گزارش تصویری و تحلیل فنی آسیاب تاریخی رستاق در یزد

این بنا در عمق هفت متری زمین احداث شده و دارای دالان شیبداراست  . راه ورود به صحن اصلی  56 متر طول و 10/4 متر عرض دارد . صحن اصلی آسیاب به شکل هشت ضلعی   بوده   که  چهار ضلعش هر کدام 8/4 متر  و چهار ضلع دیگرش هر کدام 75/2 متر هستند .  هر یک از اضلاع کوچک ، غرفه ای به عمق یک متر دارد ، در دو ضلع شرقی و غربی  دو اتاق با جلوخانی تعبیه شده است . 

غرفه جنوبی صحن محل دستگاه آسیاب است . سقف صحن آسیاب گنبدی شکل است ، به این معنی که بر  بالای غرفه ها گنبدی ساخته شده و از کره گنبدشکل هشت ضلعی به خود    گرفته ، به صورت گنبدی تازه  که در آن هشت درگاه  برای ورود نور و هوا قرار داده اند . مصالح  آسیاب تماماً از آجر  است و ترکیب سقف و مقرنس کاری های صحن اصلی آن با نقوش هندسی که در آن ایجاد کرده اند از ابتکارات جالب  توجه معماری است .

از تزئیناتی که در این بنا دیده می شود سبک آجر کاری و تزئینات آن  در محوطه اصلی آسیاب است  . کاربندی های آجری آن از هشت شروع و به سی و دو ختم می شود .                                

با توجه به سبک معماری و نوع تزئینات مقرنسکاری های صحن اصلی آسیاب آبی  و نوع مصالح موجود ، چنین استنباط می شود که اثر موجود مربوط به قرن هشتم هجری قمری بوده و در زمان سید  رکن  الدین  قاضی  ،   متوفی در 732 هجری قمری  ساخته شده است . ولی از هویت و قدمت اولیه این آسیاب هیچ گونه اظهار نظر دقیق همراه با اسناد و مدارک مستدل موجود نیست .

 در صفحه 140 کتاب آثار تاریخی یزد در مورد این آسیاب چنین نوشته شده است :

« این آسیاب از عجایب قابل دیدن  در منطقه رستاق  و یکی از بزرگترین آسیاب های ایران است که متاسفانه به علت خشک شدن قنات همت آباد  از کار افتاده و به کلی متروک شده است . آسیاب مذکور در عصر آبادانی یعنی تا چند سال قبل یگانه آسیاب منطقه میبد تا اشکذر بوده است و ساعتی سی و پنج من شاه ، آرد از زیر سنگ های پر قدرت آن به دست می آوردند . »

این بنا به شماره 2086  و در تاریخ 11/5/1377 به ثبت رسیده است .

گزارش و تحلیل فنی فاطمه کردی دانشجوی دکترا باستان شناسی 

No tags for this post.

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا