فاجعه زیست محیطی در پی غرق شدن نفتکش ها

به تازگی ملت ایران سوگوار از دست دادن جمعی از دریانوردان خود در جریان تصادف و آتش سوزی کشتی نفت کش سانچی است که داغی بزرگ بر دل تمامی ایرانیان نهاده است. در این یادداشت اما هدف ما بررسی و مطالعه تاثیرات زیست محیطی ورود نفت و سایر محصولات نفتی به اقیانوس و محیط زیست است.

تاثیر نشت نفت در دریاها و اقیانوس ها، به طور مستقیم با نوع ماده نفتی و میزان آن بستگی داشته و تاثیرات مخرب و زمان تداوم ان نیز بر اساس نوع ماده وارد شده به آب و حجم آن محاسبه می شود. در هر حال ورود هر میزان از مواد نفتی به اکوسیستم های دریایی را می توان نوعی فاجعه محسوب کرد.

آسیب به سواحل، مرداب ها و اکو سیستم جانوری

ورود نفت و سایر محصولات نفتی از نفتکش ها، لوله های انتقالی و یا تاسیسات نفتی در سواحل می تواند تمامی محیط زیست و اکو سیستم جانوری یک منطقه را با خطر رو به رو کند. زمانی که این حوادث رخ داده و نفت در حجم انبوه به ساحل برسد، توسط ریشه گیاهان ساحلی جذب شده و به این ترتیب دامنه آسیب های وارد شده به آن بسیار فراتر از  مناطق دریایی شده و حتی جانوران علفخواری که از این گیاهان تغذیه می کنند را نیز متاثر می کند. این اتفاق همزمان با غرق شدن کشتی ها و ته نشین شدن محصولات نفتی در بستر دریا نیز ممکن است رخ داده و تاثیری مشابه در این اکوسیستم داشته باشد. به این ترتیب بسیاری از ماهی ها و جانداران کوچک کشته شده و در چرخه غذایی اقیانوس ها اختلال ایجاد می شود.

این موضوع علی رغم تلاش های بسیار زیادی که باید برای پاکسازی سواحل انجام شود، هیچگاه نمی تواند تمامی تاثیرات منفی را از بین ببرد. برای نمونه در سال 1989 یک نفتکش کمپانی اکسون موبیل در دریا و نزدیکی آلاسکا دچار سانحه شد و در سال 2007 میلادی مطالعاتی درباره تاثیرات دراز مدت این حادثه در محیط زیست منطقه توسط اداره ملی هواشناسی و مطالعات اقیانوس ها (NOAA)  نشان داد هنوز 26 هزار گالن نفت ناشی از این حادثه در شن های ساحلی آلاسکا باقی مانده است. در این مطالعات مشخص شد از میزان نفت باقی مانده در طبیعت، به طور سالانه تنها 4 درصد کاسته شده و توسط اکوسیستم دفع می شود.

مرگ و میر پرندگان

یکی از نمادهای جهانی نشت نفت در دریا، پرنده ای ماهیخوار است که تمامی بدنش با نفت پوشانده شده است. متاسفانه این موضوع حقیقت داشته و نشت نفت و سایر محصولات نفتی به دلیل این که بخش اعظمی از آن در روی سطح آب باقی می ماند، پرهای پرندگان را آغشته کرده و به آن ها آسیب جدی می رساند. در این شرایط ممکن است برخی پرندگان ساحلی با احساس خطر، از منطقه مهاجرت کنند اما مرغ های دریایی که ناگزیر به شیرجه زدن در آب برای صید ماهی هستند، آسیبی جدی خواهند دید.

بیشتر بخوانید:

نشت نفت همچنین بر لانه های ساخته شده توسط پرندگان در ساحل و صخره های ساحلی تاثیر داشته و می تواند در دراز مدت زندگی این گونه های جانوری را با اختلال مواجه کند.در سال 2010 و در پی نشت لوله های انتقال دریایی نفت بریتیش پترولیوم در ایالات متحده آمریکا که مقارن با فصل لانه سازی و جفتگیری پرندگان بود، شاهد مرگ و میر گسترده این جانوران بودیم. این موضوع حتی در الگوی مهاجرتی پرندگان نیز تاثیر داشته و آن را تغییر می دهد. از سوی دیگر این مواد روی پرهای پرندگان را پوشانده و می تواند موجب از بین رفتن قابلیت پرواز، گرم شدن بدن و اختلال در حرکت آن ها شود و در این شرایط پرندگان اقدام به تمییز کردن بدن خود با منقارهایشان می کنند که سبب می شود نفت وارد بدن و سیستم گوارشی ان ها شده و مرگی دردناک را در پی داشته باشد. تنها در حادثه نشت نفت اکسون موبیل بین 250 تا 500 هزار پرنده در آلاسکا کشته شدند.

مرگ و نابودی پستانداران دریایی

نشت نفت می تواند موجب مرگ پستانداران دریایی مانند وال ها، نهنگ ها، دلفین ها، سیل ها و سمورهای دریایی شود. این آسیب های مرگبار می تواند به اشکال مختلفی حادث شده  می تواند روی سطح مناطق تنفسی آن ها کشیده شده و در تنفس و ارتباط برقرار کردن آن ها ایجاد اختلال کند. نشت نفت در پستانداران خز دار تاثیراتی به مراتب شدیدتر داشته و با پوشاندن سطح بدن آن ها، عملا امکان فعالیت و شنا را از ان ها می گیرد.  حتی اگر این پستانداران دریایی از تبعات ذکر شده جان سالم به در ببرند، بر اثر خوردن ماهی ها و سایر جانوران آلوده شده، دچار مسمومیت شده و مشکلاتی دیگر را تجربه می کنند.

برای مثال نشت نفت اکسون موبیل موجب مرگ صدها سمور دریایی، صدها فک ساحلی، ده ها وال و تعداد زیادی سمورهای رودخانه ای شد. این موضوع حتی برای سال های بعدی نیز ادامه داشته و می توان ان را تاثیری مخرب و دراز مدت محسوب کرد.

مرگ و میر ماهی ها

شاید یکی از شدیدترین تاثیرات مخرب نشت نفت در دریا روی ماهی ها مشاهده شود. این موضوع بر تخم ماهی ها تاثیری مخرب داشته و آن ها را نابود می کند. برای نمونه در مطالعات انجام شده پس از نشت نفت لوله های بریتیش پترولیوم در سال 2010، میلیون ها ماهی آزاد کشته شدند.

در خاتمه باید به این موضوع اشاره کرد که نوع و تاثیر نشت نفت در دریاها و اقیانوس ها، به طور مستقیم با نوع ماده نفتی و میزان آن بستگی داشته و تاثیرات مخرب و زمان تداوم ان نیز بر اساس نوع ماده وارد شده به آب و حجم آن محاسبه می شود. در هر حال ورود هر میزان از مواد نفتی به اکوسیستم های دریایی را می توان نوعی فاجعه محسوب کرد.

 

گزارش: احسان محمدحسینی

No tags for this post.

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا