ضرورت رفتارسنجی آتشفشان های نیمه فعال در کشور

مهندس محمدجواد بلورچی با اشاره به منشا پیدایش آتشفشان ها، گفت: آتشفشان ها همانند سوپاپ اطمینان دیگ زودپز برای زمین هستند. داخل زمین یک بدنه سخت و سنگی و غیرقابل تحرک وجود ندارد. سیاره زمین یک موجود پرتکاپو، فعال و در حال تغییر شکل است. این تغییر شکل ها، گاه فشار مواد داخل زمین را آنقدر زیاد می کند که سبب خروج آنها از وسط پوسته زمین می شود. به نقاطی که این مواد خارج می شود، آتشفشان گفته می شود. یعنی مواد آتشفشانی، مواد داخل زمین هستند که در اعماق بسیار زیاد به حالت مایع یا نیمه جامد در می آیند، حرارت بسیار بالایی دارند و بر اساس اینکه از چه عمق و منشایی سرچشمه می گیرند، جنس های متفاوتی از سنگ ها را ایجاد می کنند.

بلورچی افزود: عمده آتشفشان ها در دنیا، روی کمربندی به نام «کمربند آتش» متمرکزند که این کمربند تقریبا منطبق بر حاشیه اقیانوس آرام است. اما روی کمربند کوهزایی آلپ – هیمالیا هم این آتشفشان ها قرار دارند. به همین دلیل پوسته ایران زمین، در طول دوره تکاملی خود بارها و بارها دوره های آتشفشانی را پشت سر گذاشته است و سنگ های آتشفشانی فراوانی در کشور ما وجود دارد که از آنها بهره برداری می شود.

مدیرکل دفتر بررسی مخاطرات زمین شناسی کشور، خاطرنشان کرد: در حال حاضر هیچ آتشفشان فعالی در کشور ما وجود ندارد اما تعدادی آتشفشان نیمه فعال در ایران وجود دارد که متاسفانه به اشتباه، در گذشته آنها را آتشفشان خاموش قلمداد می کردند، مثل آتشفشان دماوند، بزمان، تفتان، سهند، سبلان، مزاحم و…. با وجود اینکه امروز فعالیت نهایی که از این آتشفشان ها دیده می شود، در نهایت خروج گاز است، اما آتشفشان ها معمولا دوره بازگشت بسیار طولانی دارند. مثلا ممکن است آخرین فعالیت یک آتشفشان مربوط به 4000 سال پیش باشد اما هر لحظه ممکن است دوباره فعال شود و خطرآفرین باشد. بنابراین خیلی لازم است که آتشفشان های نیمه فعال هرکشوری مورد ارزیابی قرار گیرد، هم از جهت شناسایی و کنترل خطر، هم از جهت منافعی که ممکن است آن آتشفشان به همراه داشته باشد.

بر عکس زمین لرزه که تاکنون در هیچ جای دنیا پیش بینی نشده است، آتشفشان به راحتی قابل پیش بینی است. یعنی اگر ابزار لازم روی آتشفشان نصب شود، رخدادهایی که منجر به فعال شدن آن می گردد، کاملا قابل شناسایی است.

وی تاکید کرد: آتشفشان یکی از منابع پایان ناپذیر انرژی زمین گرمایی است که این انرژی دقیقا در محل آتشفشان ها در اوج خود است. زمین های پیرامون آتشفشان ها به طور غیرمعمول گرم است و به راحتی می توان با حفاری در عمق نزدیک به سطح، به درجه حرارت بالایی رسید که همین کار در کشور ما هم شروع شده است و پروژه نیروگاه روی آتشفشان سبلان توسط سازمان انرژی های نو وزارت نیرو در حال اجراست. اما می بایست به صورت جدی تر به این منابع انرژی توجه شود و به جای استفاده از سوخت های فسیلی پایان پذیر، از این منابع بدون آلایندگی پایان ناپذیر بهره بگیریم.

بلورچی افزود: ضرورت دارد که آتشفشان های نیمه فعال کشور رفتارسنجی شوند. بر عکس زمین لرزه که تاکنون در هیچ جای دنیا پیش بینی نشده است، آتشفشان به راحتی قابل پیش بینی است. یعنی اگر ابزار لازم روی آتشفشان نصب شود، رخدادهایی که منجر به فعال شدن آن می گردد، کاملا قابل شناسایی است. اما متاسفانه ما نه روی دماوند نه روی تفتان نه روی سهند و سبلان و… این ابزار را نداریم و سال هاست تلاش می کنیم اعتبارات مورد نظر برای این کار تامین شود.

 

گفتگو: فرگل غفاری

No tags for this post.

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا