عصاره زنجبیل، ضدعفونی‌کننده دهان
پوسيدگي دندان يكي از شایع‌ترین عفونت‌های دهاني محسوب می‌شود و باكتري موسوم به «استرپتوكوكوس موتانس»، داراي نقش اصلي در اين بيماري است. اين باكتري تقريبا در شروع تمامي ضايعات پوسيدگي در ميناي دندان نقش دارد و با توليد اسيد و از طريق تجزیه قندها و كاهش pHمحيط دهانی، باعث فساد سطوح دنداني و پوسيدگي می‌شود.
امروزه استفاده از ماده «كلرهگزيدين» جهت كنترل و كاهش پوسيدگي دندان رايج است. اما، اين تركيب عمدتا باعث تغيير رنگ ميناي دندان به رنگ زرد يا قهوه‌ای شده و حتی ممکن است موجب بروز سوزش، زخم و خشكي در مخاط دهان شود. علاوه بر موارد ذکرشده، به گفته برخی محققین، شواهد كافي نیز از اثرات كلينيكي و همچنین عوارض جانبي طولانی‌مدت این ماده در دسترس نیست و این موضوع باعث شده که برخی متخصصین، استفاده از كلرهگزيدين را به‌عنوان داروي کنترل‌کننده پوسيدگي دندان توصيه نکنند.
باكتري «استرپتوكوكوس موتانس» تقريبا در شروع تمامي ضايعات پوسيدگي در ميناي دندان نقش دارد و با توليد اسيد و از طريق تجزیه قندها و كاهش pHمحيط دهانی، باعث فساد سطوح دنداني و پوسيدگي می‌شود.
در این رابطه، محققینی از دانشگاه آزاد اسلامي واحد اسلامشهر سعی نموده‌اند با استفاده از عصاره گیاه دارویی زنجبیل، محلول مناسبی برای ضدعفونی کردن دهان یافته و در این راه حلال‌های مختلفی را آزموده‌اند.
محققین فوق عصاره اندام زیرزمینی گیاه زنجبیل را با استفاده از 4 حلال مختلف شامل آب، متانول، اتیل استات و هگزان تهیه کردند و تأثیر ضدمیکروبی هر یک را روی سویه استاندارد باکتری استرپتوكوكوس موتانس که از مركز پژوهش‌های علمي و صنعتي ايران تهیه شده بود، آزمودند.
نتایج آزمایش نشان داد که غلظت‌های مختلف عصاره زنجبیل دارای اثرات ضد میکروبی مشخصی هستند.
بنابراین نتایج، حداقل غلظت مهارکنندگی عصاره‌های آبی و متانولی زنجبیل، 12.5 میلیگرم بر میلیلیتر و برای عصاره‌های اتیل استات و هگزانی 25 میلیگرم بر میلیلیتر برآورد گردید.
همچنین طبق این یافته‌ها، عصاره متانولی زنجبیل بهترین اثر را در کنترل باکتری‌ها نشان می‌دهد و بعدازآن، به ترتيب عصاره آبي، اتيل استات و هگزاني قرار می‌گیرند.
به‌طورکلی نیز، ارزیابی‌های آماری نشان داد که هر چه غلظت عصاره زنجبیل در حلال از هر نوع که باشد بیشتر شود، خاصیت ضدباکتریایی آن حلال افزایش می‌یابد.
به بیان محققین فوق، از این پژوهش می‌توان نتیجه گرفت که گياه زنجبیل داراي اثر ضد باکتریایی قابل‌توجه بر روی عامل اصلي پوسيدگي دندان يا باكتري استرپتوكوكوس موتانس است و اين گياه می‌تواند به‌عنوان محصول طبيعي زيستي و فعال در توسعه تركيبات جديد جهت كنترل پوسيدگي دندان مورداستفاده قرار گيرد.
قابل‌ذکر است زنجبیل به‌وفور در رژيم غذايي مردم جهان ديده می‌شود و داراي خواص شناخته‌شده‌ای است ازجمله تنظيم سيستم ايمني، ضد سرطان، ضدالتهاب، مهارکننده افزايش قند و چربي در خون، ضد تهوع و همچنین خاصيت آنتی‌اکسیدانی است.
گزارش: محمدرضا دلفیه
منبع: شیخی نژاد، ص. و همکاران. 1396. زنجبیل؛ گیاه دارویی ضد استرپتوکوکوس موتانس- کدام حلال مناسب تر است؟ تحقیق در علوم دندانپزشکی، ۱۴(۳) :169-162.
No tags for this post.
