ماهیان زینتی،محرک چرخ اقتصادی صنعت آبزیان

شناسایی، تکثیر و پرورش ماهیان زینتی در دهه‌های اخیر در دنیا روندی رو به رشد داشته و بخش قابل‌توجهی از ارزش اقتصادی بازار مبادلات جهانی آبزیان را به خود اختصاص داده است. در حال حاضر سالانه چندصد میلیون عدد ماهی زینتی در کشورهای مختلف به‌خصوص جنوب شرقی آسیا تولید و به سایر کشورهای دنیا صادر می‌گردد. گونه‌های ماهی بومی هر کشور به‌عنوان یک ذخیره ژنتیکی، جزء مهمی از میراث آن کشور هستند و بایستی در جهت حفظ و تکثیر آن‌ها اقدامات مناسبی را انجام داد و همچنین از این طریق، امکانات اقتصادی جدید را به وجود آورد.

به بیان متخصصان، ماهیان آب شیرین بنا بر ماهیت اکولوژیکی که دارند برای مطالعات جغرافیایی جانوری نیز بسیار سودمند هستند. عامل اصلی در انتشار آن‌ها آب‌وهوا و اقلیم است و جابجایی آن‌ها از یک حوضه آبریز به حوضه آبریز دیگر بسیار کند است. به همین دلیل الگوی انتشار آن‌ها بیانگر تاریخ جغرافیایی یک منطقه است. کشور ایران نیز دارای تنوع زیستی قابل‌توجهی از ماهیان آب‌های داخلی است و کپورماهیان، بالاترین تنوع گونه‌ای را در بین ماهیان آب‌های داخلی در کشور دارند که بایستی توجه بیشتری به آن‌ها کرد.

در همین راستا، محققانی از موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور و مرکز تحقیقات شیلاتی آب‌های شور چابهار طی یک بررسی علمی، به معرفی برخی ماهیان زینتی در آب‌های استان سیستان و بلوچستان پرداخته‌اند.

محققان فوق برای انجام این تحقیق، نمونه‌برداری را در انشعابات رودخانه‌ها با استفاده از الکتروشوکر و تور سالیک انجام دادند. آن‌ها پس از صید، نمونه‌ها را با فرمالین تثبیت و در آزمایشگاه ماهی‌شناسی، بر اساس خصوصیات مختلف بررسی کردند.

نتایج این بررسی‌ها نشان داد که پنج گونه متعلق به کپورماهیان Cyprinidae، یک گونه کپور ماهیان دندان دار Cyprinodontidae، یک گونه کپورماهیان دندان دار زنده‌زا Poeciliidae، یک گونه خانواده Chaniidae و یک گونه متعلق به سگ‌ماهیان جویباری Nemacheilidae قابل بهره‌برداری به‌عنوان ماهیان زینتی هستند.

مسطوره دوستدار، پژوهشگر موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی و همکارش دراین‌باره می‌گویند: «گونه‌های مطالعه شده در منابع آبی استان سیستان و بلوچستان، با تنوع رنگ و نقش‌های روی بدن می‌توانند به‌عنوان ماهیان زینتی معرفی شوند.

یکی از نکات مهم بوم‌شناختی رودخانه که بر جوامع ماهیان رودخانه مؤثر است، تعیین شیب تغییرات محیط زیست ماهیان از قسمت‌های بالایی رودخانه به سمت پایین رودخانه است.

مطالعات انجام‌شده در خصوص جوامع ماهیان رودخانه‌ها حاکی از آن است که فاکتورهای زیستی از قبیل نوع رودخانه، سرعت جریان آب، دما و پوشش گیاهی در پراکنش، فراوانی و تنوع گونه‌های ماهیان مختلف ازجمله ماهیان استان سیستان و بلوچستان مؤثرند».

آن‌ها افزوده‌اند: «هدف از بررسی ما، شناسایی گونه‌ها در راستای شناساندن گونه‌های بومی منابع آبی کشور به صنعت ماهیان زینتی است که به‌منظور ایجاد تنوع گونه‌ای و جایگزین کردن گونه‌های بومی به‌جای برخی از گونه‌های غیر بومی پیشنهاد می‌گردد».

بنا بر پیشنهادات ارائه‌شده در این تحقیق که در فصلنامه «آبزیان زینتی» منتشر شده‌اند، در ادامه این کار می‌توان با مطالعه زیست‌شناسی این گونه‌ها، اقدام به تکثیر و پرورش و حتی صادرات آن‌ها نمود تا صنعت ماهیان زینتی در کشور رونق یافته و سبب ایجاد اشتغال و جلوگیری از خروج ارز گردد.

گزارش: محمدرضا دلفیه

No tags for this post.