نانوپوشش‌های سبز ایرانی در خدمت صنعت
به گزارش سیناپرس و به نقل از ستاد ویژه توسعه فناوری نانو معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری، شرکت شیلر فرایند پارس به دانش فنی اعمال پوشش‌های تبدیلی با ضخامت نانومتری دست‌یافته و هم‌اکنون این پوشش‌ها را به صنعت عرضه می‌کند.
شرکت شیلر فرایند پارس در سال 1388 تأسیس شد و فعالیت خود را در زمینه تولید مواد شیمیایی پیش‌رنگ آغاز کرد. این شرکت با صنایع بزرگی مانند صنایع تولید لوازم‌خانگی، قطعات و مجموعه‌های خودرویی، صنعت برق، صنایع فلزی و صنایع آلومینیوم همکاری مستمر دارد و اکنون پس از سال‌ها فعالیت در حوزه تولید انواع شوینده‌های صنعتی و پوشش‌های سطحی، موفق به اعمال پوشش‌های زیرکونیومی با ضخامت نانومتری شده است.
به گفته فرهنگ آزاد، مدیر مهندسی فروش شرکت شیلر فرایند پارس، از سالیان قبل، دست‌یابی به دانش فنی اعمال نانوپوشش‌ها در دستور کار واحد تحقیق و توسعه این شرکت قرار گرفته است. شیلر فرآیند پارس پس از حدود 5 سال تلاش، توانست به این مهم دست پیدا کند و در حال حاضر بیش از دو سال است که نانوپوشش‌های تبدیلی زیرکونیومی را تجاری‌سازی کرده است. زنجیره کاملی از تولید مواد اولیه، تولید و عرضه این پوشش‌ها توسط این شرکت کاملاً بومی‌سازی شده و به صنایع متقاضی عرضه می‌شود.
او با اشاره به پوشش‌های فسفاته رایج در صنعت، به توصیف مزایای پوشش‌های نانومتری زیرکونیومی پرداخت: «اگر ضخامت پوشش‌های رایج فسفات روی را 10000 نانومتر در نظر بگیریم، پوشش‌های تبدیلی زیرکونیومی تولیدی این شرکت حداقل صد برابر نازک‌تر هستند که این موضوع چند مزیت عمده دارد. اولین مزیت مربوط به بعد اقتصادی است؛ با کاهش ضخامت پوشش طبیعتاً مقدار ماده مصرف‌شده در پوشش نیز کاهش می‌یابد و این به معنی کاهش مستقیم هزینه پوشش است. موضوع دوم بعد زیست‌محیطی است؛ در پوشش‌های کروماته و فسفاته از برخی مواد شیمیایی سمی از جمله اسیدفسفریک و فلزات سنگین استفاده می‌شود که در نانوپوشش‌های تولیدی این شرکت، استفاده از این مواد مضر حذف شده و این موضوع موجب شده تا از این پوشش‌ها به‌عنوان پوشش‌های سبز یاد شود. مسألۀ بعد مسأله مصرف آب است که اعمال نانوپوشش‌ها آب به‌مراتب کمتری نسبت به پوشش‌های رایج مصرف می‌کند. از سوی دیگر مصرف انرژی برای اعمال این نانوپوشش‌ها نیز صفر است.»
او ادامه داد: «پوشش‌های نانومتری زیرکونیومی دارای دو سطح است؛ یک سطح داخلی که به‌صورت بسیار محکمی به سطح زیرلایه می‌چسبد و دیگری سطح خارجی است که دارای خلل و فرج است و موجب می‌شود لایه بعدی، که می‌تواند لایه رنگ باشد، در این خلل و فرج نفوذ کرده و چسبندگی بسیار خوبی به سطح زیرین داشته باشد.»
پوشش‌های نانومتری زیرکونیومی در زمره پوشش‌های تبدیلی قرار می‌گیرند. فرایند اعمال این پوشش‌ها بدین‌صورت است که لایه‌های اتمی سطحی زیرلایه با یک سری یون‌های واسط وارد واکنش شده و روی سطح فلز یک پوشش ایجاد می‌شود. لایه حاصل‌شده یک اتصال محکم با فلز پایه خواهد داشت و در آب و محیط واسط نامحلول خواهد بود.
آزاد در پایان در خصوص میزان تولید روزانه این پوشش‌ها و همچنین چالش‌های بر سر راه توسعه آن‌ها گفت: «شرکت شیلر فرایند پارس ظرفیت این را دارد که روزانه پنج تن از این پوشش‌ها را تولید و بر اساس تقاضای مصرف، روانه بازار کند. چالش کنونی این شرکت ارتباط با صنایع بزرگ است. حدود پنجاه سال است که در صنعت خودرو از پوشش‌های وارداتی استفاده می‌شود. همچنین شرکت بنز از این نوع پوشش‌ها برای خودروهای تولیدی خود بهره می‌برد. هم‌اکنون ما در موضعی قرار گرفته‌ایم که برای عرضه این پوشش‌ها به صنعت خودرو به لحاظ فنی مشکلی نداریم و قادریم این پنجاه سال را جبران کنیم، اما نیاز داریم تا ستاد نانو با حمایت خود، راه ارتباط با این صنایع را هموار نماید. مشکل دیگر مشکل شرکت‌هایی است که با سوءاستفاده از نام نانو، محصولاتی را به بازار عرضه می‌کنند. برخی از این محصولات فقط نام نانو را یدک کشیده و هیچ‌گونه گواهی و کیفیتی ندارند. ضمن اینکه برای سایر شرکت‌ها مشکل ایجاد کرده و اعتبار نانو را از بین می‌برند. برای این موضوع باید از سوی ستاد نانو راه‌حلی اندیشیده شود.»
پوشش‌های تبدیلی همان‌گونه که از نامشان مشخص است پوشش‌هایی هستند که از تبدیل زیرلایه به وجود می‌آیند. در فرایند تشکیل این پوشش‌ها اتم‌های سطحی با یک آنیون مناسب وارد واکنش شده و موجب ایجاد یک لایه بر روی سطح می‌شوند که ریشه آن در زیرلایه قرار دارد. چسبندگی فوق‌العاده به زیرلایه یکی از بزرگ‌ترین مزایای پوشش‌های تبدیلی به شمار می‌رود. از این‌گونه پوشش‌ها به‌عنوان یک لایه آستر برای رنگ استفاده می‌شود.
گفتنی است، نانوپوشش‌های زیرکونیومی در تاریخ 1/6/1396 موفق به اخذ تأییدیه نانومقیاس از ستاد ویژه توسعه فناوری نانو شده است.
گزارش: غزال غضنفری
No tags for this post.
