آیا محصول ارگانیک وجود دارد؟
واقعیت این است که تعریف محصول ارگانیک بسیار دشوار است در دوره و زمانه‌ای که کنترل طبیعی بودن همه عوامل پرورش آن محصول، سختی‌‌های بسیار دارد. خیلی وقت‌ها ما ساده‌اندیشانه تصور می‌کنیم که اگر به محصول خود تنها سم نزنیم و یا گیاه خود را با آب معمولی آبیاری کنیم، موفق به تولید یک محصول ارگانیک شده‌ایم. در حالی که این چنین نیست.
فرض کنید یک کشاورز تصمیم می‌گیرد که در باغ یا زمین کشاورزی خود محصول ارگانیک پرورش دهد. اما او نمی‌تواند کنترلی بر حشرات بیشماری داشته باشد که از باغ‌ها و زمین‌های اطراف به زمین او می‌آیند و در آن‌جا گرده‌افشانی می‌کنند. این حشرات از زمین‌های دیگر که سم‌پاشی شده‌اند با خود گرده حمل می‌کنند و درواقع آن سموم را به زمینی می‌رسانند که قصد پرورش محصول ارگانیک دارد.
همچنین آن کشاورز لزوماً کنترلی بر آب مورد استفاده‌اش در آبیاری زمین خود ندارد. او دقیقاً نمی‌داند که آبی که در نهر یا جوی جاری است و یا حتی آبی که از زیرزمین برمی‌دارد و یا آبی که با لوله‌کشی به زمین او می‌رسد چه شرایطی دارد؟ و اساساً هیچ استاندارد و ضابطه‌ای نیز برای تفکیک آب سالم و طبیعی از آب آلوده وجود ندارد. بنابراین هیچ‌وقت کشاورز نمی‌تواند مطمئن باشد که محصول خود را با آب سالم آبیاری کرده است یا نه؟
حتی خاک زمین کشاورزی نیز جای شک و ابهام دارد. کشاورز نمی‌تواند مطمئن باشد که در گذشته از خاک زمینی که اکنون در اختیار اوست چه استفاده‌ای شده است. خاک ممکن است در گذشته به مواد افزودنی و کود آغشته شده باشد و آلوده به نیتروژن و فسفر باشد، و چون باز هم نظارت مشخص و استانداردی برای تشخیص خاک سالم از خاک آلوده وجود ندارد، کشاورز درست نمی‌داند که در چه خاکی محصول خود را پرورش می‌دهد؟
و در نهایت اگر هم تولیدکننده‌ای موفق به کشت محصول ارگانیک شود، برای تشخیص و تفکیک این محصولات از محصولات غیرارگانیک در ایران هیچ استاندارد و نظارت مشخصی وجود ندارد. بنابراین به سادگی برچسب ارگانیک به محصولاتی زده می‌شود که لزوماً هم ارگانیک نیستند.
مسأله عدم وجود نظارت قانونی و استاندارد برای تشخیص درست محصول ارگانیک باعث می‌شود که بازار تقلب نیز در این میان داغ شود و بسیاری از محصولات غیرارگانیک تنها با برچسب و نام ارگانیک روانه بازار شوند.
در این میان کشاورزانی که تمام تلاش خود را برای پرورش محصولات ارگانیک به کار بسته‌اند هم ممکن است ناکام بمانند، چراکه همانطور که گفتیم آن‌ها به تنهایی و بدون وجود قوانین و نهاد نظارتی و استانداردسازی قادر به کنترل همه عوامل پرورش محصول خود نیستند.
زوبین امیری، مديرعامل شرکت تولیدکننده «چای زوبین» ارگانیک می‌گوید: «کمبود نهاد نظارتی که مراحل تولید محصول ارگانیک را بررسی کند شدیداً احساس می‌شود و متاسفانه ایران هنوز بازرسی در این زمینه ندارد و این کمبود دامنه سوءاستفاده سودجویان را دامن زده و همچنین مانع کسب و تولید افرادی می‌شود که خالصانه فعالیت می‌کنند، زیرا با سوءاستفاده آن‌ها از نام ارگانیک از مردم سلب اعتماد می‌شود.»
او توضیح می‌دهد: «محصولات ارگانیک به دلیل درنظرگرفتن ملاک‌های سلامت و شرایط سخت تولید، قیمت تمام‌شدۀ بیشتری نسبت به دیگر محصولات رایج بازار دارند. قانون و شرایط ناظری برای تولید این دسته از محصولات وجود ندارد و این خلاء باعث شده تا سودجویانی در کمین سوءاستفاده از نام ارگانیک برای گران‌فروشی محصولات رایج در بازار به وجود آيد.»
امیری معتقد است که دولت باید اجزاء مختلف ارگانيك را لمس كند و مزيت‌هاي آن را ببيند و از لحاظ قانوني این صنعت را حفظ كند، با ارزش‌بخشی و حفظ این صنعت، امکان رصد و هدایت آن هم به وجود می‌آید.
گزارش: غزال غضنفری
No tags for this post.
