ایمن بسازیم

بعد از زلزله بم و آواربرداری و خاکسپاری اجساد، گروههایی برای بررسی علل خرابی ساختمانها اعزام شد که همگی ،‌ عدم بازرسی و کنترل کیفیت مناسب را در بحث جوشکاری و بتن ریزی سازه ها و البته فرسوده بودن بسیاری از ساختمانها را مطرح کرده بودند.

بعد از آن ،‌موضوع نظارت و کنترل کیفیت ساخت در ساختمانهای مسکونی اهمیت بیشتری پیدا کرد و تا چند سال این موضوع در سمینارها و کارگاههای مختلفی مطرح میشد.

اما موضوع نظارت و بازرسی در ساختمانها بعد از چند سال کمرنگ تر شد از آن موقع به بعد ساختمانهای مسکونی زیادی ساخته شد که متاسفانه به دلیل عدم کنترل و نظارت در حین ساخت ، با پایین ترین کیفیت اجرا شدند که نمونه های بارزی از آنها را در زلزله کرمانشاه مشاهده میکنیم.

ساختمانهایی که به علت نظارت صحیح با کمترین استاندارد ساخته شده اند. من به عنوان ناظر کنترل کیفیت و بازرسی در پروژه های مختلف ، پروژه هایی را دیده ام که به علت طراحی نامناسب برای آن منطقه، بعد از اجرای سازه، مجبور به تخریب طبقاتی از همان سازه شده اند تا میزان بار وارده بر سازه را از این طریق کاهش دهند.

در این تصاویر به بررسی بعضی از علل تخریب این ساختمانها میپردازیم:

همانگونه که در تصاویر مربوط به این زلزله مشاهده می شود، عدم اتصال نما و دیوارها به سازه، عدم نظارت کافی در حین ساخت و حتی در موقع طراحی، باعث به وجود آمدن همچین خساراتی شده است.خساراتی که جدای از بحث مالی، موجب از دست رفتن تعداد زیادی از هموطنان شده است.

در تصویر بالا ساختمانهایی مشاهده می شود که عمر چندانی از آنها نمیگذرد و تفاوت ساخت را در آنها می توان دید که در ساختمانهای سمت راست به علت رعایت نکات فنی و مهندسی مانند اتصال دیوارها و درب و پنجره ها به وسیله شاخک ، نما و دیوارها سالم مانده است.

در این تصویر که به شما نشان داده می شود ، در آن اسکلت و سقف ساختمان در برابر زلزله به خوبی عمل کرده است اما چون دیوارها و پنجره ها به اسکلت یعنی به ستونها و تیرهای اطراف خود مهار نشده بودند باعث خسارت شده اند. دیوارهای پیرامونی ساختمانها که در این تصاویر تخریب شده اند باید به وسیله شاخکهای فولادی جوش شده به ستونهای اطراف خود به اسکلت سازه متصل می شدند تا در چنین مواقعی اینگونه دیوارها به کوچه سرازیر نشوند. پنجره ها نیز باید به کمک نبشی های فولادی به ستونها و تیرهای اطراف خود متصل می شدند تا در مواقع زلزله از ساختمان جدا نشوند.

این تصویر نحوه صحیح اتصال دیوار به ستون را نشان میدهد.

*نمونه صحیح اتصال دیوار به سازه در سازه های بتونی که متاسفانه در اکثر تصاویر مربوط به زلزله رعایت نشده و باعث ریزش نما و دیوارها شده است.

 

 

 

رعایت این موضوع حتی در داخل ساختمان نیز مهم است.

در این تصویر دیده میشود که به علت کیفیت پایین اجرای کاشیکاری و نصب کابینتها باعث جدا شدن آنها شده و باعث بروز تلفاتی شده است.

 

سازه اصلی پابرجاست اما به علت عدم اجرای نبشی کشی پنجره به کوچه پرتاب شده است.پنجره با اسکلت ساختمان اتصال لازم را نداشته است.

متاسفانه در تصاویر دیگر مربوط به زلزله کرمانشاه ، مراکز درمانی و مراکز آموزشی تخریب شده اند که مطابق با آئین نامه ها و استانداردها این مراکز باید ضریب اطمینان بیشتری را نسبت به ساختمانهای مسکونی داشته باشند که بعضا دیده میشود بعضی از ساختمانهای مسکونی همچنان سالم مانده اند.

تصویر مربوط به مجتمع مسکونی که به علت اجرای ناصحیح و نبود نظارت کافی موجب تخریب ستونهای طبقه همکف شده است.اقداماتی که در هنگام بتن ریزی و بعد از آن نیازمند نظارت و کنترل بیشتری هست.

موارد دیگری که در کاهش خسارات جانی و مالی تاثیر فراوانی دارد نظارت بر جوشکاری سازه ها می باشد که عدم آگاهی ناظران و دقت ناکافی باعث بروز حوادثی در این مورد نیز شده است.

نکته ای که بسیار اهمیت دارد عمر مفید ساخت در ایران هست که فاصله زیادی با استانداردهای جهانی دارد.ساختمانهایی که بدون نظارت ساخته میشوند و سالیان سال مورد استفاده قرار میگیرند بی توجه به عمر مفید و بازسازی آنها.

در این مورد لازم است که بازرسی هایی در فواصل زمانی مشخص از این ساختمانها به وجود آید که آیا این ساختمان شرایط لازم را برای استفاده دارد یا اینکه نیاز بازسازی و یا ایمن سازی دارد.

از دیگر عواملی که باعث افزایش تعداد جانباختگان شده است، ساختمانهای روستایی هستند که بدون نظارت و با بی کیفیت ترین مصالح ساخته شده اند و بشیاری از آنها حتی پس از ساخت قابل سکونت نیستند اما خانواده های زیادی در آنها سکونت دارند و داشتند.

هر چند که موضوع بازسازی خانه های روستایی در بعضی مناطق اجرا شده است اما میطلبد که با سرعت و دقت بیشتری این کار انجام شود.

ذکر این نکته مهم است که جهت بازسازی بافت های فرسوده شهری و روستایی، فرهنگ سازی و اهمیت نظارت و کیفیت بالا در هنگام ساخت، آموزشهای لازم انجام شود.شواهد گذشته نشان میدهد که زلزله های زیادی در این کشور رخ داده و موضوع نظارت بر ساخت و ساز تا مدت کوتاهی به موضوع روز تبدیل شده اما با گذشت زمان ، آرام آرام به فراموشی سپرده شده است.

امیدواریم این بار اهمیت بیشتری به نظارت و کنترل کیفیت در هنگام ساخت بشود تا در هنگام زلزله و دیگر حوادث غیرمترقبه شاهد کشته شدن انسانهای بیگناه نباشیم.

 

امین دولت شاه

مشاور و مدرس بازرسی فنی

No tags for this post.

نوشته های مشابه

یک دیدگاه

  1. متن بسیار علمی و جامعی بود مهندس دولتشاه عزیز.
    به امید سپردن کار به دست افراد کاردان…

  2. امیدوارم روزی برسه که برای نظارت و کنترل کیفیت بیش از اجرا و ساخت اهمیت قائل شیم
    البته خیلی با اون روز فاصله داریم
    تشکر بابت پست آموزنده تون

  3. دوشم گذر افتاد به ویرانه طوس
    دیدم جغدی نشسته جای طاووس
    گفتم چه خبر داری از این ویرانه
    گفتا خبر این است که افسوس افسوس
    ….
    افسوس، و صدها افسوس که هرچه بگوییم نه تنها از دردهامون کاسته نمیشه
    داغمون هم بیشتر میشه
    که مسئولین ،تو ایران برای جان انسان ها ارزشی قائل نیستن
    سالهاست که شاهد حوادث ناگوار تو ایران هستیم
    ولی مردم ایران فراموشکار شدن ….برای حواذث گذشته

  4. واژه تسلیت چقدر آشناست برای ملتی که دائم باید به خاطر نداشتن افراد دلسوز آن را سالی چندبار تکرار کند…

    تسلیت برای نداشتن جاده مناسب،
    تسلیت برای ریزش پل،
    تسلیت برای سوختن بچه ها در مدرسه،
    تسلیت برای حادثه قطار،
    تسلیت برای عدم بازسازی بافتهای فرسوده
    تسلیت برای آتش سوزی،
    تسلیت برای تشنگی و خشکیدگی سرزمینم،
    تسلیت برای اسید پاشی،
    تسلیت برای نداشتن هزینه درمانی و مرگ اجباری
    تسلیت برای کشته شدن محیط بانان،
    تسلیت برای دست فروشی زنان،
    تسلیت برای پدیده ی گور خوابی
    تسلیت برای کودکان کار
    تسلیت برای نبود امکانات و تجهیزات آتشنشانی
    تسلیت برای ناامنی خانه های مسکن مهر

    و هزاران تسلیت دیگر
    این است ایران همیشه عزادار

  5. آلت قتاله که همیشه چاقو و اسلحه نیست،بعضی اوقات اون امضائی که مهندس ناظر ‌جایی میزنه که نباید بزنه حکم آلت قتل رو داره،
    از مهندس دولت شاه عذرخواهی میکنم
    که فراموش کردم بابت زحمتی که برای این متن کشیدم تشکرم کنم
    سربلند باشید

  6. با سلام. با تشکر از نکاتی که یادآوری کردید. اما فراموش نکنیم که زنجیره ساخت و ساز حلقه های فراوانی دارد که تنها یکی از آنها نظارت است و هرکدام از این حلقه ها کار خود را به درستی انجام ندهد نتیجه آن می شود فاجعه …

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا