ساخت سد با در نظرگرفتن ملاحظات فنی و زیست محیطی

دکتر هدایت فهمی در گفت و گو با خبرنگار سیناپرس، با تاکید بر ضرورت انجام ارزیابی های لازم برای به حداقل رساندن تبعات زیست محیطی در بحث سدسازی، گفت: سدسازی مثل هر پدیده عمرانی و انسان ساز دیگر، تبعاتی برای محیط زیست دارد. حتی کشاورزی هم به عنوان یک دخل و تصرف در طبیعت، تبعاتی به دنبال دارد. مهم این است که این کار چه سود و زیانی برای جامعه دارد و تا چه میزان می توان تبعات زیست محیطی را کنترل کرد.

معاون دفتر برنامه ریزی کلان آب و آبفای وزارت نیرو افزود: اینکه گفته می شود سدسازی برای این کشور غیرضروری بوده به هیچ عنوان درست نیست. سدسازی زمانی معنا پیدا می کند که کشوری از نظر توزیع زمانی و مکانی منابع آب دچار مشکل و ناچار باشد تنظیم زمانی و مکانی انجام دهد تا بتواند از آب استفاده کند. دوستان می گویند که در زمان های گذشته با قنات سازگار شدیم. این درست است اما قدیمی ترین سدهای جهان نیز در کشور ما واقع شده است.

فهمی خاطرنشان کرد: این نکته مهمی است که چه تعداد سد با چه ابعادی و با چه ملاحظات زیست محیطی ساخته شود. مدیریت آب کشور باید به این الزامات توجه کند. باید دید که در یک حوضه آبریز سقف استحصال آب چقدر است؟ ملاحظات زیست محیطی چیست؟ و حتما سدسازی به عنوان آخرین گزینه در نظر گرفته شود. یعنی وقتی دیدیم با مدیریت تقاضا و مدیریت مصرف، امکان تامین آب برای مصارف ضروری وجود ندارد، آن وقت به دنبال سدسازی برویم.

وی با بیان اینکه در بعضی موارد واقعا نمی توان از احداث سد چشم پوشید مثلا برای تامین آب شرب مردم، تصریح کرد: به نظر من، منطق صفر و یکی که عده ای بگویند اصلا نباید سدسازی انجام شود و عده ای بگویند حتما باید انجام شود، غلط است. با نگاهی واقع بینانه در پاسخ به این پرسش که آیا این کشور از نظر فنی به سدسازی نیاز داشت؟ باید بگوییم بله! نیاز داشت. اما اینکه در ساخت همه سدها تمام جوانب زیست محیطی رعایت شده است؟ باید گفت خیر! بعضی از سدها بودند که می بایست در ساخت آنها با دقت بیشتری عمل می شد.

این استاد دانشگاه در ادامه تاکید کرد: به نظر می رسد در بعضی از حوضه های کشور به سقف استحصال آب رسیدیم و دیگر ظرفیتی برای توسعه وجود ندارد. در بسیاری از موارد به دلیل افزایش مصارف در بالادست و نیز افزایش برداشت از سفره های آب زیرزمینی که آورد رودخانه ها را کاهش داده است، احجامی که برای سدها برآورد شده بود بیش از دبی ورودی به مخازن سدهاست. علاوه بر این، پدیده تغییر اقلیم که در کشور اتفاق افتاده، باعث کاهش بارش و بالطبع کاهش رواناب های سطحی شده است. بنابراین باید سدها را مورد به مورد ارزیابی و سپس درباره آنها قضاوت کرد.

فهمی در پاسخ به انتقادهای مطرح مبنی بر اینکه همه سدهای ساخته شده در سال های گذشته با انگیزه مهار و استحصال آب نبوده و بعضا انگیزه های غیرفنی هم در این زمینه دخیل بوده اند، گفت: من انکار نمی کنم که در فرآیند توسعه سدسازی در کشور، اشتباهاتی رخ داده که بعضی از آنها فنی بوده و در بعضی موارد نیز اراده های غیرکارشناسانه در آن دخیل بوده است. بی تردید بعضی از سدها با انگیزه های غیرفنی ساخته شده اما این در مورد همه سدها صدق نمی کند و تعداد محدودی را شامل می شود. در کنار این، ده ها سد واقعا ارزشمند ساخته شده که میلیاردها ریال به اقتصاد ما کمک کرده است، از سیلاب های ویرانگر جلوگیری کرده و کشور را در شرایط مطمئن تری از نظر تامین آب قرار داده است. به نظر من باید در این زمینه نگاه منصفانه داشت. باید نقد را بپذیریم و در کنار آن به نقاط قوت هم توجه کنیم.

No tags for this post.