هویت ملی و تاریخی ایران را نباید دستکاری کنیم

دکتر سید رضا شاکری، معاون پژوهشی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی در این خصوص به سیناپرس گفت: سال 1382 که سازمان ملی جوانان تاسیس شد، اسنادی راجع به جوانان، سبک زندگی، سبک دانشجویی و ازدواج جوانان و …. تدوین می کردند. این سازمان همان زمان به پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی پیشنهاد تدوین اسنادی راجع به هویت ملی را داد. پژوهشگاه نیز این سند را تدوین و بر اساس اسناد کشور ارایه داد.

این عضو هیات علمی گروه علوم سیاسی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی افزود: بحث هویت ملی از جمله مباحثی است که از سال 1382 توسط پژوهشگران گروه علوم سیاسی، ادبیات و جامعه شناسی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی به عنوان یک محور مطالعاتی پیگیری می شود. در این بین گروه جامعه شناسی این پژوهشگاه بیش از سایر گروه ها به روی این مساله متمرکز کرده است؛ اکنون پژوهشگران گروه اجتماعی این پژوهشگاه طی طرحی مشترک با وزارت ارشاد و فرهنگ اسلامی با اختصاص بودجه ای بالغ بر 400 میلیون تومان، پیمایش هویت ملی ایرانیان را در دستور کار خود قرار داده اند.

وی افزود: طبق برنامه هایی که جهاد دانشگاهی برای واحدها در نظر گرفته است، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی در نظر دارد در افق چشم انداز این پژوهشگاه تبدیل به قطب علمی و پژوهشی هویت ملی و توسعه در ایران شود.

به گفته وی، من تصور می کنم هویت ایرانی ها یک ظرفیت توسعه ای است. شاید هویت ملی در تلقی برخی از افراد گذشته گرایی باشد اما این نوع هویت مانعی برای توسعه محسوب می شود. هویت تاریخی کشور را باید به عنوان موتور محرکه توسعه ایران در نظر بگیریم؛ هویتی که در میان نسل های مختلف منتقل می شود.

وی اظهارداشت: اگر هویت نباشد نسل ها انگیزه ای برای توسعه، مشارکت و به خود آمدن پیدا نمی کنند. اگر توسعه را یک ساختمان در نظر بگیریم ، آجرهای مختلف آن را مباحثی مانند علم، رفاه، ثروت و خانواده را تشکیل می دهند که با ملاتی به نام هویت سرپا نگه داشته می شوند.

شاکری بیان کرد: نکته بسیار حائز اهمیت در مبحث هویت ملی، شتابزدگی نداشتن است. متاسفانه اکنون حوزه های سیاسی کشور در این خصوص بیشتر شتابزده عمل می کنند و وجه معرفتی هویت را نادیده می انگارند. در صورتی که ما نباید در مساله هویت دستکاری کنیم و هویت را مانند موم یا به تعبیر علوم اجتماعی ها اوبژه در نظر بگیریم که در اختیار ماست.

معاون پژوهشی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی گفت: هویت امری مستقل است که اگر دستکاری شود، فرو می ریزد بنابراین باید اجازه دهیم که ابعاد واقعی هویت در زندگی خودش را نشان دهد. ما فقط باید به تعبیر فلسفی امروز، هویت را غبارزدایی کنیم تا وظیفه علوم اجتماعی در حوزه هویت آشکار شود؛ اگر هویت بدون دخل و تصرف و دستکاری ماهیت هویت آشکار شود، می توانیم آن را برای توسعه به خدمت بگیریم.

وی یادآور شد: هویت مانند یک اثر باستانی پنهان شده در لابه لای خاک می ماند که باید به خوبی محافظت شود. وقتی باستان شناسان در منطقه ای گمانه زنی می کنند، با تدابیر لازم، صبر و شکیبایی، تعلق و دغدغه خاطر آن منطقه باستانی را توسعه می دهند و با آداب و ابزاری خاصی اقدام به استخراج شی، ابزار یا لباس تاریخی می کنند تا مبادا آسیبی به آن جسم یا شی وارد شود. اگر آنها بخواهند با بیل، کلنگ و لودر اقدام به استخراج این آثار کنند، دیگر آثار باستانی باقی نمی ماند.

این عضو هیات علمی گروه علوم سیاسی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی افزود: افرادی هم که قصد دارند به مساله هویت بپردازند باید سیر و سلوک خاصی داشته باشند. مساله هویت از اراده و اختیار سیاستمداران، دولتمردان و صاحبان قدرت خارج است. اگر بخواهیم با اراده معطوف به قدرت با هویت برخورد کنیم، قطعا هویت این مساله را پس می زند یا تخریب می شود و چیزی برای ما باقی نمی گذارد بنابراین هویت مانند گذشته ای است که باید با دغدغه و حوصله، ابتدا آن را درک و فهم کنیم. سپس جنبه های معرفتی، ابعاد و محتوای بد و خوب آن شناسایی شود.

وی خاطرنشان کرد: بخشی هایی از هویت مسموم است. هویت ملی ایرانیان همواره در طول تاریخ نقش برجسته ای داشته و ایرانیان صاحب قال و مقام بوده اند اما صرفا در گذشته ماندن و به آن افتخار کردن، درست نیست. تنها در گذشته ماندن و افتخار کردن به پیشینه تاریخی مان از جمله بخش هایی  مسموم هویت است.

شاکری در پایان به سیناپرس گفت: هرچند ایرانیان در هویت صاحب نقش و مقام بوده اند اما زمین خوردن و بلند شدن نیز داشته اند. تمام این مسایل را باید در هویت ملی توجه کنیم. هویت ملی و تاریخ ایران را نباید دستکاری یا جعل کنیم. بعضی قسمت ها را حذف یا اضافه کنیم. همان چیزی را که به عنوان واقعیت مشاهده می کنیم باید بیان کنیم. این مساله، مهمترین بحث در هویت است.

گزارش: فرزانه صدقی

No tags for this post.