نخبگان درباره مشکلات حوزه پژوهش چه می گویند؟
به گزارش سیناپرس به نقل از ایرنا،آئین بیست و سومین دوره جشنواره تحقیقات علوم پزشکی رازی اخیرا و همچون سایر جشنواره ها، با معرفی و تجلیل از پژوهشگران و محققان برتر حوزه سلامت کشور برگزار شد.
این جشنواره ها با تقدیر و اهدای جوایز به تعدادی از منتخبان هیات داوران همراه است، اما به باور برخی از همین برگزیدگان حوزه، برگزاری چنین آئین هایی هرچند برای تشویق تاثیرگذار است، در کل برای حمایت از شاکله پژوهشی کشور که به اعتقاد آنها با امکانات اندک در حال فعالیت هستند، اقدام ناچیز و بسیار محدودی است.
برخی، چرایی این حمایت کمرنگ را بی اثربودن بخش پژوهش در کشور دانسته و معتقدند همین مقدار بودجه و حمایت هایی هم که در حال حاضر از بخش پژوهش کشور به عمل می آید، زیاد است. در مقابل، برخی نیز همچون دکتر مصطفی قانعی به عنوان یکی از برگزیدگان بیست و سومین جشنواره رازی چنین دلائلی را منطقی نمی دانند.
این که پژوهش برای کشور دستاوردی ندارد، اشتباه محاسباتی است
دکتر قانعی اظهار کرد: اگر بخواهیم راجع به پژوهش صحبت کنیم باید اتفاقات یک دهه اخیر حوزه علم و فناوری در کشور را مد نظر قرار دهیم، چراکه تا قبل از آن، این حوزه هیچ موجودیتی نه از لحاظ تولید علم و نه از لحاظ تولید فناوری نداشت.
دکتر قانعی افزود: کشورمان حدود یک دهه است که رشد علمی خود را تجربه می کند و این رشد علمی مدیون یک برنامه ریزی و همچنین مطالبه ای بوده است که از سوی رهبر معظم انقلاب شکل گرفته است.
وی در ادامه اظهارکرد: البته اینکه ادعا کنند بخش پژوهش در کشورمان دستاوری نداشته، یک اشتباه محاسباتی است، به هرحال کشورمان حدود یک دهه است که به لحاظ تولید علم موجودیت پیدا کرده و توانسته است خود را به دنیا نشان دهد.
دبیر ستاد حوزه زیست فناوری معاونت علمی ریاست جمهوری با تاکید براینکه کشورمان در حال عبور از مرحله بلوغ علمی به سر می برد، افزود: البته بعد از علم می رویم سراغ فناوری و سپس تجاری سازی و کسانی که این مراحل را پشت سر می گذارند، در آینده رهبری حوزه پژوهشی را بر عهده خواهند گرفت و کار را پیش خواهند برد.
وی ادامه داد: بنابراین از لحاظ رشد، ما مراحل ابتدایی بلوغ را در این دوره طی کرده ایم اما اینکه هنوز بالغ نشده ایم و به آن نقطه مطلوب و مورد نظر دست نیافته ایم مسئله صحیحی است؛ اما آیا انتظار ما از این حوزه و نگاه مان به آن نیز صحیح است یا نه؟
دکتر قانعی همچنین با بیان اینکه برخی ادعا می کنند حوزه پژوهش کشور پاسخگوی رفع معضلات کشور نیست، گفت: این درحالی است که اگر دقت کنید هنگامی که از اعضای هیات علمی دانشگاه خواستیم تولید علم انجام دهند و برنامه ریزی کردیم آنها انجام داده اند.
اثربخشی بخش پژوهش در گرو تقاضا و حمایت های مادی
دکتر قانعی در ادامه اظهارکرد: هنگامی کهن هادی مانند وزارت دفاع به دانشگاه ها مراجعه و پروژه های فناورانه مطالبه می کند، می بینیم که این پروژه ها به خوبی انجام می شود.
وی افزود: بالاخره تولید بسیاری از رادارها، پهپادها و تجهیزات الکترونیکی دفاعی در کشور حاصل کارهای علمی دانشگاهی است و دلیل این پیشرفت ها در ابتدا در گرو تقاضا و مطالبه و در مرحله بعد حمایت های مادی و معنوی از بخش پژوهش بوده است.
رئیس ستاد زیست فناوری معاونت علمی در ادامه گفت:بنابراین در حال حاضر نمی توان حوزه پژوهش و دست اندرکاران آن را که اعضای هیات علمی و دانشمندان و محققان می باشند، متهم کرد که قدمی برای رفع مشکلات کشور برنداشته اند چراکه هرچا مطالبه ای بوده و با حمایت های مادی و معنوی همراه بوده است، کار نیز به شکل مطلوب انجام شده است.
برگزیده بیست و سومین جشنواره رازی ادامه داد: به عنوان مثال اگر در کشور خودروی استاندارد و مناسب تولید نمی شود، به دلیل آن است که مطالبه مناسبی نیز از سوی خودروسازان به بخش کشور ارائه نشده است.
حمایت از پژوهشگران در شان این جامعه زحمتکش نیست
دکتر امیر آوان برگزیده بیست و سومین جشنواره علوم پزشکی رازی دارای
دکتری تخصصی ژنتیک پزشکی که تاکنون شش مقاله تایید شده داخلی و 138 مقاله تایید شده خارجی داشته و در حال حاضر و استادیار دانشگاه است، با بیان این که در حال حاضر بخش پژوهش کشور با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم می کند، حمایتی را که در حال حاضر از پژوهشگران می شود در شان این جامعه علمی نمی داند.
دکتر اوان معتقد است: این مقدار بودجه ای که به بخش پژوهش کشور اختصاص یافته است به هیچ عنوان برای انجام کارهای بنیادی کافی نیست.
این استادیار دانشگاه که 10 سال در هلند به تحصیل و کار مشغول بوده است، می گوید: در این کشور بیشترین بودجه را به بخش پژوهش اختصاص می دهند چراکه پیشگیری و جلوگیری از بروز یک مشکل که به طور حتم رفع آن سخت تر به نظر می رسد، همواره برای آنها مهمتر بوده است.
به گفته آوان، لذا یکی از قدم های اصلی حداقل برای پیشرفت در زمینه بحث کارهای بالینی و درمان بیماری ها، بحث پژوهش است به عبارتی به جای درمان بیماری ها بیشتر سرمایه گذاری در پژوهش صورت گیرد.
آوان در ادامه مهمترین لازمه بخش حوزه پزشکی را تمرکز و حمایت از پژوهش های کاربردی روی برخی بیماری ها از جمله بیماری های قلبی، عروقی و بیماری های سرطان دانست که شیوع آن در دنیا و البته ایران افزایش داشته است.
این دکتری تخصصی ژنتیک گفت: یک نیاز اصلی در بخش سرطان که حوزه تخصصی بنده نیز می باشد، بحث شناسایی داروهای جدید ضد سرطان است این درحالی است که متاسفانه در حال حاضر بیشترین سرمایه گذاری در بحث واردات دارو است.
وی افزود: این یعنی به جای این که بیشتر وقت و سرمایه خود را در حوزه پزشکی برای انجام پژوهش و آزمایشات اثربخش در برخی ترکیبات داروهای حوزه های مختلف و تاثیرگذار در حوزه سلامت از جمله شناسایی داروهای جدید ضدسرطان و گرفتن تاییدیه آن گذاشته شود، بیشتر به برنامه ریزی برای ورود دارو مشغول هستیم.
حمایت از پژوهشگران انسجام لازم را ندارد
دکتر مجید غیورمبهم برگزیده بیست وسومین جشنواره رازی نیز دارای دکتری تخصصی علوم تغذیه و استاد دانشگاه دارای 34 مقاله داخلی تایید شده و 172 مقاله خارجی تایید شده است.
وی گفت: بخش پژوهش در حوزه پزشکی خوشبختانه در سال های اخیر به دلیل ایجاد زیرساخت های مناسب با پیشرفت های مناسبی همراه بوده است، اما در حال حاضر متاسفانه حمایت ها به شکل انسجام یافته نیست.
غیورمبهم افزود: معاونت تحقیقات وزارت بهداشت برنامه ریزی فوق العاده ای در حوزه تحقیقات علوم پزشکی داشته، اما این بخش نیازمند حمایت است چراکه ذهن دست اندرکاران بودجه کشور همچنان با موضوع پژوهش همراه نیست.
به باور این دکتری تخصصی علوم تغذیه، بخش پژوهش کشور به دلیل تاثیرگذاری در کاهش مشکلات کشور جای زیادی برای پیشرفت دارد.
وی معتقد است اگر حمایت های بیشتری از بخش پژوهش شود پاسخ بسیاری از سوالات مان را خواهیم گرفت و مشکلات بسیاری از بخش های مختلف کشور رفع خواهد شد.
این استاد دانشگاه در ادامه اظهارکرد: در حوزه پزشکی نیز اگر حمایت لازم از پژوهشگران و محققان این حوزه به خصوص دست اندرکاران حوزه دانش بنیان این حوزه صورت پذیرد بسیاری از کمبودها در حوزه سلامت برطرف می شود اما متاسفانه هنوز بستر لازم برای پیشرفت این بخش فراهم نشده است.
وی با ذکر مثالی، با بیان این که در حال حاضر حدود 5 درصد از داروهای موجود در کشور از طریق واردات و با قیمت های گزاف تامین می شود، گفت: این تنها به دلیل در اختیار داشتن دانش محصول نزد کشورهای سازنده دارو و به طور حتم نتیجه سرمایه گذاری آنها در حوزه پژوهش است.
این برگزیده بیست وسومین جشنواره رازی ادامه داد: این درحالی است که اگر یک صدم درصد این بودجه وارداتی در اختیار محققان کشورمان در حوزه پزشکی قرار گیرد به راحتی پس از چند سال کار مستمر تحقیقاتی می توان دانش این بخش از داروهای وارداتی را بومی سازی کرد.
حمایت از پژوهش نباید محدود به برگزیدگان جشنواره ها باشد
دکتر محمدعلی منصورنیا دارای دکتری تخصصی اپیدمیولوژی، برگزیده گروه پژوهش برتر، علوم بالینی و سلامت بیست و سومین جشنواره رازی است. از این پژوهشگر کشورمان مقاله ای در حوزه پژوهش در مجله پزشکی bmj چاپ شده است، مجله ای که در دنیا در سه رده مجلات عمومی از رتبه چهارم با ایمپکت 21 برخوردار است.
دکتر منصورنیا می گوید: مشکلی که ما داریم این است حمایت از پژوهشگر محدود به برخی جشنواره ها از جمله جشنواره رازی و خوارزمی و امثال هم شده است و در کل توجه شایسته ای به این بخش ارزشمند و تاثیرگذار نمی شود.
این برگزیده بیست و سومین جشنواره رازی که با ایرنا سخن می گفت، با تاکید بر این که مشکل اصلی بخش پژوهش نبود حمایت مالی و بودجه ای است، افزود: با وجود این که وزارت بهداشت نیز از بخش پژوهش حمایت هایی می کند اما این حمایت ها صرفا در حد و توان این وزارتخانه است.
وی اظهارکرد: در حال حاضر تشویق های مالی مقالات برتر از سوی برخی از دانشگاه ها عقب افتاده یا تشویق مقالات فدراسیون سرآمدان علمی کشور قطع شده است و همه اینها به دلیل مشکلات بودجه است.
این پژوهشگر حوزه علوم پزشکی گفت: بالاخره با تولید و چاپ برخی مقالات در مجلات معتبر نام دانشگاه ها نیز در دنیا مطرح می شود و این خود یک اعتبار ایجاد خواهد کرد.لذا باید از پژوهشگران بیش از شرایط فعلی حمایت کرد چراکه بیش از اینکه هزینه کنیم درآمد ایجاد خواهیم کرد.
وی در خصوص برخی اظهارات مبنی بر بی ارزش بودن مقالات علمی تولید شده نیز اظهارکرد: البته واقعیت این است که در حوزه پزشکی تولید علم و نوآوری از طریق مقاله شکل می گیرد.
این دکتری تخصصی اپیدمیولوژی ادامه داد: اگر بتوانیم یک ایده جدید در قالب مقاله به دنیا عرضه کنیم، این خود یک ارزش است به عنوان مثال مقاله ای که بنده چاپ کردم سمت و سو و آنالیز مقالات کل دنیا در خصوص یک مسئله را تحت تاثیر قرار می دهد و هنگامی که نتیجه یک مسئله با تغییر همراه باشد در عمل نیز این تغییر دیده خواهد شد.
منصورنیا توجه هرچه بیشتر مسئولان به بخش تحقیقات در کشور را اصلی ترین خواسته خود مطرح کرد و گفت: درست است که کشور با مشکل کمبود بودجه مواجه است اما باید به این بخش به عنوان یک بخش اثرگذار توجه ویژه شود.
