صرفه جویی در مصرف آب کشاورزی با رعایت الگوی کشت
بخش کشاورزی به عنوان یکی از مهم ترین ارکان اقتصادی کشور که وظیفه تولید غذا و حفظ امنیت غذایی کشور را بر عهده دارد، مصرف کننده اصلی آب کشور به شمار می آید تا آنجاکه بنابه آمار رسمی وزارت نیرو، بیش از 90 درصد آب قابل استحصال، در بخش کشاورزی مصرف می شود.
با وجود شکل گیری پدیده تغییرات اقلیمی در جهان که از مهم ترین نشانه های آن کاهش نزولات جوی در چند سال گذشته است، منابع آبی کشور به شدت در معرض تهدید قرار گرفته اند. از این رو می بایست برای سازگاری با طبیعت و مهار بحران آب، میزان مصرف در بخش های مختلف کاهش یابد که در این بین، سهم بخش کشاورزی در این صرفه جویی بیش از سایر بخش ها خواهد بود. این کار با به حداقل رساندن تلفات آب در سطح مزارع و نیز کشت گیاهان مقاوم به کم آبی و سازگار با شرایط آب و هوایی هر منطقه که از آن به «الگوی کشت» تعبیر می شود، میسر است.
طرح الگوی کشت با وجود اهمیت بسیار زیادی که برای مدیریت مصرف آب در سطح مزارع و باغات کشور دارد اما هنوز به صورت کامل اجرایی نشده است.
دکتر فریدون کاوه؛ استاد گروه مهندسی آب دانشگاه علوم و تحقیقات در این ارتباط به خبرنگار سیناپرس گفت: برای ساماندهی کشت و استفاده بهینه از منابع آب و خاک در قطب های کشاورزی کشور، ارایه الگوی کشت بهینه با در نظر گرفتن سلیقه کشاورزان، آب مصرفی، مشخصه های فیزیکی، شیمیایی و حاصلخیزی خاک، توجیه اقتصادی و هزینه آب مجازی در تولید محصولات و نیز با توجه به قیمت نهاده های کشاورزی و نیروی کار توسط وزارت جهاد کشاورزی امری ضروری است.
کاوه افزود: چنانچه طرح الگوی کشت بهینه به صورت کاملا عملی تهیه و اجرا شود، علاوه بر افزایش درآمد خالص در واحد آب مصرفی، موجب صرفه جویی مقادیر قابل توجهی آب در بخش کشاورزی خواهد شد. در این صورت می توان از این آب صرفه جویی شده برای احیای تالاب ها و منابع طبیعی کشور بهره برد.
این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: مسلما اجرای طرح الگوی کشت بهینه نیاز به تمهیداتی از قبیل استفاده از سیستم آبیاری مطلوب و نظارت دقیق بر امور توزیع آب و آبیاری دارد. همین امر سبب خواهد شد پس از مدتی عملیات آبیاری به صورت علمی انجام شود.
وی در ادامه یادآور شد: در سال های گذشته، مصرف آب کشاورزی چه از طریق قانونی و چه از طریق غیرقانونی (حفر چاه های غیرمجاز) افزایش چشمگیری داشته و این افزایش بدون توجه به استعداد خاک اراضی تحت کشت صورت گرفته است. متاسفانه بازده آبیاری به ویژه در سطح مزارع به لحاظ عدم آشنایی کشاورزان با آبیاری علمی و کوتاهی موسسات مربوط جهت تامین نیروی متخصص و تجهیزات لازم در قطب های مهم کشاورزی کشور، افزایش چندانی نداشته است.
کاوه پایین بودن راندمان آبیاری در سطح مزارع و باغات کشور را به دلایل زیربنایی دانست و تصریح کرد: برای افزایش راندمان آبیاری در سطح مزارع علاوه بر فراهم کردن زیرساخت های علمی، لازم است که کشاورزان آموزش مستمری در فرآیندهای آبیاری از طریق کارشناسان خبره ای که همیشه در محل حاضر هستند، دریافت کنند.
گفتگو: احمدطبائی
No tags for this post.
