جزئیاتی از تحقیقات تنها بانوی برنده فیلدز

 دکتر سیاوش شهشهانی استاد ریاضی دانشگاه صنعتی شریف در گفتگو با خبرنگار سیناپرس در خصوص دکتر مریم میرزاخانی دانش آموخته لیسانس دانشگاه صنعتی شریف و برنده جایزه فیلدز 2014 گفت: دکتر میرزاخانی با اساتید مختلفی در دانشگاه صنعتی شریف درس داشتند من جمله با من نیز چند درسی را گذراند و بعدا هم برای ادامه تحصیل در دانشگاه های خارجی با من مشورت کرد.

وی افزود: ایشان از برگزیدگان المپیادی های علمی دانش آموزی بود که موفق به کسب دو مدال طلای جهانی شده بود که یک بار آن ، با نمره کامل این موفقیت را کسب کرد. در این دوره افراد زیادی موفقیت های خوبی به دست آوردند که دکتر میرزاخانی از موفق ترین آنها بود.

دکتر شهشهانی ادامه داد: در سال 1378 که وی و دوستانش از دوره لیسانس فارغ التحصیل شدند تصیم داشتند برای ادامه تحصیل به دانشگاه های بزرگ دنیا بروند و قرار شد با توصیه من هر یک انتخاب اولی برگزیندوانتخاب اول دیگری را خراب نکند. به عنوان مثال قرار شد خانم  مریم میرزاخانی و خانم رویا بهشتی که دوستان صمیمی بودند و اصرار داشتند که نزدیک هم باشند به ترتیب  دانشگاه‌های هاروارد وMIT را به عنوان انتخاب های اول خود برگزینند که در یک شهر هستند. سایر آن گروه هم در دانشگاه پرینستون، ییل و .. را انتخاب کردند و آن سال تقریبا همه به انتخاب اول خود راه یافتند.

استاد بازنشسته دانشگاه صنعتی شریف با بیان اینکه دکتر میرزاخانی تحصیل خود را در سال 1999 میلادی در دانشگاه هاروارد آغاز کرد و تز دکتری خود را زیر نظر دکتر «کورتیس مک‌ مولن» که وی هم برنده جایزه فیلدز است گذراند،توضیح داد: زمینه تحقیقات میرزاخانی بیشتر مربوط به رویه‌های ریمانی ، توزیع ژئودزیکهای روی آنها و فضای ساختارهای روی این رویه‌هاست که برای این کارها از آنچه به هندسه هذلولوی معروف است بهره می‌گیرد. از قضا چند دانشجوی سابق دیگر دانشکده ریاضی دانشگاه صنعنی شریف نیز در همین زمینه‌ها فعالیت می‌کنند، مثلا دکتر امیر محمدی که کارهای مشترکی با میرزاخانی دارد.

دکتر شهشهانی تاکید کرد: در فعالیت تحقیقاتی وی که دارای عمق زیاد است ، ابتکارات فراوانی به کار گرفته است و در واقع از تمام مهارت هایی که در تحصیل بدست آورده اند استفاده کرده است. وی با اینکه شخصیت دوست داشتنی دارد اما چندان علاقه ای ندارد که در معرض مصاحبه قرار بگیرد و  ترجیح می‌دهد آرامش زندگی خودرا برای ادامه کار تحقیقاتی‌اش حفظ کند. از این موضوع نباید سوء برداشت کرد چه وی در سالهای گذشته به طور مرتب به ایران آمده، سخنرانی‌های علمی زیادی داشته‌است  و تعلق خاطر زیادی هم به کشورش  داردد.

وی جایزه فیلدز را یک جایزه بسیار معتبر در حوزه ریاضیات دنیا عنوان کرد و گفت: در کنار فیلدز، جایزه آبل که توسط آکادمی علوم و ادبیات نروژ اعطا می شود(جایزه نوبل در حوزه ریاضیات اعطا نمی شود) وجود دارد اما جایزه فیلدز به دلیل قدمت و اینکه هر چهار سال یکبار به محققان زیر 40 سال داده می شود بسیار حائز اهمیت است.

دکتر شهشهانی یادآور شد: البته چهار سال پیش هم شایع  شده بود که وی برنده جایزه فیلدز خواهد بود اما این طور نشد که یکی از دلایل آن وجود کاندیدایی بود که اگر این دوره انتخاب نمی شد در دوره بعد سن او به بالای 40 سال می رسید و شانس دریافت جایزه را از دست می داد.

وی با اشاره به وجود دانشجویان با استعداد در دانشگاه های کشور گفت: در زمان دانشجویی، خانم میرزاخانی از جمله دانشجویانی بود که آینده درخشان و حتی مدال فیلدز برایش قابل پیش‌بینی بود.  اما برای انجام تحقیقات برجسته که منجر به کسب این جایزه شود عوامل مختلفی موثر است. همت دکتر میرزاخانی در انجام تحقیقات ستودنی است و استعداد ذاتی، تلاش و پشتکار در راه تحقیقات توسط وی مثال زدنی است.همچنین ایشان شخصیت خیلی قوی و با اراده ای دارد. البته که استاد رساله او در هارواردنیز در انتخاب مسیر و طی کردن مسیر بسیار حائز اهمیت بوده است و تمامی این شرایط باید با یکدیگر جمع شود تا فردی موفقیت بزرگی کسب کند.

دکتر شهشهانی در ادامه این گفتگو با ابراز تاسف از برخی آیین نامه های دست و پا گیر وزارت علوم گفت: در سالهای اخیر مقررات و آیین نامه های وزارت علوم حداقل برای رشته ریاضی به حرکت های علمی و انجام امور تحقیقاتی صدمه زده است. در این راستا و توجه صرف به تعداد مقالات در ارتقا اساتید موجب انتظارات غیر طبیعی شده و در نهایت به شیوع کارهای سطحی در این حوزه  منجر شده،و افراد مستعد با این مقررات از جامعه علمی کشور طرد می شوند.

وی تاکید کرد: دکتر میرزاخانی پس از دریافت دکتری و گذراندن دوره پسادکتری در پرینستون، از دانشگاه‌های هاروارد، استنفورد و شیکاگو پیشنهاد استاد تمامی داشت که با این تعداد مقاله چنانچه به یکی از دانشگاه های ایران می آمد بیش از استادیار مقام دیگری نمی توانست داشته باشد، و بعید می دانم که حتی در حال حاضر می‌توانست با این شرایط به مقام استادی هم برسد.  با مقررات فعلی تنها تعداد مقالات بدون توجه به محتوا و تاثیر آن مورد توجه است. معمولا افراد برجسته در رشته ریاضی هر دو سال یکبار موفق به تولید و چاپ یک مقاله می شوند نه اینکه هر سال چند مقاله به چاپ برسانند.

دکتر شهشهانی درباره وجود ظرفیت در دانشگاه های ایران برای حضور دانشمندان بین المللی مانند میرزاخانی گفت: ماهیت رشته ریاضی جهانی است . در رشته هایی مانند پزشکی که دارای کاریرد هستند مفهوم بومی مصداق دارد اما ریاضی به عنوان مجردترین رشته علوم چندان به محل وابسته نیست در حالی که انجام فعالیت تحقیقاتی در سطح بالا وابستگی شدیدی به محیط فعالیت دارد.البته امکاناتی مانند ایمیل و ویدئو کنفرانس ارتباط جهانی را بیشتر کرده است بنابراین اگر شرایط کاری فراهم شود امکان آن بیشتر است که افرادی مانند دکتر میرزاخانی به ایران بازگردند. به عنوان مثال یکی از برندگان جایزه فیلدز که برزیلی اصل است و در حال حاضر تبعه فرانسه می باشد ارتباط زیادی با دانشگاهIMPA, Brazil دارد. البته مسئولان این کشور آنقدر حسن تدبیر  داشتند که از این فرد به شکل مناسبی در دانشگاه های خود در تربیت دانشجوها استفاده کنند.

گفتنی است، اعطای جایزه فیلدز از سال 1936 میلادی آغاز و نام خود را از «جان چارلز فیلدز»، ریاضیدان کانادایی گرفته که نقش کلیدی در برقرار کردن این سنت داشته است. پس از چند سال وقفه ناشی از جنگ جهانی، اعطای جایزه مجددا از سال 1950 از سر گرفته شد.این جایزه در واقع یک مدال (یا سکه) به همراه ۱۵٬۰۰۰ دلار کانادا است. سکه از طلا ساخته شده‌است که روی ان تصویر نیم‌رخ ارشمیدس حکاکی شده‌است.

مریم میرزاخانی متولد سال 1356 در تهران و از دانش آموختگان دبیرستان فرزانگان تهران است. میرزاخانی در دو دوره متوالی المپیاد جهانی ریاضی، در سال های 1373 و 1374، عضو تیم ایران بود و هر دو سال مدال طلا و در سال 1374 نمره کامل گرفت. او دوره کارشناسی ریاضی را در سال 1378 در دانشگاه صنعتی شریف به اتمام رساند و برای دوره تحصیلات تکمیلی به دانشگاه «هاروارد» آمریکا رفت.

میرزاخانی دوره دکتری را زیر نظر «کورتیس مک مولن» برنده مدال فیلدز سال 1998 میلادی، در سال 2004 در دانشگاه هاروارد به پایان رساند. او از سال 2004 تا 2008 محقق موسسه ریاضی کلِی و استادیار و سپس استاد تمام دانشگاه پرینستون بوده و از سال 2008 میلادی نیز استاد تمام دانشگاه استنفورد بوده است.

وی همچنین جوایز ریاضی متعدد دیگری دریافت کرده و در سال های 2010 و 2014 جزو سخنرانان مدعو کنگره بین المللی ریاضیدانان بوده است.

 

گفتگو: امیر بامه

No tags for this post.

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا