عرصه فرهنگ و هنر را به اهلش بسپاریم
به گزارش سیناپرس اصفهان، فرهنگ مؤلفه های متعددی دارد و بی شک کتاب یکی از نمادین ترین و کهن ترین و البته بی شک اثر بخش ترین مؤلفه های فرهنگی است که این روز ها و سال ها با وجود آن که در گستره تاریخ این مرز و بوم هرگز تا این حد آمار با سوادی بالا و چیزی در حد 100% نبوده است، اما به شکل عجیبی آمار مطالعه پایین است و هر روز هم کمتر می شود .
در همین رهگذر به استقبال گفتگویی صمیمی با اسدا… شکل آبادی یکی از قدیمی ترین و موفق ترین ناشران هنوز فعال اصفهانی می رویم تا شاید گوشه ای از جواب سؤال چرا کتاب خوان کم شده است؟ را یافته و از چشمه جاری دانایی او جرعه ای برگیریم.
به عنوان اولین سؤال بفرمایید که چطور و از چه زمانی وارد دنیای نشر کتاب شدید؟
من از سال 55 به تبع علاقه ای که از کودکی به کتاب داشتم در وقت های بی کاری و فراقت از تحصیل خصوصاً تابستانها در شهر اصفهان در زمینه پخش کتاب میان کتاب فروشی ها فعالیت خود را شروع کردم که البته در آن زمان فعالیت من بیشتر در زمینه کتاب های چاپ زیر زمینی یا جلد سفید سیاسی و ممنوعه بود که بنده نسخه هایی از این کتاب ها را از تهران آورده و در اصفهان چاپ و بعد توزیع می کردم. با پیروزی انقلاب اسلامی و شناخته شدگی بنده در میان فعالان نشر و پخش و حتی کتاب فروشی های اصفهان بر آن شدم تا به حوزه نشر وارد شده و در سال 60 نشر و چاپ کتاب را رسماً با تأسیس نشر زمان نو در اصفهان شردع کردم که تا سال 63 با موفقیت آثار بسیاری را در اصفهان به نشر رساندم که از جمله کتاب های موفق آن دوره می توانم به کتاب بلندی های ماچو پیچو اثر پابلو نرودا و یا ماه و شش پنی اثر ویلیام سامر ست موآم اشاره کنم. اما در همین دوره متأسفانه به دلیل مشکلات نبود کاغذ در زمان جنگ کار نشر را برای چند سالی متوقف کردم تا سال 66 که مجدداً شرایط فعالیت مهیا شد منتها به دلیل سامان یافتن و کشوری شدن مجوزات و وجود انتشاراتی هایی در تهران با نام های نشر زمان و نشر نو و نشر نوین و لزوم منحصر به فرد بودن نام مؤسسات به بنده اجازه ادامه فعالیت تحت نام نشر زمان نو داده نشد و از این سال تحت عنوان نشر فردا ادامه فعالیت داده ام که تا امروز 36 سال خالص است که به کار نشر فعالیت دارم .
لطفا بفرمایید که بیشتر به انتشار چه نوع کتاب هایی پرداخته اید و چند کتاب شاخصی را که در نشر فردا به چاپ رسید و بازخورد های خوبی داشت را هم نام ببرید ؟
من به دلیل علاقه شخصی که به ادبیات و هنر داشتم بیشتر در همین زمینه فعالیت داشته ام که میتوانم از میان آثار متعدد چاپ شده توسط بنده در این سالها بیشترین آثار رمان های مطرح و آثار ادبیات نمایشی بوده است که البته ریشه در علاقه شخصی بنده به ادبیات و ادبیات نمایشی دارد اما دراین بین می توانم در آثار ترجمه ای ادبیات جهان به نشر 11 عنوان از آثار هنریک ایبسن اشاره کنم که این توجه به آثار ایشان در سال 84 که صدمین سال تولد ایبسن بود و سال جهانی هنریک ایبسن نام گرفته بود هم بنده به عنوان ناشر و هم آقای اصغر رستگار به عنوان مترجم این آثار و هم زنده یاد سمندریان به دلیل ترجمه و به صحنه بردن آثار ایشان نشان ملی فرهنگ کشور نوروژ را از سفارت این کشور دریافت کردیم. از دیگر کتاب هایی که ما منتشر کردیم و مورد توجه قرار گرفت جنایت و مکافات داستایوفیکی بود که با ترجمه درخشان آقای اصغر رستگار را و با توجه به امکانات اصفهان در سال 80 بسیار چاپ نفیس و مرغوبی از آب در آمد و از دست رئیس جمهور وقت آقای خاتمی جایزه کتاب برگزیده آن سال را دریافت کرد.
به جز این ها و ده ها عنوان کتاب ترجمه ای دیگر در حوزه رمان و نمایش نامه آثاری هم در موضوعات پژوهشی و روش شناختی و همچنین آثاری چند از نویسندگان خوب ایرانی مانند شأن هستی، شناختی عشق در آفرینش انسان از دکتر موسی اکرمی و یا تحلیل منطق الطیر عطار اکبر اخلاقی و یا آثار داستانی و پژوهشی احمد اخوت که آثار بسیار برجسته ای محسوب می شوند از این دست می باشد .
همان طوری که واقفید نشر و کتاب در کل در کشور اوضاع خوبی ندارد. لطفاً قدری در مورد وضعیت ناشران اصفهانی و کلاً صنف کتاب در این روزها برای مخاطبان ما صحبت کنید؟
در سالهای اول انقلاب وضع نشر و کتاب بسیار ایده آل بود و آثار در هر نوبت چاپ با تیراژ های 5000 به بالا طبع میشد اما این روزها خود بنده تیراژ 500 نسخه هم چاپ کرده ام و حتی شنیده ام که تیراژ های 200 یا 300 نسخه هم چاپ می شود که واقعاً تأسف بار است. امروزه هم تیراژ کم شده و هم تعداد عنوان های منتشره و متأسفانه بیشتر ناشران با سابقه و پخش کنندگان و کتاب فروشان قدیمی اصفهان که حقیقتاً عاشقانه به کار نشر و فروش کتاب پرداخته و چراغ دانایی را در این دیار با هر مشقتی بوده فروزان نگه داشته اند در سختی بسیار گذران می کنند و بسیاری هم فعالیت فرهنگی خود را متوقف کرده یا به حد اقل رسانده اند که بسیار جای تأسف است.
شما دلیل این وضعیت را چه می دانید؟
من دلیل اول را سیاست های دولت ها میدانم و بعد از آن تغییر فرهنگ مردم و فاصله گرفتن از کتاب و مطالعه که آن را هم در نتیجه عملکرد دولت می دانم. بگذارید بیشتر توضیح بدهم ! قبلا به توجه به یارانه کاغذ قیمت کتاب برای همه اقشار جامعه مناسب بود و قیمت عامل تعیین کننده ای نبود و تا دهه هشتاد هم هر کتابی که چاپ میشد حجم قابل توجهی از آن را نهاد کتاب خانه ها برای کتاب خانه های خود خریداری می کردکه آن هم امروزه به برخی کتاب ها و آن هم در تعداد بسیار محدود تقلیل یافته است که این تغییر سیاست اثر زیادی بر اقتصاد کتاب گذاشته است و گذشته از این ممیزی سلیقه ای و سخت گیرانه که هر روز هم شدت میابد مزید بر علت شده تا شاهد چاپ بسیاری از آثار و یا حتی تجدید چاپ آثاری که قبلاً در جمهوری اسلامی چاپ شده است نباشیم و یا آثار اخته شده و سپس چاپ شود که این هم کیفیت آثار را شدیدا کاهش داده است. از سوی دیگر در حالی که سالانه میلیارد ها تومان بودجه مملکت در هر شرایطی خرج امور فرهنگی می شود اما شاهد افول فرهنگ مطالعه و طبعاً دانایی و فرهیختگی در جامعه هستیم که یقیناً متهم اصلی باز دولت هایی هستند که بودجه های کلان فرهنگی را هزینه میکنند اما فرهنگ جامعه رو به زوال دارد. این اثر گذاری دولت ها را ما بیش از هر زمان در زمان دولت آقای خاتمی احساس کردیم که با قدری توجه به حوزه کتاب این عرصه جان تازه ای گرفت و احیا شد ولی در دولت های پس از آن مشکلات کتاب به مسائل لاینحل تبدیل شده که گویا هیچ راه نجاتی بر آن متصور نیست.
خب گذشته از این نکاتی که فرمودید کلاً فرهنگ مطالعه در بین مردم کم شده و اصولاً کتاب خوان کم شده است . علت آن را چه می دانید ؟
خب در این مورد کارشناسان نظرات درست و مختلفی بیان کرده اند که عموماً فرهنگی است اما بنده از زاویه اقتصادی به قضیه نگاه میکنم و معتقدم عمده دلیل این مصیبت بزرگ و انحطات تدریجی صنعت نشر و فروش کتاب گرانی بیش از حد و مداومی است که کتاب را به عنوان یک کالای فرهنگی بعضا تفننی که گران هم هست از سبد خانوار خارج می کند تازه بماند که عموماً به دلیل عدم تکافو درآمد ها افراد مجبور به انجام بیش از یک کار هستند که این امر دیگر زمانی برای مطالعه باقی نمی گذارد . در گرانی کتاب هم همین بس که در دهه 60 هر برگ کتاب کمتر از 5 ریال قیمت داشت که امروز این عدد به 100 تومان رسیده است . گذشته از این موارد عامل به نظر بنده بسیار مهم بعدی که مغفول مانده است بی اعتمادی نسل جوان است که با القاعات دشمنان و عملکرد بسیار بد مسئولین کتاب ها را بی محتوا و سانسور شده دانسته اند، پس به سراغ خرید و مطالعه کتاب نمی روند.
در آخر اگر نکته دیگری دارید، بفرمایید؟
باید عرض کنم اولاً بنده به عنوان یک ناشر با سابقه مطالبی که عرض کردم مشفقانه و از سر دلسوزی بود دوماً خطاب به دولت مردان عاجزانه درخواست می کنم اگر میخواهند عرصه فرهنگ و هنر و خصوصا ً کتاب رونق گرفته و با پویایی همراه باشد از اهل فرهنگ و هنر در این امر استفاده کنند چرا که تا کنون کمتر از افرادی در جایگاه های فرهنگی هنری استفاده شده است که اهلیت داشته باشند و سوماً امیدوارم شرایطی فراهم بشود تا اهالی فرهنگ و هنر بتوانند بی دغدغه آثارشان را تولید و عرضه کنند که اگر حال هنر مند و ادیب جامعه ما خوب باشد حال جامعه خوب می شود وگرنه انحطات در وضع فرهنگ منجر به انحطات جامعه خواهد شد.
گفتوگو: امیربراتی
No tags for this post.
