پیامد سنگین بحران کرونا با تولید پسماند

دکتر مائده دهقانی، مدیر مرکز خدمات تخصصی محیط زیست و آلودگی محیطی جهاد دانشگاهی یزد در این خصوص به  سیناپرس گفت: تولید پسماند یکی از معضلاتی است که امروزه جوامع بشری با آن مواجه هستند. اگر این مساله به درستی و طبق استانداردها مدیریت نشود، در سالیانی نه چندان دور تبدیل به بحرانی بزرگ می شود؛ بحرانی که شاید مانند کرونا در زمانی به اهمیت آلودگی و اثرات مخرب زیست محیطی و حتی سلامت انسان ها پی ببریم که هزینه های معنوی و مادی بسیار و حتی غیر قابل جبرانی را تحمیل کند.

وی افزود: اگر در بحران کرونا انسان ها از ابتدا با فرهنگ رعایت اصولی و دقیق بهداشت فردی آشنا بودند، این گونه تبعات سنگین در بر نداشت و قابل مدیریت و کنترل بود. در موضوع پسماند و زمین پاک نیز وضع بر همین منوال است اگر مسوولان و متخصصان مربوطه برای فرهنگ سازی قشرهای مختلف مردم هزینه کنند، مطمئنا در آینده ای نزدیک اثرات مثبت زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی و سلامتی آن را خواهند دید.

وی اظهارداشت: در حال حاضر در کنار پیشرفت تکنولوژی و ازدیاد جمعیت، تولید انواع پسماندها همچون خانگی، صنعتی، کشاورزی، بیمارستانی، الکترونیکی و … جزء لاینفکی است که باید به درستی مدیریت شوند.

وی در گفتگو با سیناپرس، خاطرنشان کرد: پسماندها در هر مکانی مجاز به دفن نیستند و همچنین شیوه دفع متفاوتی دارند که هر کدام علم، تخصص و دستورالعمل خاص خود را دارد. یکی از شیوه های دفع پسماند، دفن بهداشتی آنها است؛ آخرین مرحله، مربوط به پسماندهایی است که قابل بازیافت، کمپوست یا استفاده مجدد نیستند بنابراین دفن زباله ها در این مرحله نیاز به اصول و شرایط علمی و مهندسی شده ای دارد ، از اینرو زباله ها در هر مکان و به هر شیوه ای  قابل دفن نیستند به همین دلیل امروزه دفن بهداشتی و اصولی پسماندها به علت تبعات مهم زیست محیطی، اقتصادی، اجتماعی اهمیت زیادی دارد.

وی تصریح کرد: ابتدا باید برای دفن پسماندها طبق فرآیندی، ارزیابی ها و گزارش های زیست محیطی و مکان یابی تهیه شود. برخی معیارها در این خصوص عمق آب های زیرزمینی، جهت وزش باد، جنس و بافت خاک، فاصله تا مناطق مسکونی، فاصله تا شهرها، حیات وحش، پوشش گیاهی منطقه، دسترسی و نزدیکی به جاده های اصلی و…. است.

وی گفت: در حال حاضر با توجه به اهمیت موضوع آلودگی ها و زمین، به منظور دفن کمتر پسماندها باید  قشرهای مختلف جامعه را بر حسب نوع پسماندهای تولیدی به سمت تولید پسماندهای کمتر یا تفکیک پسماند از مبداء آموزش دهیم و البته با شرایط بحران کرونا در حال حاضر موضوع تفکیک از مبداء نیاز به توجه، دقت و حساسیت بیشتر دارد، چرا که پسماندهای کرونایی که در بخش های مختلف شهر یا توسط خانوارها تولید می شود، اگر به صورت اصولی مدیریت نشوند خود عامل انتقال ویروس هستند لذا یکی از مهم ترین اقداماتی که می توان هم اکنون در این زمینه انجام داد این است که مردم را نسبت به معضلات زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی و سلامت انسان ها و سایر موجودات زنده دقیق تر آشنا کنیم و برای آنها شرح دهیم که تولید پسماند کمتر چه تاثیرات مثبتی خواهد داشت.

به گفته وی، جدا از این مسایل، در حال حاضر با شیوع ویروس کرونا، معضل پسماندها موضوعی بسیار مهم است زیرا بحث تفکیک از مبدا (جداسازی زباله تر و خشک از یکدیگر) نیز در این ایام شاید با اصول یا روش قبل قابل انجام و مدیریت نباشد به همین دلیل باید برای رفع مشکلات حاد پساکرونا  در این زمینه از همین اکنون تدابیری اندیشیده شود.

دهقانی عنوان کرد: برخی مردم در زمینه کاهش میزان و حجم پسماند زمانی همکاری می کنند که جدا از ارزش های معنوی، مسایل انگیزشی نیز برایشان داشته باشد، از اینرو ارگان های فعال در این زمینه می توانند ضمن فرهنگ سازی و آموزش مباحث معنوی (پیامدهای منفی تولید پسماند، تولید گاز متان و اثرات گلخانه ای، اثرات مخرب پسماندها در محیط زیست و سلامت انسان ها)، یک سری سیستم های تشویقی نیز برای تولید کمتر پسماندها در نظر بگیرند.

وی ادامه داد: هم اکنون در سلسله مراتب مدیریت پسماند سه اصل «کاهش، استفاده مجدد و بازیافت» بسیار مهم و تاثیرگذار است  که می توانند در قالب آموزش های مردمی، این سه اصل را میان مردم نهادینه سازی کنند.

مدیر مرکز خدمات تخصصی محیط زیست و آلودگی محیطی جهاد دانشگاهی یزد به سیناپرس گفت: اگر چاره ای پیرامون این مساله اندیشیده نشود، قطع به یقین پس از پایان این برهه با بحران بزرگ محیط زیست در این زمینه روبرو خواهیم شد که سلامت انسان ها و جانداران بی شماری را نشانه خواهد گرفت.

وی بیان کرد: در یک اکوسیستم، موجودات زنده و غیر زنده در ارتباط با یکدیگر هستند و به روی هم تاثیر می گذارند. کره زمین  یکی از بزرگترین اکوسیستم ها است و تمامی قسمت های اکوسیستم با یکدیگر در ارتباط متقابل هستند، لذا به واسطه ایجاد آلودگی در یک ناحیه یا منطقه ای دیگر نواحی نیز تحت تاثیر قرار می گیرند؛ چنانچه در منطقه ای کوچکترین آسیب یا تخریبی ایجاد شود، ممکن است طی چند دهه آینده دیگر نواحی این اکوسیستم نیز تحت تاثیر اثرات منفی آن قرار گیرند. قطعا این مشکل در کلانشهرها بسیار پر رنگ تر است اما در تمامی بخش های اکوسیستم  موضوعی با اهمیت است.

دهقانی اظهارداشت: آلودگی های آب، خاک، هوا و …. هر یک می توانند آثار مخرب زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی بسیاری به بار بیاورند، به عنوان مثال اگر استانداردهای دفن پسماندها به درستی رعایت نشود، پسماندهای تر به مرور زمان با تولید گاز متان موجب تشدید  اثرات گازهای گلخانه ای می شوند.

از سوی دیگر اگر پسماندها غیر اصولی و بدون در نظر گرفتن حد فاصله آنها با عمق آب های زیر زمینی در زمین دفن یا تلنبار کنیم، این آلودگی می تواند به آب های زیرزمینی انتشار پیدا کند و سلامت جانداران و انسان را به مخاطره بیندازد. حتی ممکن است پسماندها در مسیر سیلاب ها یا روان آب ها و رودخانه های فصلی قرار گیرند و اثرات زیست محیطی مخرب دیگری برجای بگذارند.

وی در پایان گفت: بهتر است با گرامیداشت روز زمین پاک فرصتی برای آگاه سازی مردم در این زمینه ایجاد کنیم و با فرهنگ سازی در سطوح محتلف جامعه، گامی مهم برای مدیریت اصولی و به منظور جلوگیری از بحران های غیر قابل جبران محیط زیستی برداشته شود.

گزارش: فرزانه صدقی

No tags for this post.

نوشته های مشابه

یک دیدگاه

  1. بله انباشته شدن پسماندها بخصوص بیمارستانها فاجعه است ولی باید فکری به حالش کرد.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا