دعوا بر سر امواج گرانشی بالا گرفت

امواج گرانشی (gravitational waves) بسیار ضعیف هستند، به همین علت LIGO با توانایی اندازه گیری تغییرات در فاصله یک ده هزارم عرض یک پروتون ساخته شد؛ LIGO از دو رصدخانه در فاصله 3000 کیلومتر دور از هم که به طور همزمان فعالیت می کنند، استفاده می کند تا بتواند سیگنال امواج گرانشی را شناسایی کند.  

در فوریه 2016، مسئولان رصدخانه موج گرانشی تداخل لیزری (LIGO) اعلام کردند که موفق به کشف امواج گرانشی شدند. این امواج گرانشی توسط دو سیاه‌چاله در حال ترکیب با یکدیگر تولید شده ‌اند. کنفرانس مطبوعاتی در آن تاریخ برگزار شد و محققان خبر این کشف برجسته را اعلام کردند.

اکنون یک تیم از فیزیکدانان مستقل اقدام به بررسی دقیق این داده ها کردند تا بتوانند همبستگی عجیب و غریبی که نباید در این شرایط وجود داشته باشد را توضیح دهند.

تیم تحقیقاتی به سرپرستی اندرو جکسون، فیزیکدان موسسه نیلز بوهر (Niels Bohr) در کپنهاگ ادعا می کند که سیگنال مزاحم به قدری است که می تواند کل کشف را زیر سوال ببرد.

در تاریخ 13 ژوئن سال جاری میلادی، نتایج تحقیقات انتقادی جکسون و چهار فیزیکدان دیگر منتشر شد. جکسون تأکید کرد: تأثیرات بالقوه این همبستگی های ناشناخته (unexplained correlations) می تواند از یک تغییر جزئی شکل موج تا رد شدن کامل ادعای LIGO مبنی بر کشف امواج گرانشی متغیر باشد.

مسئولان LIGO عنوان کرده اند، ممکن است که همبستگی های ناشناخته ای وجود داشته باشند، اما آنها نبایست تأثیر قابل توجهی بر نتایج بدست آمده داشته باشند.  

یان هری، از محققان فیزیک گرانشی موسسه ماکس پلانک و یکی از اعضای کمیته علمی LIGO معتقد است که تیم مستقل فیزیکدانان، در آنالیز داده های خود، برخی از نکات ظریف را نادیده گرفته اند و او، قادر به بازتولید همبستگی های اشاره  شده توسط محققان نیست.

تیم مستقل فیزیکدانان نیز در جواب هری عنوان کردند که موفق به شناسایی اشتباهاتی در کد ارائه شده توسط هری شدند و همچنان بر دعای خود پابرجا هستند.    

هری بار دیگر به این پاسخ، واکنش نشان داده و عنوان کرد که پیش از انتشار مقاله جکسون، اقدام به تصحیح خطای تایپی در کد کرده بود و درهر صورت، اشتباه نمی تواند تأثیری بر آنالیز وی داشته باشد.

به گفته محققان، نویز موجود در هر دو آشکارساز LIGO باید کاملا ناهمبسته (uncorrelated) باشند. اگر یک موج گرانشی از بین برود، باید به طور همزمان سیگنال مشابهی در هر دو آشکارساز ایجاد کند.

ادعای اصلی جکسون و تیم تحقیقاتی وی این است که به نظر می رسد نویز همبسته ای (correlated noise) در آشکارسازها در زمان سیگنال موج گرانشی وجود دارد و این مسأله بدین معناست که در بدترین حالت، سیگنال موج گرانشی اساسا یک سیگنال واقعی نیست، بلکه یک نویز بالاتر است.

سناریو دیگر این است که همبستگی در نویز، اگر واقعی باشد، به چیز دیگری اشاره می کند. شاید تیم تحقیقاتی LIGO سیگنال موج گرانشی را به شیوه ای از داده های خام کم کرده اند که در نهایت، کمی نویز همبسته باقی مانده است؛ یا شاید مقدار کم همبستگی در نویز باعث شده که محققان LIGO به اشتباه آن را سیگنال امواج گرانشی تفسیر کرده اند.

با این حال، رابرت واگونر، فیزیکدان نظری در دانشگاه استنفورد معتقد است: اطمینان از نتایج بدست آمده در LIGO بسیار بالاست و تنها افرادی که صلاحیت آنالیز اطلاعات را دارند، همکاران علمی LIGO هستند.

 

مترجم: معصومه سوهانی

منبع: wired

No tags for this post.