ارزیابی فعالیت ها و اثرگذاری نهادهای مروج علم یک نیاز است

شهرداد میرزایی درخصوص شکل گیری ایده جایزه ترویج علم گفت: ایده اصلی این جایزه بعد از سال های 74 و 75 شکل گرفت. در انجمن فیزیک ایران، کمیته ای به نام ترویج علم وجود داشت که ایده جایزه در آنجا از سوی دکتر رضا منصوری مطرح شد. در آن مقطع، در گروه پژوهش برای ایجاد خانه های علم با شهرداری تهران همکاری داشتم و در سالهای بعد سازمان منطقه آزاد کیش به عنوان حامی، در تاسیس انجمن ترویج علم و همچنین اجرای در چند دوره جایزه ترویج علم همراه انجمن شد.

عضو انجمن ترویج علم ایران با اشاره به فراز و نشیب های مختلف در زمینه عمومی سازی علم افزود: تقریبا از دهه 40 و بعد از شکل گیری گروه های آموزشی خاص مانند هدف و خوارزمی، نوعی آموزش علاقه مند سازی به علم ایجاد شد. در کنار آن، شاهد انتشار نشریاتی مانند آشتی با ریاضیات یا دانشمند بودیم. فعالیت هایی نیز در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان با هدف علاقه مند سازی به علم صورت می گرفت.

نهضت ترویج علم در دهه های 60 و 70

میرزایی گفت: در دهه 60، کانون با ایجاد رصدخانه و مرکز زیست شناسی، انتشار کتاب های آموزشی خلاق، به این فعالیت ها سازمان داد. در همین مقطع شاهد ایجاد کاوشکده ها برای کودکان، طرح بزرگ موزه علوم ایران، احداث مراکز علمی و فنی از سوی شهرداری تهران بودیم.

مدیر انتشارات دیبایه افزود: به نظر می رسد که اواخر دهه 60 و اوایل 70، مراکز بیشتری برای علاقه مندسازی عموم به علم ایجاد شدند. فیزیک سراها، فعالیت های صورت گرفته توسط انجمن فیزیک ایران و دانشگاه صنعتی شریف، همه اینها نشان می داد که نهضتی در زمینه ترویج و علاقه مندسازی عموم مردم، بویژه جوانان به علم درحال شکل گیری است.

میرزایی خاطر نشان کرد: دوره های اول جایزه ترویج علم نشان داد که تاثیر تلاش های سه دهه مروجان علم در شهرهای مختلف کشور یزد مشهود است؛ به عنوان مثال می توان به موزه علوم یزد، موزه تاریخ طبیعی اصفهان، خانه ریاضیات نیشابور، و دهها مرکز و شخص فعال دیگر اشاره کرد.

وی افزود: شناخت دقیق این فعالیت ها بویژه در شهرهای کوچک با بودجه های محدود، با هدف علاقه مند سازی کودکان و نوجوانان به علم، ثمره دوره های اول جایزه ترویج علم بود و در دوره های بعدی با فراز و نشیب های متفاوت، کم و بیش شاهد این نمونه ها بودیم.

جایزه ای جوان و در عین حال تأثیرگذار

میرزایی تأکید کرد: جایزه ترویج علم خیلی جوان تر از آن است که بشود به شکل یک ارزیابی قطعی، آن را مورد نقد و بررسی قرار داد، اما معتقدم در مفهوم سازی واژه ترویج علم، کم و بیش اثرگذاری خود را داشته است.

اگر می توانستیم جامعه ادبی را به سمت تولید متون ترویج علم – از جمله نوشتن داستان های علمی و تخیلی – هدایت کنیم، بخش پرطرفداری در دوره های بعد جایزه ترویج علم شکل می گرفت

وی افزود: نزدیک به 100 نهاد مروج علم در کشور درحال فعالیت هستند که خارج از چارچوب نظام آموزشی رسمی کشور – آموزش و پرورش و آموزش عالی – فعالیت می کنند. دست کم 45 خانه ریاضیات، تعدادی کاوشکده، خانه علم و موزه علم در کشور داریم. در طول برگزاری دوره های مختلف جایزه ترویج علم، افراد و نهادهای مروج علم را شناسایی کرده ایم، اما بررسی این مسأله که آنها چه کار متفاوتی انجام داده اند که شایسته دریافت جایزه ترویج علم شده اند، به جای کار بیشتری نیاز دارد.

عضو انجمن ترویج علم ایران با اشاره به جای خالی جامعه ادبی در جایزه ترویج علم گفت: این ایده چندین بار مطرح شده است، اما به دلیل اینکه میزان تولیدات در این بخش کم است، هنوز به مرحله داوری نرسیده است. شاید تبلیغات در این حوزه بتواند باعث ایجاد انگیزه و ترغیب جامعه ادبی به تولید متون ترویج علم شود.

 

 

گفتگو: معصومه سوهانی

No tags for this post.

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا