«گز روغن» نیکشهر درصنایع هواپیما و ساعت سازی کاربرد دارد
عزیزالله رندبلوچ روز شنبه در گفت وگو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: گز روغن همچنین در درمان بیماری های روماتیسم، زخم معده، جذام و حتی به عنوان پادزهر و تهیه مواد آرایشی و بهداشتی استفاده می شود.
وی با بیان اینکه دانه های گزروغن در یک نیام و مثل لوبیاست و روغن تلخ دارد، خاطرنشان کرد: تلخی آن براثر جوشاندن از بین می رود و روغن خوراکی به دست می آید که بسیار مرغوب و مورد توجه مردم محلی در بلوچستان است.
وی افزود: گزروغن در زبان بلوچی به «گز روگِن» شناخته می شود و با نام علمی Maringa Peregarina از خانواده Maringaceae و گیاهی درختچه ای است.
وی با بیان اینکه گز روغن یا «گاز رخ» از جمله گیاهان منحصر به فرد اما فراموش شده در زیست بوم جنوب شرق ایران است، خاطرنشان کرد: محدوده پراکنش این گیاه در مناطق کوهستانی بلوچستان به ویژه نیکشهر، قصرقند، سرباز، بشاگرد هرمزگان با گستره پراکنش بیش از یک میلیون هکتار است.
وی گفت: 350 هکتار از اراضی کوهستانی شهرستان های نیکشهر و فنوج به کشت گیاه گز روغن اختصاص دارد و برای توسعه کشت آن هر سال اداره منابع طبیعی و آبخیزداری اقدام به کشت و توزیع رایگان نهال گزروغن می کند.
رئیس اداره منابع طبیعی نیکشهر تصریح کرد: در هر هکتار از اراضی زیر کشت گز روغن بیش از 200 درختچه رشد می کند که هر درختچه به طور میانگین 60 میوه دارای هشت بذر حاصل می شود.
رندبلوچ ادامه داد: از هر کیلو بذر این گیاه حدود ۲۱۲ گرم روغن تولید می شود که روغن آن در صنعت هواپیماسازی وساعت سازی وجلاکاری کاربرد دارد.
وی گفت: دانه این درخت مصرف خوراکی دارد و طعم آن شبیه پسته و بادام زمینی است.
وی ادامه داد: زنان و مردان منطقه بلوچستان بذر آن را برداشت کرده و هر کیلوگرم 400 تا 500 هزار ریال( 40 تا 50 هزار تومان) و حتی بیشتر به فروش می رسانند.
رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان نیکشهر گفت: بیشترین مشتریان بذر این گیاه ساکنان کشورهای حوزه خلیج فارس هستند و مردم منطقه نیز آن را به کشورهای عربی صادر می کنند و یا به عنوان تحفه می برند.
وی با بیان اینکه اطلاع رسانی خوبی از سوی رسانه های ارتباط جمعی کشور از فواید گز روغن نشده است، تصریح کرد: از ایرنا به عنوان خبرگزاری رسمی و مرجع کشور انتظار می رود گونه های گیاهی و ظرفیت های ناشناخته طبیعی و منحصر به فرد این منطقه را به مردم ایران و جهان معرفی کند.
وی بیان کرد: دانه های پخت شده و تفت دیده گز روغن به عنوان آجیل خوراکی استفاده می شود و مزه و طعم خاصی دارد.
وی گفت: گزروغن سازگار با آب وهوای منطقه بلوچستان و در مناطق سخت و بی آب کوهستانی و حتی روی صخره ها رشد می کند و نکته جالب توجه این که در زمان خشکسالی و بی آبی رشد و میوه دهی بهتری دارد.
وی با بیان اینکه تمامی قسمت های گیاه روغن شامل ساقه، ریشه، میوه و برگ ها مورد استفاده قرار می گیرد، خاطرنشان کرد: بیشترین استفاده از بذر و روغن آن است که به عنوان آجیل و چاشنی همراه خرما و پوست و برگ آن علاوه بر خواص درمانی برای دباغی پوست مورد استفاده قرار می گیرد.
وی افزود: گیاه گزروغن برگهایی شانه ایی مضاعف با برگچه های کوچک و متقابل و گل هایی با اجزای پنج قسمتی دارد و میوه آنها به صورت کپسول دراز و نیام مانند محتوی دانه هایی به اندازه مغز پسته است.
رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان نیکشهر گفت: این شهرستان به دلیل آب و هوای مساعد و گرم و خشک مکان مناسبی برای رویش انواع گیاهان دارویی و گونه های منحصربه فرد گیاهی است.
رندبلوچ ادامه داد: گز روغن همچنین شامل مواد معدنی مهم و منبع خوبی از پروتئین، روغن، اسیدهای چرب، ویتامین ها، اسید آمینه و فنل های مختلف است.
وی بیان کرد: عصاره برگ، دانه و میوه گیاه سرشار از آنتی اکسیدان است که از تشکیل رادیکال های آزاد از ابتلای به سرطان جلوگیری می کند و دانه دارای اسیدهای چربی همچون اسید استئاریک، اسید اولئیک، اسید لینولئیک و بهنیک اسید است.
وی افزود: برداشت دانه های روغنی گز روغن از اوایل خردادماه آغاز و تا پایان تیرماه ادامه دارد.
وی گفت: ارتفاع این درخت به یک تا دو متر وحتی بیشتر می رسد و نسبت به کم آبی بسیار مقاوم است به طوری که کاهش آب در ثمر دهی آن تاثیری ندارد.
به گزارش ایرنا، نیکشهر از شمال به شهرستان های ایرانشهر و دلگان، از شرق به شهرستان های قصرقند و سرباز، از جنوب به شهرستان های کنارک و چابهار، ازغرب به شهرستان فنوج و استان هرمزگان محدود است.
شهرستان نیکشهر با 395 روستا، چهار بخش بنت، لاشار، چانف به مرکزیت آهوران و مرکزی بر اساس سرشماری نفوس و مسکن آبان ماه سال 1395، 141 هزار و 894 نفر جمعیت دارد و در فاصله 510 کیلومتری جنوب زاهدان مرکز استان سیستان و بلوچستان واقع شده است.
