صد و چهارمین جایزه نوبل فیزیک اعلام شد

روز گذشته نیز در آغازین روز هفته نوبل،  جفری سی هال، مایکل رزباش و مایکل دابلیو یانگ بر ای کشف مکانیزم مولکولی کنترلگر ریتم شبانه روزی به عنوان برندگان جایزه نوبل پزشکی 2017 اعلام شدند.

در دسامبر 2015 برای نخستین بار امواج گرانشی جهان مشاهده شد. این امواج که توسط آلبرت اینشتین پیش بینی شده بودند، از برخورد بین دو سیاهچاله ایجاد شدند. این امواج پس از 1.3 میلیارد سال به آشکارساز لیگو در آمریکا رسیدند. 

این سیگنال زمانی که به زمین رسید بسیار ضعیف بود اما باز هم برای ایجاد یک انقلاب در فیزیک نجومی نویدبخش بود.

امواج گرانشی یک مسیر کاملا جدید برای مشاهده رویدادهای بسیار خشن در فضا و آزمایش محدودیت دانش بشری است.

رصدخانه تداخل سنج لیزری امواج گرانشی (لیگو) یک پروژه مشترک بین بیش از هزار محقق از بیش از 20 کشور است. آن ها با هم توانستند بینشی 50 ساله را درک کنند.  برندگان نوبل فیزیک 2017 هر کدام با اشتیاق و عزم خود توانستند سهم ارزشمندی در موفقیت لیگو داشته باشند. راینر وایس و کیپ ترون به همراه بری باریش، رهبر و تکمیل کننده این تحقیق اطمینان دادند که چهار دهه تلاش در نهایت منجر به مشاهده امواج گرانشی شد.

در اواسط دهه 1970، وایس منابع احتمالی صدای زمینه کیهانی را که باعث اختلال در سنجش ها میشد بررسی کرده بود. وی همچنین آشکارسازی را طراحی کرده بود که یک تداخل سنج لیزری برای غلبه بر این نویز بود. وایس و ترون به زودی دریافتند که امواج گرانشی را می توان مشاهده کرد و انقلابی در دانش بشری از جهان ایجاد نمود.

این امواج با سرعت نور پخش می شوند و همانطور اینشتین در نظریه نسبیت عام خود توصیح داده، جهان را پر می کنند. این امواج زمانی به وجود می آیند که یک توده مانند سیاهچاله شتاب می گیرد. اینشتین بر این باور بود که هیچگاه نمی توان امواج گرانشی را اندازه گیری کرد اما پروژه لیگو با استفاده از دو تداخل سنج لیزری توانست این تغییر را که هزاران برابر از هسته اتم کوچکتر است، در زمان عبور از زمین اندازه گیری کند..

حقایقی در مورد نوبل فیزیک

در 27 نوامبر 1895، آلفرد نوبل آخرین وصیت نامه خود را امضا کرد که در آن بزرگترین بخش از ثروتش را برای جوایزی با عنوان جوایز نوبل اعطا کرد. در این وصیت نامه آمده که بخشی از این ثروت به شخصی اعطا شود که مهمترین کشف یا ابداع را در حوزه فیزیک ارائه کرده است. همچنین طبق این وصیتنامه، جایزه نوبل نباید به بیش از سه نفر اهدا شود.

از سال 1901 تاکنون 110 جایزه نوبل فیزیک اعطا شده که نخستین گیرنده آن ویلهلم کنراد رنتگن از آلمان به مبلغ حدود 150 هزار کرون سوئد بود. این مبلغ در دسامبر 2007 معادل 7.8 میلیون کرون بود. وی همچنین تنها دانشمندی است که دو بار در سال های 1956 و 1972 این جایزه را کسب کرده است.

از میان 110 نوبل فیزیک ارائه شده به 204 برنده، تنها 47 مورد به یک برنده، 32 مورد به دو برنده و 31 مورد به سه نفر اعطا شده است.  این جازه تنها دو بار به زنان داده شده است.

مبلغ نقدی جایزه حایزه نوبل فیزیک 9 میلیون کرون سوئد است.

هفته نوبل فردا (چهارشنبه) با جایزه بخش شیمی ادامه خواهد یافت.

 

مترجم : سمانه سالاری

No tags for this post.