شناسایی سه نوع ویروس جدید ابولا
دانشمندان از طریق تعیین توالی ژنوم گونه‌های ویروس ابولا که در گینه شیوع یافته توانستند دوباره مسیر گسترش این ویروس را ردیابی کرده و بر تحولات اخیر این کشور که منشا شیوع این بیماری است نظارت کنند. این تحقیق نشان می‌دهد که انتشار این بیماری در کشور گینه، به ویژه در مناطق شهری پایتخت و شهرهای مجاور، مربوط به سه گونه متفاوت جهش یافته از این ویروس است. بررسی خواص تغییرات ژنتیکی این ویروس برای اطمینان یافتن از اثربخشی ابزارهای تشخیص بیماری، طراحی واکسن و درمانهای موثر بسیار حائز اهمیت است.
بیش از یک سال است که بیماری همه‌گیر ابولا در غرب افریقا جریان دارد. تا کنون 27341 مورد بیمار گزارش شده که از بین آنان 11184 نفر به کام مرگ کشیده شده‌اند. منبع این بیماری همه‌گیر، ناحیه جنگلی جنوب شرقی گینه بوده است که از آنجا به سرعت به کوناکری، پایتخت این کشور گسترش یافته و سپس به کشورهای همسایه سرایت کرد. در مارس 2014، آزمایشگاه‌های سیار بسیاری به منظور ارائه خدمات تشخیص ابولا در سراسر گینه راه‌اندازی شد. از زمان شروع بیماری تا کنون داوطلبان بسیاری به طور مداوم در کوناکری و سایر مناطق گینه اقدام به مشارکت و کمک‌رسانی کرده‌اند.
نظارت بر پیشرفت ژنوم (genome) ویروس ابولا، راه‌حلی برای پیشرفت روشهای درمان، طراحی و تولید واکسن موثر و حصول اطمینان از اثربخشی ابزار تشخیص بیماری است. به این منظور، دانشمندانی از سراسر جهان در راستای تلاشهایی که برای مبارزه با بیماری ابولا طی ماههای ژوئن و نوامبر 2014 صورت گرفته است مشارکت کردند.
تعیین توالی این ویروس از نمونه‌های نادر، حاوی تنها مقدار کمی از عناصر زیست‌شناختی است که در یک تلاش دسته‌جمعی از سوی دانشمندان جهان بهینه سازی شده است. تجزیه و تحلیل این توالی، وجود سه نوع ویروس متفاوت را در گینه نشان می‌دهد و نوع فعالیت آن از گونه‌ای که در سیرالئون و لیبریا مشاهده شده متفاوت‌تر است.
نوع اول، ارتباط بسیار نزدیکی با ویروسهایی دارد که در شروع این بیماری در مارس 2014 نمونه‌برداری شده بود. این نوع ویروس، فقط در مناطق شهری کوناکری و در مناطق جنگلی گینه یافت شد.
نوع دوم مربوط به ویروس‌های منتشر شده در سیرالئون است، اما می‌تواند به موازات سیر تکاملی ویروس یافت شده در گینه با آن مطابقت کند. این توالی نشان دهنده یک حلقه مفقوده است که سبب شده دو تعریف مجزا برای ابولا در کشور مالی در اکتبر و نوامبر 2014 صورت گیرد.
نوع سوم در کوناکری و شهرهای حومه آن شناسایی شد. شباهت قابل توجهی بین این نوع ویروس و ویروسهایی که در سیرالئون یافت شده است وجود دارد که در کنار اطلاعات همه‌گیرشناسی (اپیدمیولوژی)، تعاریف جدید ابولا را روشن می‌کند.
هر سه نوع ویروس توسط ترکیبی از جهش‌های موثر بر پروتئینهای ویروسی مختلف تعریف می‌شوند، به ویژه پروتئین VP35 که ممکن است یک عامل بیماری‌زا باشد. این ویروس پوشش‌دهنده گلیکوپروتئین است که می‌تواند درک سیستم ایمنی بدن را از این ویروس تغییر داده و به این ترتیب مانع شناسایی آن در بدن شود. از طرفی، احتمال ایجاد واکنش زنجیره‌ای پلیمراز (polymerase) نیز وجود دارد که از منطقه ویروسی حفاظت می‌کند. پلیمراز نوعی آنزیم است که موجبات تشکیل پلیمرهای خاصی مانند DNA و RNA را فراهم می‌کند.
این مطالعه تنوع ژنتیکی ویروس منتشر شده در گینه را در طول شیوع بیماری روشن می‌کند و همچنین نشان می‌دهد که سرعت جهش آن به خوبی در چارچوب تعاریف قبلی این ویروس جای می‌گیرد. نظارت بر تغییرات ویروسی، مطالعات همه‌گیر شناسی را که به منظور ردیابی زنجیره انتقال ویروس انجام شده است کامل کرده و بنابراین استراتژی جدید به خوبی قادر به روبرو شدن با اپیدمی بالقوه در آینده خواهد بود.
مطالعه تغییرات ژنتیکی ویروس ابولا که به سرعت در دسترس جامعه علمی قرار گرفته است، به بهینه سازی درمان و طراحی واکسن کمک خواهد کرد.
این مطالعه به تازگی در نشریه Nature منتشر شده است.
No tags for this post.
