تنوع زیستی چیست؟

امروز اول خرداد برابر با 22 ماه می، به عنوان روز جهانی تنوع زیستی شناخته می شود. تصوری که اکثر مردم از تنوع گونه های زیستی دارند شامل جنلگلهای انبوه و ناشناخته آمازون و حیوانات مختلف ساکن در آن است. البته آنهایی که آگاهی بیشتری در این زمینه دارند به محدوده گسترده تری از جانوران و گیاهان هم فکر می کنند، مثلا صخره های مرجانی ساکن در اقیانوسها. ولی واقعیت این است که در محیط اطرافمان همواره با شمار چشمگیری از گونه های زیستی سر و کار داریم که خود مجموعه ای نسبتا بزرگ از تنوع زیستی را تشکیل می دهند.

برای درک بهتر این موضوع کافی است سری به انبار یا حیات پشت خانه زده و با دقت به شکاف دیوار یا جوی آب نگاه کنیم. در این نقاط انبوهی از حشرات، عنکبوتیان و سایر بندپایان زندگی می کنند. در کنار این مجموعه، انواع گیاهان و علفهای هرز تکمیل کننده تنوع زیستی کوچک محیط زندگی بسیاری از افراد را تشکیل می دهند و البته شاید نیازی به یادآوری نباشد که کمی بالاتر از افق دید ما، انوع پرندگان به زندگی خود ادامه می دهند.

اگرچه در مقیاس بسیار کوچک محل زندگی یعنی خانه ای که در آن حضور داریم تنوع زیستی چندان خوشایند نبوده و برای مقابله با آن از انواع آفت کشها استفاده می کنیم اما در مقیاس جهان داستان فرق می کند. در واقع حفظ سلامت و تداوم حیات بر روی زمین صرفا در گروی تنوع زیستی است.

برای درک این موضوع که چرا تنوع زیستی تا این حد از اهمیت برخوردار است باید مانند یک زیست شناس فکر کنیم. آنها به این مقوله از منظر شمارش گونه های زیستی ساکن در زمین نگاه نمی کنند بلکه این فاکتور تنها بخشی از تنوع زیستی از نگاه این دسته از محققان است. آنها به تنوع ژنتیکی نیز اهمیت زیادی می دهند و نقش مهمی برای آن در حفط حیات بر روی زمین قایل می شوند.

از زاویه دید زیست شناسان، اکوسیستمها هم بخش مهمی از تعریف کلی تنوع زیستی را تشکیل می دهند. اکوسیستمهای خاص و منحصربفرد، ویژگیهای متفاوت و قابل توجهی دارند. به باور زیست شناسان، برخوداری از تنوع زیستی بدون اکوسیستمهای غنی قابل تصور نیست.

مهدی پیرگزی

No tags for this post.