سخنرانی با موضوع علم و تفاوت آن با شبه علم و ضدعلم

از همه علاقه مندان به مباحث علمی، برای شرکت در این جلسه دعوت به عمل می آید. شرکت در این جلسه براي عموم آزاد و رایگان است.
گفتنی است واژه علم هم در زبان عربی و هم در زبان فارسی به معنی وسیعتری که معرفت (knowledge) است، به کار می رود و شامل همه انواع معلومات می شود (از فیزیک و شیمی گرفته تا فقه و ادبیات و فلسفه و تاریخ.) در حالی که در زبانهای اروپایی،science  معنای مشخصی دارد. در اولین برخوردهای ایرانیان با اروپایی ها نیز مترجمان متوجه شده بودند که علم، واژه رسایی برای مفهوم science نیست.

در دو قرن گذشته معادلهای متعددی برای science به کار گرفته شده است مانند: علوم جدیده، علوم اروپایی، علوم دقیقه، علوم طبیعی، علوم تجربی که به معنای علومی است که شیوه کسب معرفت یا اثبات و رد نظریه ها و مفاهیم آنها به روش پیشبینی، مشاهده، آزمایش و تائید است (یعنی ابطال پذیر هستند) اما هیچ کدام از این معادلها معنای دقیق  scienceرا نمی رسانند و هیچگاه به طور وسیعی در زبان فارسی جا نیافتادند و علم همچنان معادلی برای science باقی ماند. در قرون اولیه گسترش اسلام هم که مسلمانان به ترجمه آثار فلسفی، ریاضی و نجوم ملل دیگر دست زدند، همین مشکل را داشتند و نیز متوجه بودند که این دانشها (که حاصل کنجکاوی و خرد و تجربه انسانی است)، با علوم اسلامی (مانند تفسیر، فقه، حدیث و رجال)، بسیار متفاوت است و به همین جهت برای نشان دادن فرق آنها با علوم اسلامی (که حاصل وحی یا مستند و مربوط به آن بودند)، آنها را علوم اوائل نامیدند.

ما هم اکنون همان مشکل مسلمانان اولیه را داریم و با نوعی از معرفت انسانی مواجه شده ایم که واژهای دقیق معادل آن را نداریم. دکتر «محمدرضا توکلی صابری» برای حل این سردرگمی و روشن ساختن این دو جنبه معرفت انسانی، واژه دانشورزی (مانند کشاورزی) را برای science، دانشورز (مانند کشاورز) را برای scientist و دانشورزانه را برای scientific پیشنهاد میکند و معتقد است که بهتر است واژه دانشورزی را برای دانش هایی بکار برد که شیوه تجربی را برای شناخت جهان مادی به کار می برند و بار غیرمعنوی دارند و علم را برای معارفی بکار برد که بار اعتقادی و مذهبی دارند یا شیوه کسب معرفت در آنها با دانشورزی متفاوت است و براساس ارجاع و استناد به اشخاص مورد اعتماد و مرجع است.
زمان: چهارشنبه 17 آبان 1396 از ساعت 15 تا 17
نشانی: میدان ونک، خیابان ملاصدرا، چهاراه شیرازي جنوبی، خیابان سهیل، پلاك 9 مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور

 

No tags for this post.