ماهی مهاجم در ایران
بر اساس تفاهم‌نامه‌ای که در سال 94 بین سازمان شیلات و سازمان حفاظت محیطزیست امضاء شده است، بر سر این موضوع توافق صورت گرفته که پرورش ماهی تیلاپیا در بافق یزد به‌صورت پایلوت انجام شود و نتایج آن در اختیار سازمان حفاظت محیطزیست قرار گیرد. سازمان محیطزیست همواره نسبت به خطراتی که این گونۀ مهاجم می‌تواند برای آب‌های ایران داشته باشد، هشدار داده و اعلام کرده است که تنها برای پرورش این ماهی به شکل آزمایشی و با اهداف پژوهشی در بافق یزد مجوز صادر کرده است. اما اکنون با تغییر مدیریت سازمان حفاظت محیطزیست در دولت دوازدهم این نگرانی وجود دارد که با این طرح موافقت قطعی و نهایی صورت گرفته باشد.
تیلاپیا یک گونۀ مهاجم و انطباق‌پذیر است که در هر شرایطی می‌تواند زندگی کند و مضرات بسیاری برای محیطزیست و تنوع زیستی کشور دارد. این گونۀ مهاجم با خاصیت انطباق‌پذیری بالایی که دارد وارد زیستگاه‌ها می‌شود و گونه‌های آسیب‌پذیر و بومی ما را نابود می‌کند. همچنین سدها، رودخانه‌ها و تالاب‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد و سلامت آن‌ها را به خطر می‌اندازد، آن هم در شرایطی که کشور با بحران آب مواجه است. این در حالی است که ما به خلیج‌فارس و دریای خزر و ماهیان ارزشمند این دو دریا دسترسی داریم و در این شرایط هیچ توجیهی برای پرورش یک گونه مهاجم قابل قبول نیست.
البته سازمان حفاظت محیطزیست خبر صدور مجوز پرورش ماهی تیلاپیا در سراسر کشور را به طور کلی تکذیب کرده و حمید ظهرابی، سرپرست معاونت محیط طبیعی سازمان حفاظت محیطزیست ضمن رد اخبار مبنی بر موافقت کلی سازمان حفاظت محیطزیست با پرورش و تکثیر ماهی تیلاپیا در کشور، گفته است: «اخیراً در جلسه‌ای که بین مقامات دو سازمان حفاظت محیطزیست و سازمان شیلات برگزار شد، درباره نحوه اجرای این تفاهم‌نامه و مشکلات و موانع طرح‌های مربوط به تکثیر و پرورش تیلاپیا در بافق یزد، بحث و بررسی شد. با توجه به این‌که مرکز تحقیقات بافق یزد به هیچ یک از اکوسیستم‌های طبیعی کشور دسترسی ندارد، بر اساس تفاهم‌نامه مذکور با موافقت محیطزیست قرار شده است به شیوه بسته و سرپوشیده تکثیر و پرورش تیلاپیا آن هم ماهی‌هایی که قابلیت تکثیر و باروری ندارند صورت بگیرد.»
ظهرابی همچنین تأکید کرده است: «صدور مجوزهای جدید در مورد پرورش و تولید ماهی تیلاپیلا منوط بر انجام ارزیابی اثرات ریسک این گونه ماهی است و در صورتی که این ارزیابی‌ها انجام شود، در نهایت می‌توانیم راجع به صدور مجوز تصمیمات نهایی را بگیریم.»
با وجود تمام این جنجال‌ها هنوز مشخص نیست که چرا تا این اندازه اصرار بر پرورش ماهی تیلاپیا در کشور وجود دارد آن هم با وجود مضراتی که این گونۀ آبزی برای محیطزیست و اقتصاد ما می‌تواند داشته باشد.
در حال حاضر بیش از ده‌ها طرح تکثیر و پرورش گونه‌های آبزی بومی نیمه‌کاره رها شده است. گونه‌های بومی‌ای که به راحتی می‌توانند جایگزین پرورش ماهی تیلاپیا باشند بدون آن‌که ضرری به همراه داشته باشند.
طرح پرورش ماهی سفید، میگوی مونودون، خیار دریایی، کپور ماهیان هندی و میگوی آب شیرین در جنوب کشور، طرح پرورش میگوی موزی و میگوی ببری سبز در بندرعباس، طرح تکثیر و پرورش صدف در بندرلنگه، قورباغه در انزلی، سس‌ماهی سرگنده در گیلان، گربه ماهی، سوف و اردک ماهی از جمله این نمونه‌های بومی هستند که با صرف هزینه‌های سنگین به‌صورت نیمه‌کاره متوقف شده‌اند.
گزارش: غزال غضنفری
No tags for this post.
