نقش رژیم غذایی در پیشگیری از سرطان‌های غیر ارثی
واژه «اپی‌ژنتیک» به کلیه تغییرات غیر موروثی و قابل بازگشت در بیان ژن‌ها اطلاق می‌گردد که هیچ‌گونه تغییری را در توالی DNA ایجاد نکند. درواقع تغییرات اپی ژنتیکی، تغییرات توارثی در «بیان ژن» هستند که منجر به تغییر توالی DNA نمی‌شوند.
شواهد زیادی وجود دارد که نشان‌دهنده رابطه میان اختلالات اپی‌ژنتیکی و بیماری‌های مختلف ازجمله سرطان، مولتیپل اسکلروزیس، دیابت و چاقی هستند. با توجه به ویژگی برگشت‌پذیر بودن تغییرات اپی‌ژنتیکی، به نظر می‌رسد این ویژگی می‌تواند تحت تأثیر ترکیبات غذایی قرار گیرد و لذا با کنترل رژیم غذایی بتوان از شیوع برخی سرطان‌ها جلوگیری کرد.
واژه «اپی‌ژنتیک» به کلیه تغییرات غیر موروثی و قابل بازگشت در بیان ژن‌ها اطلاق می‌گردد که هیچ‌گونه تغییری را در توالی DNA ایجاد نکند. درواقع تغییرات اپي ژنتیکی، تغییرات توارثي در «بیان ژن» هستند که منجر به تغییر توالي DNA نمی‌شوند.
در این رابطه، محققینی از دانشگاه علوم پزشكي شهید بهشتي و دانشگاه علوم پزشكی تبریز در مطالعه‌ای جامع، تأثیر ترکیبات غذایی مختلف را بر تنظیم تغییرات اپی‌ژنتیکی بیماری سرطان مورد بررسی قرار داده‌اند.
بر طبق این مطالعات، مکانیسم‌های اصلی کنترل اپی‌ژنتیک در پستانداران شامل متیلاسیون DNA، تغییرات هیستونی و تداخل RNA هستند و ترکیبات غذایي فعال در این فرایندها، می‌توانند سبب ایجاد تغییرات اپي ژنتیکی شوند.
این مطالعه نشان می‌دهد که ترکیبات غذایي فعال بر متیلاسیونDNA ، تغییرات هیستونی و بیان miRNA در سرطان مؤثر هستند. بااین‌حال بعید است که اثرات حفاظتی به دلیل تنها یک جزء غذایی باشد. بنابراین شناسایی ترکیبات و متابولیت‌های دخیل در این موضوع، امری اجتناب‌ناپذیر است.
مسئله کلیدی دیگر، یافتن غلظت‌های مناسب ترکیبات گیاهي برای القای تغییرات مطلوب اپي ژنتیک است. در این رابطه دیده شده که ایزوتیوسانات موجود در خانواده کلم (کلم بروکلی، گل‌کلم)، دی آلیل سولفید (ارگانوسولفور موجود در سیر)، ایزوفلاون، فیتواسترول، تئوفیلین، فولات، سلنیم، ویتامین E، فلاوونوئیدها و فیبرهای غذایی ممکن است خطر ابتلا به سرطان را کاهش دهند.
تغییرات اپی ژنتیک مخصوص بافت هستند و در تمایز سلولی نقش مهمي دارند. بنابراین اجزای غذایی فعال ممكن است
تغییرات اپی ژنتیکی مختلفی را در بافت‌های مختلف و حتی انواع مختلف سلول‌های یک بافت اعمال کنند.
توسعه مدل‌های کشت بافت حیوانی مربوطه برای مطالعات تأثیر رژیم غذایی و محیط بر تغییرات اپی ژنتیكي جهت روشن شدن رابطه آن‌ها و پتانسیل فعل‌وانفعال آن‌ها نیز امری ضروری است.
بنا بر اعلام محققین، علی‌رغم وجود سوالات بسیار و حل‌نشده، یک آینده امیدوارکننده برای توصیه‌های رژیم غذایي در جلوگیری از سرطان و ارائه برنامه‌های درماني مبتدی بر اجزا غذایی طبیعی در درمان سرطان وجود دارد.
اثر ضد سرطانی ترکیبات فعال موجود در رژیم غذایی بر تغییرات ویژه اپی‌ژنتیکی، می‌تواند به‌عنوان یک مکانیسم خاص و شناخته‌نشده برای پیشگیری از ابتلا به سرطان به کار برده شود.
این یافته‌ها، اخیرا در مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی بابل منتشر گردیده است.
گزارش: محمدرضا دلفیه
منبع: برقی، س. و همکاران. 1396. اثر ترکیبات غذایی بر تنظیم تغییرات اپی‌ژنتیکی در سرطان. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی بابل، 19(۷) :71-63.
No tags for this post.
