استفاده از هر نوع سامانه هشدار سریع بالقوه درتهران بی فایده است
به گزارش سیناپرس به نقل از ایرنا، مجید معهود در سمینار علمی یک روزه 'درس هایی از زلزله های اخیر' در دانشگاه تربیت مدرس در مورد سامانه های هشدار سریع صحبت کرد.
وی در این سمینار که به همت دانشکده مهندسی عمران و محیط زیست دانشگاه تربیت مدرس برگزار شد، ابتدا به تعریف سامانه هشدار سریع پرداخت و گفت: این سامانه ها پش از بروز زلزله وقوع آن را اعلام نمی کنند، بلکه چند ثانیه قبل با توجه به خصوصیت مکانی کانون زلزله آن را خبر می دهند.
استادیار پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله با اشاره به استفاده از سامانه هشدار سریع در کشورهای ژاپن، مکزیک، تایوان و ترکیه گفت: هشدار سریع در ژاپن به صورت پیام کوتاه تلفنی و زیرنویس تلویزیونی اعلام می شود و بیشتر برای صنایعی مانند شرکت های گاز، مترو، کارخانجات سنگین و اتاق عمل بیمارستان کاربرد دارد که خودکار قطع می شوند و خطرهای بعدی را در پی بروز زلزله کاهش می دهند.
معهود اضافه کرد: اعلام هشدار سریع با ثبت اولین موج اولیه/ P حسگر و شتاب نگار ثبت می شود و در این صورت نیاز به تعیین دقیق بزرگا و محل زلزله نیست و فقط هشدار باید به مرکز مخابراتی ارسال شود.
عضو هیات علمی گروه فیزیک زمین و فضا این پژوهشگاه افزود: هرچه تعداد حسگرها بیشتر باشد، تخمین دقیق تر و زمان بیشتری برای مخابره پیام لازم است. تشخیص موج اولیه از ثانویه/S برای حسگر مهم است به نوعی که هر لرزه ای را به عنوان زمین لرزه نگیرد.
وی تاکید کرد: وصول موج اولیه به 6 ثانیه و مخابره آن به مرکز به 2 ثانیه زمان نیاز دارد و در این مدت امواج ثانویه 23 کیلومتر را طی کرده و به سطح زمین رسیده اند.
معهود با اشاره به خصوصیات شهر تهران و استفاده از سامانه هشدار سریع در این شهر گفت: با بررسی زلزله های روی داده در تهران متوجه می شویم این زلزله ها از گسل مشا، گسل های شمال و جنوب شهر ری و گسل شمال تهران هستند که فاصله بسیار کمی با تهران دارد، لذا استفاده از سامانه هشدار سریع در تهران به دلیل نزدیکی چندان مفید نیست.
وی با اشاره به زلزله ماه سپتامبر مکزیکو که 60 ثانیه قبل از وقوع زلزله، سامانه هشدار سریع بروز آن را اعلام کرد گفت: کانون این زلزله در 200 کیلومتری شهر و در اقیانوس بود، بنابراین موفقیت آمیزترین نمونه سامانه هشدار سریع در این زلزله ثبت شد.
استادیار واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی توضیح داد: بنابراین در صورتی که زلزله شدیدی در کرج روی دهد، با وجود حسگرها می توان سامانه هشدار سریع را برای تهران استفاده کرد، اما اگر کانون زلزله در شهر تهران باشد سامانه هشدار سریع مفید نیست.
***پیش بینی احتمال زلزله در کوتاه مدت علمی نیست
در ادامه این سمینار، دانشیار پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله در سخنرانی خود با عنوان آیا زلزله قابل پیش بینی است؟ با اشاره به آماری از زلزله ها در کشور طی بازه زمانی سال های 2007 تا 2017 در مورد زلزله های بالای 4 ریشتر گفت: در سال 2007، 88 زلزله بالای 4 ریشتر تا بیشتر از 7 ریشتر و در سال 2017 تعداد 184 زلزله با همین بزرگا ثبت شده است که نشان می دهد سال 2017 سال پرلرزه تری بوده است.
دکتر حمید زعفرانی ادامه داد: در مورد پیش بینی وقوع زلزله رویکردهای مختلفی وجود دارد؛ یک روش قطعی یا تعیینی و دیگری روش احتمالاتی و پیش بینی احتمال بروز زلزله در یک بازه زمانی و مکانی مشخص است.
وی با تاکید بر وجود مشکل در مورد پیش بینی زلزله در همه دنیا گفت: ابزارهای پیش بینی زلزله جنبه پیش نشانگر دارند و پیش نشانگر لرزه ای الگوی لرزه خیزی منطقه را رصد می کند؛ مانند زلزله 29 آذر ملارد که از دو ماه قبل خوشه ای از زلزله های خرد در آن شکل گرفته بود یا پیش لرزه هایی که پیش نشانگر غیرلرزه ای مانند تغییرات نرخ کرنش در پوسته زمین و تغییر خواص مواد دارد.
مدیر گروه فیزیک زمین و فضا پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله همچنین به مدلسازی فرایند زلزله اشاره کرد و گفت: این کار سخت تر است زیرا بر اساس اطلاعات از داخل زمین باید انجام شود و این اطلاعات محدود است، بنابراین در دیدگاه عمده در زلزله شناسی احتمال پیش بینی های زمین لرزه با رصد آمارها و بعضی مطالعات لرزه شناسی و دیرینه زمین شناسی انجام می شود.
وی با تاکید بر دوره طلایی سال های 1960 تا 1990 در پیش بینی احتمال وقوع زلزله به ویژه در چین افزود: چینی ها زلزله 1975 هایچینگ را پیش بینی کردند ولی بعد از آن در پیش بینی زلزله ها توفیق زیادی نداشتند.
زعفرانی ادامه داد: با وجود این، اخیرا در تعیین پسلرزه ها پیشرفت های زیادی پدید آمده است ولی پیش بینی وقوع زلزله در کوتاه مدت علمی نیست و باید رشته های مختلف در این زمینه باهم کار کنند، پیش بینی بلندمدت نیز بر پایه روش های آماری و تحلیل های دشوار است.
دانشیار پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله با اشاره به اقدامات برخی کشورها مانند ایتالیا برای پیش یبنی زلزله گفت: راه اندازی سامانه پیش بینی احتمالاتی وقوع زلزله یکی از این کارها است که اطلاعات و آگاهی لازم را با مدل های مختلف مانند مدل ریزنبرگ – جونز در اختیار مردم قرار دهد.
وی در پایان تاکید کرد: روش قابل اطمینانی برای پیش بینی احتمال وقوع زلزله در جامعه علمی به ویژه در کوتاه مدت وجود ندارد.
این سمینار یک روزه با محوریت مباحث مرتبط با مقاوم سازی ساختمان ها، پیش بینی زمین لرزه، سامانه هشدار سریع، آیین نامه 2800، مقررات ملی ساختمان و کاهش تلفات جانی و مالی در پی بروز زلزله در سالن شهید مطهری دانشگاه تربیت مدرس میزبان علاقمندان بود.
