شطرنج، بازی استراتژی، عقل و تفکر

شاید با شنیدن نام شطرنج، اولین نامی که به ذهن افراد خطور می کند، نام "گری کاسپاروف" باشد. کمتر کسی است که مطلبی در مورد رقابت ابرستاره شطرنج جهان با ابر رایانه "دیپ بلو" نشنیده یا نخوانده باشد.

رقابت های کاسپاروف با دیپ بلو، از دیدنی ترین و جذاب ترین مسابقات میان انسان و ماشین بود که میلیون ها بیننده را در سراسر جهان، پای گیرنده های تلویزیون نشاند.

(رقابت کاسپاروف و دیپ بلو – تصویر AFP)

تاریخچه روز بین المللی شطرنج

شطرنج یکی از قدیمی ترین بازی های جهان محسوب شده و قدمت آن به قرن ششم در هندوستان باز می گردد. به مرور زمان، این بازی به جنوب اروپا راه یافت و تقریبا در قرن پانزدهم، شکل فعلی خود را پیدا کرد.

شطرنج مدرن با برگزاری رقابت های شطرنج و تغییرات جدید همراه بود که باعث محبوبیت این بازی در بین عموم مردم شد. نخستین رقابت مدرن شطرنج سال 1851 در لندن برگزار شد.

در تاریخ 20 ژوئیه 1924 و همزمان با برگزاری هشتمین بازی های المپیک تابستانی در پاریس، فدراسیون جهانی شطرنج (FIDE) تأسیس شد. در سال 1966، تاریخ تأسیس FIDE رسما به عنوان روز بین المللی شطرنج تعیین شد.

امروزه علاوه بر مدارس شطرنج، باشگاه های مختلفی وجود دارند که به صورت حرفه ای، این بازی را آموزش می دهند. نظرسنجی صورت گرفته در سال 2012 نشان داد، بیش از 605 میلیون بزرگسال در سراسر جهان به صورت منظم شطرنج بازی می کنند.

رقابت ابرستاره شطرنج جهان با ابر رایانه

شاید یکی از جذاب ترین رقابت های شطرنج، رقابت میان انسان و ماشین (human–computer chess match) باشد. گری كيموويچ کاسپاروف، قهرمان رقابت های شطرنج شوروی سابق طی سال های 1985 تا 2000 میلادی، رقابت دیدنی با ابر رایانه دیپ بلو (Deep Blue) برگزار کرد.

ابر رایانه شطرنج باز دیپ بلو توسط محققان IBM طراحی شد. این ابر رایانه قادر به محاسبه 100 میلیون حرکت در هر ثانیه بود. نخستین رقابت دیپ بلو در برابر ابر قهرمان شطرنج جهان، گری کاسپاروف، در 10 فوریه 1996 برگزار شد. در 6 مسابقه برگزار شده، کاسپاروف در 3 مسابقه به پیروزی دست یافت، یک مسابقه به نفع دیپ بلو پایان یافت و 2 مسابقه نیز به تساوی انجامید.

(ابر رایانه دیپ بلو – تصویر: AFP)

پس از این رقابت، ابر رایانه دیپ بلو کاملا ارتقا یافت و مجددا در مه 1997، این دو رقیب انسان- ماشین در برابر هم قرار گرفتند. در مجموع 6 مسابقه، دیپ بلو توانست کاسپاروف را شکست دهد و برای نخستین بار، ماشین بر انسان غلبه کرد.

البته باید به این مسأله اشاره کرد که محققان IBM، بازی های مختلف گری کاسپاروف را مورد تجزیه و تحلیل قرار داده بودند که این مسأله، کمک شایانی به پیروزی ابر رایانه در برابر کاسپاروف کرد.

کاسپاروف، محققان IBM را به تقلب متهم کرد و خواستار برگزاری مجدد مسابقه شد، اما آنها ضمن رد این درخواست، ابر رایانه دیپ بلو را بازنشسته کردند.

کاسپاروف در برابر مردم جهان

گری کاسپاروف در مسابقه دیگری که سال 1999 برگزار شد، مسابقه ای را با نمایندگان مردم جهان برگزار کرد. در این مسابقه، کاسپاروف مهره سید را در اختیار داشت و با رأی گیری اینترنتی از مردم، حرکات مهره سیاه تعیین می شدند.

در این مسابقه بیش از 50 هزار نفر از 75 کشور مختلف در بازی (و تصمیم گیری برای حرکت مهره) شرکت کردند. پس از حدود 4 ماه مسابقه، کاسپاروف با انجام 62 حرکت، موفق شد تیم مردم جهان را شکست دهد.

کاسپاروف در مارس 2005 اعلام بازنشستگی کرد و فعالیت سیاسی خود را در روسیه آغاز کرد. وی درحال حاضر مدیر بنیاد حقوق بشر (Human Rights Foundation) بوده و در نیویورک زندگی می کند.

 

گزارش: معصومه سوهانی

منابع: chess.com / chessgames.com / mashable

No tags for this post.