قوانین جامعه در راستای دغدغه نسل جدید نیست

با این وجود در عصر جدید جامعه ایران با پدیده نوظهور شبکه های اجتماعی مواجه شده که  بر بسیاری از مناسبات،فرهنگی،اجتماعی،اقتصادی و سیاسی جامعه تأثیرگذار بوده و بسیاری از معادلات را به هم زده است.

 بدون شک یکی از مهم ترین تأثیرات شبکه های اجتماعی روی ساحت خانواده و روابط بین فردی در جامعه ایران بوده است. به همین دلیل و برای تحلیل و بررسی این موضوع با دکتر مصطفی اقلیما رییس انجمن علمی مددکاری اجتماعی ایران و فارغ التحصیل دانشگاه سوربن فرانسه گفتگو کردیم.

دکتر اقلیما معتقد است: وجود فضای مجازی به دلیل مسائل فرهنگی و سیاسی امکان تطبیق بیشتری با سبک زندگی کشورهای غربی داشته است. این در حالی است که این وضعیت در ایران وجود نداشته و جامعه ما به هیچ عنوان آمادگی حضور فضای مجازی را نداشته  و زمینه های آن در ایران مهیا نبوده است.

یکی از مهم ترین کارکردهای فضای مجازی در ایران ارتباط دو جنس مخالف با هم بوده است.در گذشته حضور یک دختر و پسر نامحرم در خیابان در کنار یکدیگر یک امر مذموم و سوال برانگیز تلقی می شد وبا هزینه های اجتماعی و خانوادگی همراه بود. با این وجود پس از حضور فضای مجازی درایران به دلیل نبودن اهرم های فشار دو جنس مخالف بدون هیچ هزینه و دردسری با هم ارتباط برقرار می کند و به هر شکل که تمایل داشته باشند با هم صحبت می کنند و عکس و فیلم ردوبدل می کنند. در نتیجه فضای مجازی این فرصت را به دختران و پسران جامعه داده که با فراغت بال و دردسرکمتری به دغدغه های خود بپردازند. به همین دلیل نیز فضای مجازی در بین جوانان جامعه گسترش زیادی پیدا کرده و به یکی از ابزارهای اصلی زندگی آنها تبدیل شده است.

رییس انجمن علمی مددکاری اجتماعی ایران در گفتگو باسیناپرس ادامه داد: فضای مجازی  بالذاته بد و باطل نیست ، بلکه قوانین اجتماعی ما دارای اشکال بوده که دغدغه های جوانان جامعه را مرتفع نکرده است. در نتیجه جوانان با اولین فرصت ممکن  در زندگی خود تغییر رویه دادند و برای برطرف کردن دغدغه های خود به فضای دیجیتال پناه برده اند.در ایران فضای دیجیتال در بین همه اقشار جامعه رسوخ کرده ؛ از کارگر تا شخصیت های سیاسی و اجتماعی همگی به فضای مجازی وابسته شده اند. دلیل این مسأله فشارها و مشکلات زندگی است که باعث شده فضای مجازی به یکی از دغدغه های اصلی زندگی مردم ایران تبدیل شود و مردم با استفاده از فضای مجازی تاحدودی مشکلات خود را فراموش کنند.

این جامعه شناس تصریح کرد: درشرایط کنونی فضای مجازی به یکی از کانون های مناقشات خانوادگی تبدیل شده و منشأ بسیاری از مشاجرات بین زن و شوهر است. برخی از افراد تا ساعت های پایانی شب سرگرم فضای دیجیتال هستند و به همین دلیل از ایجاد صمیمت و محبت در فضای منزل غافل می شوند.

بنابراین در شرایطی ما می توانیم به مردم بگوییم که از فضای مجازی فاصله بگیرند که شرایط زندگی بهتر را برای آنها فراهم کنیم و اجازه بدهیم مردم دغدغه های خود را به صورت شفاف و صریح بیان کنند.

 نکته جالب این است که کسانی که نسبت به رویکرد فضای مجازی در جامعه انتقاد می کنند نیز به شکل های مختلف از فضای مجازی استفاده می کنند. دلیل این مسأله این است که فضای مجازی نوعی آزادی مجازی برای مردم ایران به وجود آورده که به واسطه آن می توانند دغدغه ها و سلایق خود را در زمینه های مختلف مطرح کنند و به واسطه آن پاسخ مناسبی دریافت کنند.

از سخنان دکتر اقلیما و دیگر آسیب شناسان فرهنگی و اجتماعی چنین بر می آید که شبکه های اجتماعی به عنوان یک پدیده نوظهور جهانی به یکی از ابزارهای اجتناب ناپذیر زندگی مردم جهان تبدیل شده است.

 با این وجود شبکه های اجتماعی در ایران نیازمند آسیب شناسی علمی و دقیق هستند تا  کارکرد مثبت این پدیده جهانی در جامعه ایران به کارکرد منفی تبدیل نشود.

اغلب کشورهای توسعه یافته از شبکه های اجتماعی در زمینه اشاعه علم و فرهنگ شهروندی استفاده می کنند این در حالی است که این اتفاق در جامعه ایران رخ نداده و شبکه های اجتماعی به محملی برای شایعه سازی،توهین و تمسخر دیگران تبدیل شده است. رویکردی که در صورتی که با آموزش صحیح مرتفع نشود وضعیت نگران کننده ای را برای جامعه ایران رقم خواهد زد.

گفتگو:احسان انصاری

No tags for this post.