ارائه نظریه جدید «گسل‌های ژئواستراتژیک فعال جهان»
دکتر محمدرضا حافظ نیا با توضیحاتی در خصوص این نظریه اظهار کرد: در چارچوب پارادایم رقابت استراتژی‌های بحری و برّی در جهان، امروزه دو گسل بزرگ ژئواستراتژیک در مقیاس کروی و در غرب و شرق اوراسیا شکل گرفته است که به نظر می‌رسد سرچشمه سیاست‌های کنونی در جهان هستند. در واقع سطح تقابل ژئواستراتژیک جهانی در طرفین خشکی اوراسیا قرار دارد. این تقابل‌ها از یک سو در شرق و بر سطح گسل خشکی اوراسیا با اقیانوس آرام و از سوی دیگر در غرب و بر سطح گسل قاره‌های اوراسیا با اروپا و آفریقا قرار دارد.
وی افزود: گویی‌که دولتهای آمریکا و اروپا و متحدین استراتژی بحری به عنوان بازیگران استراتژیک پهنه‌های آبی اقیانوس‌های آرام و اطلس و پس‌کرانه‌های آنها، دولتهای روسیه و چین و متحدین استراتژی برّی به عنوان بازیگران استراتژیک پهنه خشکی اوراسیا را به محاصره در آورده و به چالش انقباض فضایی می‌کشند. روسیه و چین نیز برای خروج از این چالش و شکستن محاصره و نایل آمدن به انبساط فضایی قلمرو خود، با تمام قوا به مقابله با آنها برخاسته‌اند.
عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس تصریح کرد: در طرفین هریک از گسل‌های مزبور بازیگران اصلی قدرت در سطح جهانی وجود دارند. یعنی در گسل شرق اوراسیا آمریکا با چین و روسیه و در گسل غرب اوراسیا روسیه با آمریکا و ناتو در حالت تقابل و رقابت ژئواستراتژیک قرار دارند. گسل‌های مزبور نیز دارای فلسفه و ماهیت ژئوپلیتیکی هستند. زیرا بازیگران مزبور در تقلا و کشمکش برای قلمروسازی جغرافیایی و ژئوپلیتیکی در فضای کروی و نیز دورکردن رقیب از قلمروهای مفروض و متصور خود هستند. فرایند قلمروسازی (انبساط فضایی) آنها دارای دو بعد جغرافیایی (گسترش فضا از طریق سلطه، الحاق و تصرف سرزمین بیشتر) و ژئوپلیتیکی (گسترش قدرت کنترل و حوزه نفوذ در فضاهای جغرافیایی دیگران) است.
دکتر حافظ نیا تاکید کرد: در جهان کنونی پنج بازیگر استراتژیک و قدرتمند در مقیاس کروی وجود دارد که به همراه متحدین خود، در دو جبهه ژئواستراتژیک جهانی متشکل شده‌اند و جملگی از اعضای دائم شورای امنیت سازمان ملل نیز هستند. آنها عبارتند از ایالات متحده آمریکا، انگلیس و فرانسه در جبهه ژئواستراتژی بحری و روسیه و چین در جبهه ژئواستراتژی برّی.
استاد جغرافیای سیاسی دانشگاه تربیت مدرس خاطرنشان کرد: گسل ژئواستراتژیک غرب اوراسیا به مراتب آشوب‌زده‌تر و بحرانی‌تر از گسل شرقی آن است و بازیگران رقیب دو استراتژی برّی و بحری و متحدین آنها در سطوح ائتلافی مختلف از مقیاس محلی، منطقه‌ای، فرامنطقه‌ای، جهانی و سازه‌ای در این گسل با هم درگیرند. بازیگران اصلی و دارای نقش اول در این گسل از یک طرف روسیه و متحدین آن و از طرف دیگر ایالات متحده آمریکا و اعضای سازمان ناتو و متحدین استراتژی بحری هستند.
بر اساس اعلام روابط عمومی دانشگاه تربیت مدرس، وی تصریح کرد: به عبارتی دیگر در گسل غربی دو بازیگر اصلی استراتژی بحری یعنی آمریکا و ناتو در برابر یک بازیگر اصلی استراتژی برّی یعنی روسیه قرار دارند. در حالی که در گسل شرقی یک بازیگر اصلی استراتژی بحری یعنی آمریکا در برابر دو بازیگر اصلی استراتژی برّی یعنی چین و روسیه قرار دارد.
No tags for this post.
