از مقاومت در برابر دستکش تا اعتراض به ماسک

در حال حاضر در بخش‌هایی از آمریکا و کانادا در مورد استفاده از ماسک برای پیشگیری از بیماری کووید ۱۹ بحث و جدل است. این نخستین بار نیست که برخی از افراد یا حتی گروه‌هایی در برابر اتخاذ یک قانون در به‌کارگیری لوازم جانبی جدید برای محافظت از دیگران مقاومت می‌کنند. پیش از این برخی گروه‌ها و افراد مشهور نسبت به مواردی همچون تزریق واکسن‌های حیاتی و حتی استفاده از دستکش جراحی یا شستن دست نیز مقاومت کرده‌اند.

پیش از تولید دستکش، جراحان با دست‌های برهنه به جراحی می‌پرداختند و پس از تولید آن نیز یک دهه طول کشید تا جراحان استفاده از دستکش را ضروری دانسته و آن را به طور دائمی در جراحی‌های خود به کار گیرند.

در اواخر دهه 1800 میلادی، پزشکان کشورهای آلمانی زبان با این موضوع مشکل داشتند که آیا در حین عمل جراحی باید از دستکش استفاده کرد؟

توماس شلیچ (Thomas Schlich) یک مورخ پزشکی در این مورد می‌نویسد: «بسیاری از گزارش‌های تاریخی، تردید و بی حوصلگی جراحان گذشته در استفاده از دستکش‌های جراحی را نشان می‌دهد.»

پیش از تولید دستکش، جراحان با دست‌های برهنه به جراحی می‌پرداختند و پس از تولید آن نیز یک دهه طول کشید تا جراحان استفاده از دستکش را ضروری دانسته و آن را همیشه در جراحی‌های خود به کار گیرند.

در گذشته طی عمل‌های جراحی و معمولاً پیش از انجام عمل، برای ضدعفونی کردن ابزار جراحی، آن‌ها را می‌جوشاندند تا کاملاً از هر نوع میکروبی پاک شوند. در این میان دست‌های جراحان جزء اشیاء غیر قابل جوشاندن طبقه بندی می‌شوند بنابراین چگونه می‌توان از ضدعفونی بودن آن‌ها یقین حاصل کرد.

در بیست و هفتمین کنگره انجمن جراحی آلمان در تاریخ 13 آوریل 1898 میلادی، یک جلسه کامل به موضوع دستکش‌ها اختصاص داده شد و شرکت کنندگان در مورد بهترین مدل‌های دستکش که می‌تواند در جراحی‌ها به کار رود، بحث کردند. قابل توجه است که الكساندر فرنكل (Alexander Fraenkel) جراح اتریشی در مورد این جلسه نوشت: «این جلسه مانند یک نمایشگاه تجاری است، نه یک نشست علمی كه متناسب با آن، از اهمیت برخوردار باشد.»

به همین ترتیب یک جلسه نمایش از نمونه دستکش‌های متفاوت ساخته شده با مواد مختلف، در هر اندازه و محدوده قیمتی برگزار شد. جالب است که بعدها فرنكل مقاله‌ای را منتشر کرد که در آن به طور کلی استفاده از دستکش را تقبیح و محکوم کرد.

شلیچ، مورخ پزشکی در بررسی‌های تاریخی خود دریافت که در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم میلادی، گروهی از پزشکان تصور می‌کردند با استفاده از دستکش، کلاه، ماسک و لباس خاص برای جراحی می‌توانند به یک عمل بدون میکروب و کاملاً ضدعفونی شده دست پیدا کنند.

در حال حاضر تصور اینکه برخی از جراحان در استفاده از دستکش جراحی کوتاهی کرده و یا از به کارگیری آن ممانعت می‌کردند، عجیب به نظر می‌رسد.

در اواخر قرن نوزدهم میلادی برای به دست آوردن یک دستکش مناسب جراحی، نمونه‌های مختلفی مورد آزمایش قرار گرفت. دستکش‌های نخی و ابریشمی که بلندای آن تا آرنج بود و در حین عمل به سرعت با خون خیس می‌شد. دستکش‌های چرمی نظامی نیز در این زمینه مورد امتحان قرار گرفت اما به علت ضخامت زیاد و زمختی فرم آن، مناسب تشخیص داده نشد.

یک‌بار یک جراح تلاش کرد تا دستکش پارچه‌ای خود را با موم نفوذ ناپذیرتر سازد. برخی پیشنهاد کردند که موم را مستقیماً روی دستان جراح بگذارند و به طور کلی استفاده از دستکش را نادیده بگیرند. در نهایت با بررسی‌ها و آزمون و خطاهای مختلف، یک جراح پیشنهاد داد که دستکش ایده آل برای جراحی باید ۵ شرط لازم را داشته باشد: (1) غیرقابل نفوذ باشد. (2) قابل انعطاف باشد. (3) در برابر پارگی و گسستن مقاوم باشد. (4) پوست جراح را خیلی محکم فشار ندهد و خیلی داغ نشود. (5) به طور کامل ضدعفونی باشد.

تا سال ۱۹۰۷ میلادی دستکش‌های جراحی لاستیکی غیرقابل نفوذ و ارزان تر و بادوام تر وارد بازار شدند و استفاده از آن‌ها شروع به گسترش بیشتر کرد با این حال این فناوری هنوز ناقص بود.

به گفته مورخ پزشکی مذکور، این دستکش‌های اولیه لاستیکی به راحتی توسط ابزار جراحی و لبه‌های تیز استخوان‌های شکسته پاره می‌شدند و همچنین حس لامسه جراحان در زمان جراحی به خوبی کار نمی‌کرد و لغزندگی دستکش‌ها باعث می‌شد، نگه داشتن اندام‌های صاف مانند روده‌ها دشوار باشد. علیرغم این عیوب، پزشکان پذیرفتند که با استفاده از این دستکش‌ها، میکروب‌های دستان خود را وارد بدن بیماران نکنند حتی اگر استفاده از آن‌ها ناراحت کننده و سخت باشد.

مترجم: احسان محمد حسینی

No tags for this post.