50 دانشگاه و پژوهشگاه در میان مؤثرترین‌های دنیا

 بر اساس داده‌های پایگاهISI   که فهرست دانشگاه‌ها و مؤسسات برتر را هر دو ماه یکبار روزآمد می‌کند، تعداد دانشگاه‌ها و موسسات تحقیقاتی یک درصد برتر کشور به 50 مرکز افزایش یافته و رشد کیفیت تولیدات علمی کشور مهمترین عامل افزایش تعداد دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌های مؤثر  بوده است.

در بین دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌های کشور 12 دانشگاه علوم پزشکی، 4 پژوهشگاه، 22 دانشگاه جامع، 10 دانشگاه صنعتی و دو دانشگاه غیرمتمرکز در جمع مؤثرترین‌های دنیا قرار داشته‌اند.

پژوهشگاه دانش‌های بنیادی، انستیتو پاستور ایران، پژوهشگاه پلیمر و پتروشیمی ایران و دانشگاه جهاد دانشگاهی در بین مراکز تحقیقاتی یک درصد برتر دنیا قرار گرفته‌اند. پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی ایران و مرکز تحقیقات نجوم و اختر فیزیک مراغه نیز جزء مؤثرترین مراکز پژوهشی کشور هستند.

مقایسه تعداد مقالات داغ (Hot Paper) یا یک دهم درصد برتر کشور در پایگاه شاخص‌های اساسی علم ‌ISI در سال‌های 2015 و 2016 میلادی حاکی از یک رشد 130 درصدی است، به نحوی که تعداد مقالات داغ کشور از 23 مقاله در سال 2015 به 53 مقاله در سال 2016 افزایش یافته است.

سهم مقالات داغ ایران از کل مقالات داغ دنیا نیز افزایش یافته است، به گونه‌ای که در سال 2015 ایران 2.1 درصد از مقالات داغ دنیا را تولید کرده بود که این سهم در سال 2016 میلادی به 3.5 درصد و در سال 2017 به 4 درصد رسیده است. 

طبق اعلام پایگاه استنادیISI  در سال 2016 تعداد مقالات یک درصد برتر کشور ایران 375 مقاله بوده است که نسبت به سال قبل از آن 67 درصد رشد داشته است. مقالات برتر به مقالاتی اطلاق می‌شود که در زمره مقالات یک درصد پراستناد دنیا قرار گرفته‌اند.

این مقالات هرچند یک درصد از مقالات دنیا را تشکیل می‌دهند، اما حدود 18درصد از استنادهای دنیا را به خود اختصاص داده‌اند. استنادها بیانگر میزان استفاده از علم تولیدشده هستند و در طول حدود 60 سال گذشته همواره به عنوان مهمترین شاخص مرجعیت علمی محسوب شده‌اند. مقالات یک درصد برتر تحت عنوان مقالات پراستناد نیز شناخته می‌شوند. میزان رشد تعداد مقالات پراستناد کشور بیانگر رشد کیفی تولیدات علم کشور است.

 

سهم ایران از کل مقالات برتر دنیا حدود 3 درصد است که نسبت به سال گذشته افزایش چشمگیری را نشان می‌دهد.

 

 

نسبت اعتبارات پژوهشی به تولید ناخالص داخلی نیز از 0.43 در سال 1392 به 0.48 درصد در سال 1394 افزایش یافت؛ ولی این سهم در سال 1395 برای اولین بار در تاریخ کشور به یک درصد رسیده است.

در این خصوص در راستای اجرایی کردن بند 8-2 سیاست‌های کلی علم و فناوری، ابلاغی مقام معظم رهبری مبنی بر افزایش بودجه تحقیق و پژوهش به 4 درصد تولید ناخالص داخلی در قالب بند «د» تبصره (13) قانون بودجه سال 1395 مبلغ 70 هزار میلیارد ریال به شرح اعتبارات جدول (14) قانون یاد شده علاوه بر اعتبارات پژوهشی سالانه، جهت امور پژوهشی و توسعه فناوری منظور شده است.

با عدم تصویب اعتبارات جدول 14 و حکم مرتبط با آن در لایحه بودجه سال 1396 در مجلس شورای اسلامی، سهم اعتبارات مصوب بخش پژوهش در قانون بودجه سال 1396 به 0.62 درصد از GDP  بالغ شده است.

گزارش جهانی نوآوری (GII) در سال 2017 که به نوعی نوآوری را به عنوان موتور محرکه رشد و پیشرفت جوامع معرفی کرده است، نشان از آن دارد که جایگاه کشور ایران نسبت به سال گذشته 3 پله بهبود یافته است و کشورمان موفق شده است که جایگاه 75 را بین 127 کشور مورد بررسی از منظر این شاخص و مولفه‌ها و زیرشاخص‌های آن کسب کند.

بر اساس این گزارش، رتبه ایران در این سال با 31 رتبه بهبود نسبت به سال 2015 و 45 رتبه بهبود نسبت به سال 2014، به رتبه 75 رسیده است. رتبه ایران در گزارش 2012 تا 2015 که برابر با سال‌های 1391 تا 1394 است به ترتیب معادل 104، 113، 120 و 106 بوده است.

رتبه جدید ایران از نظر سرعت بهبود قابل توجه است،‌ به طوری که در زمان تدوین برنامه ششم توسعه و بر اساس مستندات سند راهبردی علم و فناوری در سال 1393 رتبه ایران در بین کشورهای مورد بررسی 120 بوده است و با توجه به این جایگاه مقرر شده بود که در سال‌های 1395 و 1396 به ترتیب به رتبه‌های 96 و 86 بهبود و ارتقاء یابد. اما گزارش‌ها حاکی از کسب رتبه‌های 78 و 75 در این سال‌ها است که به مراتب نسبت به پیش‌بینی انجام شده ‌وضعیت بهتری را در میان کشورها نشان می‌دهد.

رتبه  ج.ا.ایران در زیرشاخص‌های اصلی نوآوری جهانی طی سال‌های 2011 الی 2016

شاخص‌های جهانی نوآوری	2011	2012	2013	2014	2015	2016	2017
نهادها موسسات	114	128	132	131	126	112	106
سرمایه انسانی و پژوهش	58	54	56	46	46	48	37.5
زیر ساخت	92	88	79	81	68	91	99
پیچیدگی بازار	117	133	133	139	139	102	112
پیچیدگی کسب و کار	114	49	120	136	130	111	115
بروندادهای دانشی و فناورانه	45	73	96	113	90	65	47
بروندادهای خلاقانه	100	131	127	128	116	75	65
رتبه شاخص نواوری	95	104	113	120	106	78	76

جمهوری اسلامی ایران نیز از نظر تولید علم (تولید تعداد مقالات) در خاورمیانه رتبه اول و در دنیا رتبه 16 را کسب کرده‌ است.

به گزارش پایگاه استنادی ISI کمیت تولید علم ایران در سال 1396 از مرز 51 هزار مقاله فراتر رفته است و به استناد پایگاه اسکوپوس کمیت تولید علم در ایران که در سال 1392 معادل 40705 مورد بوده است، از مرز 52000 مورد بیشتر شده است. به این ترتیب رتبه رشد تولید علم در ایران بر اساس پایگاه ISI از 2/5 درصد در سال 1392 به 18 درصد در سال 2017 افزایش یافته است.

وضعیت کمیت تولید علم جمهوری اسلامی ایران بر اساس اطلاعات پایگاه ISI

بر اساس اطلاعات ارائه شده از سوی پایگاه استنادی آی.اس.آی کمیت تولید علم کشور در سال 2016 نسبت به سال قبل از آن یعنی 2015 معادل 18 درصد رشد نشان می‌دهد. به این ترتیب جمهوری اسلامی ایران در بین 25 کشور برتر تولیدکننده کمیت علم دنیا حائز رتبه نخست رشد کمیت تولید علم دنیا شده است. به این ترتیب سهم ایران از کل کمیت تولید علم در دنیا در سال 2016 معادل 1.72 درصد بوده است.

 

No tags for this post.