وقتی نفس های یک شرکت دانش بنیان به شماره می افتد
به گزارش سیناپرس به نقل از ایرنا، به طور حتم یکی از راهبردهای اساسی از زمان دولت یازدهم قطع وابستگی اقتصاد کشور به واردات و همچنین حرکت در مسیر اقتصاد مقاومتی، حمایت از شرکت های دانش بنیان و فعالان این عرصه بوده است و باوجود بسیاری از ناملایمات در این مسیر ناهمگون که البته به ساختار بیمار اقتصاد دولتی بر می گردد، توفیقات بسیار چشمگیری نیز داشته است.
شرکت های دانش بنیان در طول چهار سال اخیر توانسته اند با ساخت، تولید و بومی سازی تجهیزات در بخش های مختلف از صنعت نفت گرفته تا فناوری های اطلاعات و ارتباطات و حتی فناوری های پزشکی، اقتصاد کشور را در مسیر خودکفایی قرار دهند.
اما برخی از این شرکت ها از برخی چالش های نفس گیر، موانع، سدهای خودساخته و کاغذبازی های زائد در صدور تائید و مجوز ساخت محصولات دانش بنیان ابراز نارضایتی می کنند و معتقدند که به همین خاطر، پویندگان این مسیر با چالش هایی بسیار جدی مواجه هستند که انان را از حرکت در مسیر اقتصاد دانش بنیان ناامید می کند؛ دکتر علی اسلامی فر متخصص پاتولوژی و صاحب 70 مقاله علمی در مجلات معتبر بین المللی، از جمله این افراد است.
به نظر می رسد رفع ریشه ای این قبیل مسائل در درجه نخست نیازمند بردباری و همدلی شرکت های دانش بنیان با دولت و در ادامه، ارائه راهکارها و مشاوره های راهگشا با دست اندرکاران امر است.
دکتر اسلامی فر می گوید که مدتی است با راه اندازی دو شرکت دانش بنیان در مرکز رشد زیست فناوری انستیتو پاستور ایران و جذب 35 جوان تحصیلکرده عزم تلاش در جهت خودکفایی کشور در برخی ملزومات و تجهیزات آزمایشگاهی دارد، تجهیزاتی که با قیمت های گزاف از سوی شرکت های بازرگانی به کشور وارد می شوند، اما به گفته دکتر اسلامی فر، انواع و اقسام محصولات تولیدی شرکت های دانش بنیان داخلی بیش از یکسال است که برای تایید در اداره کل نظارت و ارزیابی تجهیزات و ملزومات پزشکی وزارت بهداشت معطل هستند.
مرکز رشد زیست فناوری انستیتو پاستور ایران از جمله بزرگترین مراکز کشور در زمینه تاسیس، راه اندازی و خدمات حمایتی از شرکت های دانش بنیان در حوزه واکسن، دارو و تجهیزات آزمایشگاهی است، به طوری که در حال حاضر حدود 42 شرکت دانش بنیان در این مرکز زیست فناوری از سوی بخش خصوصی و اعضای هیأت علمی تأسیس شده‌اند.
خواستن توانستن است
دکتر اسلامی فر روز سه شنبه در گفت و گو با خبرنگار علمی ایرنا، اظهار کرد که پس از دو سال کار و تلاش شبانه روزی توانسته است برخی تجهیزات و ملزومات آزمایشگاهی از جمله دستگاه سل کانتر را به عنوان دستگاهی که برای تجزیه و آنالیز 25 پارامتر خونی به کار می رود و تنها 7 کشور جهان به تکنولوژی ساخت آن دست یافته اند، طراحی و بومی سازی کند؛ دستگاهی که به گفته وی، تولید آن حتی کاهش قیمت وارداتی نوع 'پنج پارتی دیف' آن را که از ژاپن، آمریکا و چین وارد می شود، از 265 میلیون تومان به 130 میلیون تومان و به عبارتی به نصف قیمت به دنبال داشته است.
اسلامی فر ادامه داد که شرکت دانش بنیان وی محلول های مختلف مورد نیاز دستگاه سل کانتر را هم تنها با 20 درصد قیمت وارداتی تولید کرده است، در حالی که کشورهای صادرکننده یکبار تجهیزات سل کانتر و یکبار نیز محلول های مورد نیاز این دستگاه را به عنوان ماده لازمه به کشورمان می فروختند.
دکتر اسلامی فر با اشاره به این که قیمت یک ویال محلول اصلی وارداتی که برای آنالیز و تجزیه خونی استفاده می شود، حدود 4 هزار و 500 تومان است که در حال حاضر ما هر ویال این محلول را تنها با 700 تومان تولید می کنیم، ادامه داد: محلول هم اکنون از ژاپن، چین و آمریکا وارد کشور می شود.
دانشیار انستیتو پاستور ایران همچنین از ساخت دستگاه کواگلومتر به عنوان یکی دیگر از تجهیزات مورد استفاده آزمایشگاه ها و اینکه این دستگاه مسیر انعقاد خون را در داخل و خارج بدن (خونی که گرفته می شود) مشخص می کند، خبر داد و گفت: در واقع این دستگاه با تجزیه و آنالیز خون فرد احتمال مشکلات قلبی و سقط های مکرر را مشخص می کند.
به گفته وی، قیمت یک کاناله این دستگاه وارداتی حدود 15میلیون تومان است، اما متخصصان جوان و مبتکر ما نوع چهارکاناله این دستگاه را با کیفیت بسیار بالاتر حدود 9 میلون تومان طراحی کرده اند.
تائید کارکرد دستگاه شرکت دانش بنیان از سوی یک بیمارستان در پایتخت
دکتر اسلامی فر با بیان این که دستگاه هماتولوژی آنالایزر پنج پارت دیف دو سال است آماده شده است، گفت: ما این دستگاه را برای آزمایش به سازمان پژوهش های علمی صنعتی ایران ارسال کردیم و در آنجا سه ماه تحت تمام آزمایشات فشار، رطوبت، شوک های الکتریکی و تکان های شدید دمای بالای 70 و زیر صفر قرار گرفت، آزمایشاتی که به این گستردگی و جامعیت حتی در کشور آمریکا انجام نمی شود.
این پژوهشگر با اشاره به این که خود بارها دستگاه را آزمایش کرده است، افزود: پس از پیگیری های فراوان و بی نتیجه که برای تست دستگاه با دانشگاه های علوم پزشکی مختلف صورت گرفت، نهایتا با اداره تجهیزات وزارت بهداشت توافق شد که این دستگاه مدتی در یک بیمارستان به عنوان محلی بی طرف کار کند و تائیدیه آن از سوی مسئولان بیمارستان به وزارت بهداشت ارائه شود.
به گفته دکتر اسلامی فر، این دستگاه نزدیک سه ماه در یکی از بیمارستان های معتبر تهران به کار گرفته شد و تائیدیه دستگاه با مقایسه با نمونه خارجی وارداتی آن نیز 30 شهریورماه امسال با امضای مسئول فنی آزمایشگاه بیمارستان برای اداره کل تجهیزات پزشکی وزارت بهداشت ارسال شد.
وی ادامه داد: اعضای هیات علمی و اساتید بیمارستان ضمن تائید کارکرد این دستگاه حتی دو دستگاه تولیدی از این شرکت دانش بنیان خریداری کردند.
وقتی فرایند دو ماهه، دو سال زمان می برد
دکتر اسلامی فر در ادامه با اشاره به تولید انواع و اقسام محصولات وارداتی در حوزه تجهیزات آزمایشگاهی از سوی این شرکت و ارسال نمونه آن به وزارت بهداشت برای تائیدیه ساخت و فروش در بازار گفت: محصولات شرکت ما نزدیک دو سال است برای تایید در اداره کل نظارت و ارزیابی تجهیزات و ملزومات پزشکی وزارت بهداشت معطل مانده است.
این اظهارات درحالی است که گفته می شود حدود 6 هزار و 500 آزمایشگاه در کشور عمدتا از تجهیزات وارداتی استفاده می کنند.
وی در ادامه به نکته جالبی اشاره می کند و آن اینکه با وجود تحمل فشار مالی سنگین در طول این دو سال، حاضر به واگذاری امتیاز ساخت این محصولات به برخی از شرکت های درخواست کننده از جمله از انگلیس، ایتالیا، ویتنام، هند، مصر و اندونزی نشده است.
اسلامی فر با بیان این که کلاس خطر دستگاه ها و محصولات تولیدی ما بیشتر A به عبارتی تجهیزاتی بیرونی(مربوط به خارج از بدن) و بدون خطر هستند، گفت: بر اساس قانون FDA آمریکا، تعهد و خود اظهاری شرکت سازنده قابل تائید است ضمن آن که سازمان پژوهش های علمی ایران نیز دستگاه های شرکت ما را تائید کرده است.
این فعال عرصه دانش بنیان می گوید: با این همه، متاسفانه اداره کل نظارت و ارزیابی تجهیزات و ملزومات پزشکی وزارت بهداشت که زحمات زیادی را کارکنان آن متحمل می شوند، سرعت لازم و کافی در رسیدگی ها ندارد.
نفس های شرکت دانش بنیان به شماره افتاده است
دکتر اسلامی فر در ادامه با اشاره به این که از شش ماه قبل پرداخت حقوق پرسنل تحصیل کرده شرکت دانش بنیان تحت سرپرستی اش به تعویق افتاده است ، افزود: تعدادی از کارکنان به ناچار به کار در اسنپ (یک سامانه هوشمند حمل و نقل) رو اورده اند، ضمن این که صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران نیز از او به جهت این که وام دریافتی را بازپرداخت نکرده، به دادگاه شکایت کرده است.
به اعتقاد این پژوهشگر، اگر اداره کل نظارت و ارزیابی تجهیزات و ملزومات پزشکی وزارت بهداشت در تائید محصولات تولیدی سرعت عمل داشت، او می توانست از محل فروش آنها به کسب و کار دانش بنیان خود رونق داده و ضمن ایجاد اشتغال بیشتر، به چنین مشکلاتی نیز دچار نمی شد.
به گفته دکتر اسلامی فر، وجود برخی مسائل و همچنین کاغذبازی های زائد در صدور مجوز ساخت محصولات دانش بنیان که عمدتا وارداتی است، شائبه هایی را مبنی بر وجود رانت های پشت پرده ایجاد کرده است، مسئله ای که پاسخگویی شفاف مسئولان را می طلبد.
وقتی مرغ همسایه حالا حالاها غاز است
مشکل موجود را که علت اصلی وجودی آن به طور حتم ناشی از واردات محور بودن اقتصاد کشورمان است و رفع ریشه ای آن نیازمند تحقق یکپارچگی تمام دستگاه های است، از وزارت بهداشت جویا شدیم.
یکی از نکات مهم در متن حکم دکتر محمود بیگلر که 19 شهریور ماه امسال به عنوان مدیر کل تجهیزات و ملزومات پزشکی سازمان غذا و دارو ابقا شد، حمایت مناسب از صنایع تولیدکننده این اقلام در داخل کشور در چارچوب سیاست های کلی نظام سلامت و اقتصاد مقاومتی و شفاف و هوشمندسازی فرآیندها در این اداره کل است.
دکتر بیگلر در گفت و گو با ایرنا، در خصوص اعتراض برخی از تولیدکنندگان تجهیزات پزشکی و آزمایشگاهی بابت تاخیر صدور مجوز تولید می گوید: 'این شرکت ها می خواهند دستگاهی که هنوز سلامت آن مورد تائید قرار نگرفته است سریع وارد بازار شود، اما ما تا اطمینان حاصل نکنیم نمی توانیم این کار را انجام دهیم'.
وی در خصوص مدت زمان استاندارد فرایند آزمایش و بررسی یک محصول یا دستگاه برای دریافت تائیدیه، اظهار کرد: 'شرکت ها زمانی به ما مراجعه می کنند که یکسال روی محصول کار کرده اند، در صورتی که همان موقع که ایده شکل می گیرد بایستی فایل را در اختیار ما قرار دهند'.
این مقام مسئول در وزارت بهداشت ادامه داد: 'هنگامی که سمپل(نمونه) را در اختیار ما قرار می دهند، لازم است آزمایشات لازم برای تائید استاندارد بودن محصول انجام شود و این کار ممکن است دو ماه زمان ببرد و تا پاسخ آزمایشگاه را نداشته باشیم، نمی توانیم کاری انجام دهیم'.
دکتر بیگلر در خصوص دستگاه تولیدی دکتر اسلامی فر گفت: 'بالاخره ابزار تولیدی یاد شده یک وسیله تشخیصی است و ممکن است به عنوان مثال تعداد گلبول های قرمز را 40 درصد پایین تر نشان دهد که در نهایت ما زیر سوال می رویم. البته ما تولیدات دیگری از آن شرکت ها را تایید کرده ایم اما کلاس خطر دستگاه مورد نظر بالاست؛ اگر کلاس خطر یک دستگاه A باشد نیاز به هیچ چیزی ندارد و ما به استناد این که شرکت مسوولیت وسیله را پذیرفته است تائید می کنیم اما کلاس خطر این دستگاه بالاست'.
مدیر کلی تجهیزات و ملزومات پزشکی سازمان غذا و دارو ادامه داد:'حتی نامه نگاری مجددی با آزمایشگاه برای تسریع در جوابدهی آزمایش ها صورت گرفت، اما مسوولیت عملکرد آزمایشگاه با ما نیست'.
وی توضیح داد: آزمایشگاه ها چرخه کاری خود را دارند و ممکن است حتی بالغ بر 10 سمپل برای آزمایش و بررسی در لیست آنها باشد'.
در عین حال، بیگلر در خصوص ادعای این شرکت دانش بنیان که چرا با وجود کسب تاییدیه عملکرد دستگاه هماتولوژی آنالایزر پنج پارت دیف از سوی یک بیمارستان در تهران، اداره تجهیزات و ملزومات پزشکی سازمان غذا و دارو از تائید این دستگاه سر باز می زند، گفت:'دستگاه بدون هماهنگی ما در اختیار بیمارستان قرار گرفت، در حالی که باید نصب و استفاده آن را در آن مکان، به ما اطلاع می داد'.
دکتر بیگلر در ادامه ضمن تاکید بر سیاست حمایت از شرکت های دانش بنیان گفت: 'ما تاکنون به منظور تسهیل صدور مجوز به شرکت های دانش بنیان 10 فرایند را حذف کرده ایم، قبلا لازم بود پنج مجوز از وزارت صنایع اخذ شود که ما آن را حذف کردیم.'
وی با رد برخی شائبه ها از جمله وجود رانت های پشت صحنه و حمایت از شرکت های واردکننده تجهیزات پزشکی در مقابل شرکت های تولیدکننده، تاکید کرد: 'اگر مستند دارند، ارائه کنند تا با فرد خطاکار برخورد جدی صورت گیرد'.
