نقش ورزش زنان باردار در سلامت نوزاد
سلامتی نوزادان به طور ویژه ای به سلامتی مادران وابسته و مرتبط می باشد و میزان سلامت نوزاد، تعیین کننده رشد جسمی و ذهنی او در دوران کودکی و نوجوانی است. به اعتقاد بسیاری از متخصصین، دوران جنینی و نوزادی، نقش اصلی را در رشد جسم و روان هر فرد ایفا می نماید. بروز مشکل در دوران بارداری مادر و در طول دوره رشد جنین، می تواند ریشه مشکلات متعددی در سلامت آینده مادر و همچنین نوزاد باشد.
یکی از پیشنهادهای معمول که توسط متخصصین برای سلامتی مادر و جنین، در طی دوره بارداری مطرح می گردد، انجام ورزش های مناسب در این دوران است. اکثر پزشکان معتقدند که برای زنانی که منع پزشکی نداشته و یا دارای شرایط خاصی نظیر سابقه سقط جنین نمی باشند، ورزش با شدت متوسط هیچ گونه خطری نداشته و به بهبود وضعیت سلامت آن ها و نوزادشان کمک می کند. با این حال حدود 60 درصد زنان باردار فعالیت های ورزشی را در زمان بارداری حذف می نمایند.
در همین زمینه، محققینی از دانشگاه تهران در مطالعه خود نقش تمرینات ورزشی طراحی شده برای دوران بارداری را در بهبود وضعیت سلامتی و شاخص های رشدی نوزادان مورد بررسی قرار داده اند. این مطالعه به شیوه نیمه تجربی بر روی زنان باردار مراجعه کننده به درمانگاه های پیش از تولد شهرستان سمنان که معیارهای لازم برای ورود به پژوهش را داشتند، انجام گردیده است. این معیارها موارد زیر را شامل می شدند: بارداری اول، عدم ابتلا به بیماری و سقط جنین، حضور در سه ماهه سوم بارداری، سن 20 تا 35 سال، شاخص توده بدنی (BMI) طبیعی در محدوده 18.5 تا 25.9، عدم داشتن سابقه ورزشی، یکسان بودن نسبی میزان فعالیت بدنی و وضعیت اجتماعی و اقتصادی متوسط.
افراد مورد آزمایش به صورت تصادفی به دو گروه تجربی و شاهد تقسیم شدند. گروه تجربی به مدت 8 هفته و به میزان 3 بار در هر هفته، تحت تمرینات هوازی، تقویتی، آرام سازی و آموزش حرکات عادی روزانه به صورت صحیح قرار گرفتند. این برنامه تمرینی با 5 دقیقه گرم کردن بدن آغاز گردیده و سپس برنامه اصلی که شامل تمرینات هوازی و قدرتی بود، به مدت 10 تا 25 دقیقه انجام می گردید. پس از آن، مراحل سردکردن و حرکات کششی هر کدام به مدت 5 دقیقه انجام شده و در نهایت از تکنیک های آرام سازی مناسب به مدت 5 دقیق استفاده می گردید. علاوه بر این موارد، به مادران تحت آزمایش گروه تجربی، نحوه صحیح نشستن، ایستادن، خوابیدن، برداشتن و حمل اشیا و غیره توسط پژوهشگران و با نظارت پزشک، آموزش داده می شد. گروه شاهد، بدون دریافت هرگونه آموزش یا فعالیت بدنی، فقط تحت مراقبت های لازم دوران بارداری قرار داشتند.
نتایج این مطالعه که گزارش علمی پژوهشی آن در فصل نامه «رفتار حرکتی» سال ششم شماره 18 به چاپ رسیده است، نشان می دهد که وزن نوزادانی که از مادران دارای تمرینات ورزشی در طول دوره بارداری به دنیا آمده بودند، به طور قابل توجهی بیشتر از نوزادان گروه دیگر است. بر اساس نتایج این پژوهش، تولد نوزادان با وزن بسیار پایین در زمان تولد، در زنانی که قبل و در طول بارداری، فعالیت بدنی منظم نداشتند به طور معناداری نسبت به زنانی که قبل و در طول دوره بارداری ورزش می کردند، بیشتر بود. 
همچنین نتایج آزمایش ها نشان می دهد که علاوه بر وزن، میزان قد و اندازه دور سر نوزادان متولد شده از زنان دارای فعالیت ورزشی، به طور معناداری از گروه دیگر بیشتر است. به علاوه مادران دارای فعالیت ورزشی منظم، به میزان بسیار کمتری دچار اضطراب و افسردگی گردیده و به دلیل برخورداری از قدرت مقابله بیشتر با فشارهای روانی، در جذب مواد غذایی لازم برای رشد و نمو اندام های جنین، بهتر عمل می نمایند.
این پژوهشگران در توضیح دلایل احتمالی بهتر بودن شاخص های رشدی نوزادان مادرانی که دارای تمرینات منظم ورزشی هستند، اظهار می دارند که فعالیت بدنی به ویژه در دوران بارداری، باعث تغذیه بهتر مادران و در نتیجه غذارسانی بهتر به جنین می گردد، چراکه در اثر ورزش، گردش خون بدن مادر بهبود یافته و مواد زائد بدن نیز راحت تر دفع می گردد. همچنین میزان اشتها افزایش یافته، هضم غذا سریع تر شده و خواب افراد، راحت و بهتر می گردد.
در انتها بایستی این موضوع مهم را یادآور شد که انجام چنین تمریناتی بایستی حتما تحت نظر پزشک و با فشار سبک تا متوسط طراحی و اجرا گردد، زیرا فعالیت ورزشی سنگین و شدید ممکن است نتایج معکوسی به بار آورد. در این راستا طبق پیشنهاد محققین، مراقبین بهداشتی می بایست با ارائه مواردی نظیر سی دی و یا بروشورهای آموزشی به مادران باردار که حاوی ورزش ها و فعالیت های صحیح بدنی باشند، گامی مهم و اساسی را در سلامت نسل های آینده بردارند.
No tags for this post.
