تصفیه پساب پالایشگاه نفت بندرعباس با استفاده از فناوری نانو
به گزارش سیناپرس به نقل از ستاد ویژه توسعه فناوری نانو ریاست جمهوری، پساب پالایشگاه‌های نفت به دلیل دارا بودن گستره وسیعی از آلاینده‌ها با غلظت‌های متفاوت، یکی از منابع عمده آلودگی محیط‌های آبی است. با توجه به حضور مقادیر متفاوت از هیدروکربن‌های نفتی آروماتیک و آلیفاتیک در پساب پالایشگاه‌های نفت و این حقیقت که ترکیبات آروماتیک سمی هستند و با فرایند تصفیه متداول به‌راحتی حذف نمی‌شوند، نیاز به استفاده از روش‌های پیشرفته به‌منظور حذف این آلاینده‌ها احساس می شود.
دکتر حبیب اله یونسی محقق دانشگاه تربیت مدرس ، فرایندهای تصفیه زیستی را یک روش ناقص و زمان‌بر جهت تصفیه پساب‌های پالایشگاهی عنوان کرد و افزود: ترکیبات آروماتیک موجود در پساب پالایشگاه‌های نفت به دلیل مقاومت زیستی‌شان، به‌وسیله فرایندهای تصفیه معمول در پالایشگاه‌ها مانند روش لجن فعال، شناورسازی به کمک هوای فشرده (DAF) و عملیات انعقاد و لخته سازی حذف نمی‌شوند. یکی از روش‌های جذاب تصفیه پساب، فرآیند اکسیداسیون پیشرفته است که به کمک تصفیه فتوکاتالیستی انجام می‌شود و مکمل روش زیستی نیز محسوب می‌شود. در طرح پیش رو یک نانوفتوکاتالیست کامپوزیتی جهت تصفیه پساب پالایشگاه‌های نفت سنتز شده است و پارامترهای مؤثر بر کارایی آن مورد بررسی قرار گرفته است.
این نانوکامپوزیت علاوه بر اینکه از سرعت و بازدهی بالاتری نسبت به روش‌های مشابه تصفیه پساب برخوردار است، مقاومت و پایداری خوبی در شرایط فیزیکی، شیمیایی و حرارتی مختلف از خود نشان داده است. این موضوع بیانگر این حقیقت است که می‌توان از این نانوفتوکاتالیست در شرایط مختلف واکنش در صنایع شیمی، پتروشیمی و پالایش نفت بهره برد.
به گفته این محقق در پژوهش حاضر ابتدا نانوذرات دی‌اکسید تیتانیم در ساختار زئولیت آهن دار نشانده شده و پس‌ازآن با استفاده از روش‌های شناسایی از قبیل پراش پرتو ایکس، میکروسکوپ الکترونی عبوری، جذب و واجذب نیتروژن و اندازه‌گیری پتانسیل زتا به توصیف خصوصیات نانوفتوکاتالیست سنتز شده پرداخته شده است. در مرحله بعد از نانوفتوکاتالیست مذکور به‌صورت آزمایشی جهت تصفیه پساب پالایشگاه بندرعباس به کمک نور خورشید و نور فرابنفش استفاده شده است. در نهایت به‌منظور تعیین و مقایسه بازدهی عملکرد نانوفتوکاتالیست، از دستگاه GC-MS استفاده شده است.
استفاده آزمایشی از این نانوفتوکاتالیست در تصفیه پساب پالایشگاه نفت بندرعباس حذف 80 درصدی آلاینده‌ها را نشان داده است.در تصفیه پساب با استفاده از نور خورشید و پرتو فرابنفش، پس از چهار ساعت به ترتیب 1.2 و 3.1 گرم بر لیتر نانوفتوکاتالیست مصرف شده و بازده تصفیه نانوفتوکاتالیست به میزان 76 و 80 درصد گزارش شده است.
گفتنی است محصول نهایی این طرح با عنوان «تولید نانوکامپوزیت TiO2-Fe-ZSM-5 با خصوصیت فتوکاتالیستی تحت نور فرابنفش و مرئی» به شماره‌ی 88972 در سازمان ثبت اسناد و مالکیت‌های صنعتی به ثبت رسیده است.
این تحقیقات حاصل تلاش دکتر زهرا قاسمی- عضو هیأت علمی دانشگاه هرمزگان- دکتر حبیب اله یونسی- عضو هیأت علمی دانشگاه تربیت مدرس- و دکتر علی‌اکبر زینتی زاده- عضو هیأت علمی دانشگاه رازی کرمانشاه- است.نتایج این کار در مجله Chemosphere با ضریب تأثیر 4/208 (جلد 159، سال 2016، صفحات 552 تا 564) منتشر شده است.
