چرا مردم شایعات فضای مجازی را باور می کنند؟
میلیون‌ها نفر مبتلا شده‌اند و بیش از 250 هزار نفر نیز جان باخته اند. یک اصل بدیهی در مدیریت این بحران برای همه کشورها این است که چگونه با شایعات و اخبار نادرست مقابله کنند.
ویروس کرونا اولین بار نیست که در جهان شیوع پیدا می‌کند. سارس و مرس هم نوعی ویروس کرونا محسوب می شوند. 8 سال پیش که مرس در خاورمیانه شیوع پیدا کرد، یکی از موضوعات نگران کننده این بود که نقش رسانه ها و به خصوص شبکه های اجتماعی در بروز شایعات مربوط به کروناویروس مرس چقدر است. امروز هم که جهان در جدال با کووید 19 است، کمابیش جنس دغدغه ها همان است.
از این رو، بازخوانی بخش‌هایی از گزارش «وحشت اذهان عمومی؛ عامل بروز فاجعه» که توسط مهدیه لطیفیان نوشته و در تیرماه 1393 در ماهنامه مدیریت ارتباطات، منتشر شده است، خالی از لطف نیست.
از بین ترس های ناشی از موارد شیوع کرونا ویروس مرس، مخرب ترین موضوع پیش آمده، اطلاعات و شایعات بی اساس است که تهدیدی به مراتب جدی تر و خطرناک تر از خود این ویروس برای امنیت و سلامت ملی محسوب می شود. در واقع نقطه آغازین این ترس تنها با فشار دادن چند دکمه روی صفحه کلید و تایپ اطلاعات نادرست و دروغین ایجاد شده که از طریق رسانه اجتماعی اشاعه می یابد.
«دکتر ناتاشا دی کروز، روانشناس بالینی و مدیر مرکز مشاوره ردکورنر به بررسی این موضوع پرداخته که چرا مردم هر آنچه را که در وب سایت ها و رسانه های خبری می بینند، باور می‌کنند؟
او می گوید: «اکثر انسان‌ها بدون در نظر گرفتن منبع خبر به طور غریضی تمایل به باور مطالبی دارند که در یک نگاه می خوانند. گرچه اغلب پس از مدتی نظرشان نسبت به آن مطلب تغییر می کند، اما عکس العمل اولیه آنها به هر خبری، باور آن است.»
محققی به نام دانیل گیلبرت نیز می گوید انسان به طور غریضی تمایل به کشف و دریافت بیشترین اطلاعات در کمترین زمان صرف شده دارد، بنابراین اگر قرار باشد خود را ملزم کند که قبل از باور کردن خبرهایی که می خواند نسبت به درستی آن تحقیق کند، در این صورت تعداد اخباری که در مدت زمان صرف شده به دست می آورد کمتر خواهد بود.
او معتقد است در انسان خصوصیتی به نام «تعصب در صداقت مخاطب» وجود دارد که به منزله پذیرش بی چون و چرای اخباری است که دیگران می گویند، حتی در شرایطی که گوینده دروغگو باشد.
شاید قضاوت براساس ظواهر به مراتب ساده‌تر از تلاش برای شناخت دقیق باشد و همین تفکر منجر به حضور فعال رسانه اجتماعی به عنوان وسیله ای برای انتشار شایعات می شود.
در تایید تحقیقات علمی انجام شده، شیوع ویروس کرونا مرس در امارات متحده عربی، به عنوان جدیدترین موضوعی است که نه تنها رسانه‌های اجتماعی این کشور از آن به عنوان داغترین خبر نام می بردند، بلکه مردم نیز از طریق ارسال پست های جنجالی در سایت های مختلف نسبت به شیوع این بیماری اظهارنظر می کردند. در چنین شرایطی عاقلانه ترین کار این است که قبل از غرق شدن در شایعات بی اساس منتشر شده در پی درک حقیقت موضوع باشیم.
وزارت بهداشت امارات در بیانیه ای به شهروندان و ساکنان این کشور اطمینان می دادند که تعداد اندک افراد مبتلا به ویروس کرونا مرس که تا به حال شناسایی شده‌اند، همگی در شرایط نرمال به سر می برند و انتظار می رود ظرف مدت 10 تا 14 روز آینده بدون نیاز به درمان جدی از شر این ویروس خلاص شوند. گرچه هیچ گونه تهدیدی در انتقال ویروس به سایر بیماران وجود نداشت، افراد زیادی در رسانه های اجتماعی اخبار دروغ را اشاعه می دادند.
تالیف:نداجوادهراتی
No tags for this post.
