنند به همین دلیل ما را برای رسیدن به این جایگاه فعلی مان تشویق زیاد می کرد. تمام این عوامل باعث شد تا من دنبال این رشته بروم. 

 

چطور شد که شما منتخب جایزه بین المللی آرینوس شدید؟

امروزه دانش تصفیه آب و فاضلاب از پیچیدگی خاصی برخوردار است. یکی از شاخه های تخصصی این رشته مدل سازی ریاضی است. این تکنیک در دنیا خیلی کاربرد دارد. بر اساس مدل سازی ریاضی می توان متغییرهای آب و محیط زیست را شناسایی و اندازه گیری کرد و با توجه به وضعیت کنونی آینده را پیش بینی کرد. یکی از کارهایی که من اخیرا انجام دادم مدل ریاضی شور شدن آب های زیر زمینی و افزایش نیترات است. این مدل ریاضی در یکی از مجله های نمک زدایی اروپایی چاپ شد. پس از آن من این مدل ریاضی را توسعه و بسط دادم. در نهایت این مدل ریاضی در یک مجله آمریکایی چاپ شد.  پیش بینی وضعیت آب های زیر زمینی بر اساس مدل ریاضی برای اولین بار از سوی من برای خیلی از متخصصان جالب بود. اخیرا هم این مدل ریاضی در یکی از مجله های اروپایی انرژی و محیط زیست چاپ شده است. جذابیت این مدل ریاضی باعث شد تا من امسال به عنوان یکی از برندگان جایزه بین المللی آرینوس انتخاب شوم.

 

شما به عنوان یکی از پر استناد ترین استادان کشور در زمینه چاپ و انتشار مقاله علمی فکر می کنید، چند درصد مقاله های علمی کشور در این حوزه کاربردی هستند؟

در حال حاضر 90 درصد مقالات محیط زیستی ما کاربردی هستند اما متاسفانه به دلیل ضعف مسایل مدیریتی این طرح ها در کشورمان پیاده سازی نشده اند. به عنوان مثال اگر در راس سازمان مدیریت بازیافت شهرداری یک فرد متخصص تراز اول مهندسی محیط زیست گماشته شود، مواد زاید و پسماندهای شهری و صنعتی به درستی مدیریت خواهد شد زیرا همین مواد زاید جامد و پسماندها می توانند تولید انرژی کنند. همه پسماندها باید 100 درصد بازیافت شوند. می توان مواد آلی پسماند ها را تکفیک و تبدیل به کود کمپوست کرد. کود کمپوست در کشاورزی مصرف شود و تولید محصول می کند . ما بقی مواد زاید جامد نیز قابل بازیافت هستند. در مساله فاضلاب های شهری هم وضع به این منوال است و می توان از فاضلاب ها محصولات متعددی بازیافت کرد. هم اکنون تصفیه خانه فاضلاب جنوب تهران که من به مدت 10 سال ناظر و مشاور عالی این طرح بودم، 3 محصول خروجی دارد. محصول اول تولید آب برای مصارف کشاورزی است.محصول دوم تولید برق از لجن تصفیه خانه است؛ هم اکنون روزانه نزدیک به 5 مگاوات برق از این تصفیه خانه برق تولید می شود. محصول سوم تولید کود کمپوست است؛ کیفیت محصولات کاملا ارگانیک اصلا قابل مقایسه با محصولات شیمیایی نیست. متاسفانه با این اوصاف هنوز 20 درصد فاضلاب های کشور ما جمع آوری و تصفیه می شوند. در صورتی که اگر همه فاضلاب ها جمع آوری و تصفیه شوند و 3 تا محصول تولید شوند، ضمن نداشتن تلفات، بسیاری از مسایل زیست محیطی ما هم برطرف خواهد شد.

 

در حال حاضر شما به عنوان کسی که سال ها در این حوزه به فعالیت پرداخته‌اید، فکر می کنید ما در ایران برای پیاده سازی طرح های محیط زیستی مان با چه مشکلات و چالش های مواجه هستیم؟

مدیریت ناکارآمد و نا مناسب از مهمترین نقاط ضعفی حوزه محیط زیست است. متاسفانه هم اکنون بسیاری از متخصصان تراز اول محیط زیست در جایگاه واقعی خود قرار نگرفته اند. در راس مدیریت سازمان محیط زیست باید یک متخصص تراز اول باشد. فردی که حداقل 100 مقاله علمی در حوزه مدیریت محیط زیستی داشته باشد. به طبع زیر مجموعه این مدیر نیز باید متخصصان محیط زیست قرار بگیرند. رشته مهندسی عمران محیط زیست کاملا تخصصی است و اصلا نباید سیاست وارد آن شود زیرا این رشته با جان انسان ها، حیوانات دارد. حتی گیاهان نیز با افزایش آلودگی محیط زیست از عوارض آن در امان نیستند. امروزه مساله محیط زیست و بسیاری از کشورهای دنیا توسط شخص رییس جمهور اداره می شود و افراد زیر دست او نیز متخصصان تراز اول محیط زیست هستند. متاسفانه این امر در کشور ما به این گونه نیست.

 

در پایان توصیه ای به علاقمندانی که قصد دارند این رشته را ادامه دهند، دارید؟

توصیه اکید من به دانشجویان این است که هیچ وقت فعالیت علمی خودشان را رها نکنند و به بالاترین درجه علمی رشته خودشان دست پیدا کنند؛ سال ها پس از توقف، پشیمانی به بار می آورد و بازگشت مجدد را مشکل دار می کند و شاید بار دیگر ادامه فعالیت برای او مقدور نشود؛ خوشبختانه بسیاری از دانشجویان این پیشنهاد دوستانه را پذیرفته اند. تقریبا 80 درصد دانشجویان خواجه نصیر در رشته مهندسی محیط زیست ادامه تحصیل داده و به مقطع دکترا رسیده اند. بسیاری از این دانشجویان بورسیه گرفته و برای ادامه تحصیل به خارج کشور رفته اند اما جای بسی تاسف دارد که نزدیک به 250 نفر از دانشجویان این رشته طی 20 سال گذشته برای ادامه تحصیل از ایران رفته اند و هنوز باز نگشته اند. تنها یک نفر از این دانشجویان به کشور بازگشت که او اینک در دانشگاه شیراز به فعالیت می پردازد.

 

 

No tags for this post.