روبات ها همه جا حاضرند

یکی از متداول ترین انواع روبات ها، روبات های انسان نما هستند. به طور کلی روبات های انسان نما به روبات هائی گفته می شود که ساختاری شبیه به بدن انسان داشته و در طراحی آن ها تلاش می شود تا ویژگی هایی مشابه انسان ها برایشان تدارک دیده شود. آن ها عموما مانند انسان ها راه رفته و قدم برمی دارند و دستان و انگشتانی مانند انسان ها دارند. هدف اصلی طراحی این نوع روبات ها ، همزیستی و همکاری با انسان ها است و طراحان روبات های انسان نما، اعتقاد دارند که این روبات ها می توانند در امور مختلفی مانند کمک به نگهداری افراد پیر و سالخوره، انجام تمرینات  ورزشی پزشکی، ارائه خدمات داروئی و درمانی به بیماران و نگهداری از کودکان کاربری داشته باشند. در این گزارش به بررسی انواع روبات های مختلف که در حوزه های مختلف استفاده می شوند می پردازیم:

طی سال های گذشته و معرفی روبات های مختلفی که با قابلیت های فراوان می توانند وظایف انسان را بر عهده بگیرند، برخی کارشناسان نسبت به بروز بحران در این رابطه که می تواند منجر به بیکاری وسیع انسان های شاغل در حوزه های مختلف صنعت باشد هشدار دادند.

حضور روبات ها در حوزه پزشکی

در سال های اخیر شاهد حضور گسترده و همه جانبه روبات ها در بخش های مختلف زندگی انسان بوده و این فناوری توانسته است در بسیاری از عرصه ها با انجام وظیفه به نحو احسن، جان انسان ها را از مخاطره نجات داده و در شرایط سخت و دشواری که حضور انسان در آن با خطراتی همراه است، انجام وظیفه کند. یکی از مهمترین ویژگی های روبات ها، درصد پائین بروز خطا و عدم خستگی در آن ها است که این موضوع سبب شده تا امکان استفاده از آن در حوزه پزشکی و به ویژه جراحی های طولانی و نفسگیر که مستلزم صرف انرژی و دقت بسیار زیادی است، فراهم شود.

چندی پیش برای نخستین بار در تاریخ علم پزشکی، پزشکان بیمارستان مولینته در شهر تورین ایتالیا، موفق شدند تا با کمک روبات جراح، کلیه یک فرد بیمار که به عارضه رنال اکتوپیا (Renal ectopia)  دچار بود  را از بدن وی خارج کرده و به یک بیمار دیگر که به آن نیاز داشته و برای مدتی طولانی از طریق دیالیز زندگی می کرده، پیوند بزنند.

یکی دیگر از نمونه های موفق جراحی به کمک روبات ها نیز در بیمارستان تخصصی میلانیس سن رافائل توره ایتالیا انجام شده و  تیمی از پزشکان ایتالیائی برای نخستین بار با استفاده از روش پروستاتکتومی رادیکال روباتیک، موفق به انجام جراحی موفقیت آمیز سرطان پروستات در یک بیمار 56 ساله شدند . در این روش تنها یک برش در بافت بدن بیمار ایجاد می شود. در روش های سنتی پیشین ، برای انجام این نوع جراحی ها به طور استاندارد به شش برش نیاز است.

یکی دیگر از کاربردهای روبات ها در پزشکی، انجام پژوهش های مرتبط با سرطان است. دانشمندان به تازگی موفق به طراحی روبات ویژه پژوهشگری شده اند که قادر به انجام آزمایش های مختلف روی مواد متنوعی است که در ارتباط با درمان سرطان کاربرد دارند . این روبات هوشمند می تواند به صورت مستقل و بدون دخالت انسان ؛ نتایج به دست آمده از آزمایش های فوق را تجزیه تحلیل کرده و نتیجه گیری کند.  این سیستم روباتیک هوشمند توسط تیمی از دانشمندان به سرپرستی پرفسور متس گوستافسون Mats Gustafsson استاد و پژوهشگر بیو انفورماتیک پزشکی  در دانشگاه آپسالا Uppsala University از کشور سوئد طراحی شده است . به گفته کارشناسان ، این روبات می تواند با ترکیب روش های مختلف آزمایشی ، به روش های متنوع درمانی دست پیدا کند.

همزمان با این موضوع، پژوهشگران این تیم تحقیقاتی در تلاش هستند تا اطلاعات پایه و راهنمائی های بیشتری را به صورت الگوریتم های  پیش فرض برای این روبات تهیه کنند. این اطلاعات شامل جزئیاتی از داروهای کشف شده ، نوع و حیطه عملکرد آن ها و همچنین راه های درمانی پیشین است.

خارج از بحث پژوهشی و عمل جراحی، روبات ها در زمینه توانبخشی و یاری به بیماران نیز مورد استفاده هستند. برای نمونه موسسه مطالعات پیشرفته بیوروباتیک سنت آنا در شهر پیزا موفق به طراحی و ساخت روبات های پوشیدنی ویژه ای شده است که می تواند به بیماران دارای اختلالات حرکتی و افرادی که بر اثر حوادث یا بیماری های مختلف، توان حرکت اندام خود را از دست داده اند، در بازیابی توان حرکتی کمک کند. این روبات ها به طور ویژه در بیماری هایی که طی آن به اعصاب حرکتی افراد آسیب رسیده است، کاربری دارد. بهترین نمونه برای این گروه از افراد، بیمارانی هستند که پس از بروز سکته، دچار اختلال حرکتی شده اند.

در این پروژه پژوهشی که روندا  'Ronda' نام دارد، تجهیزات مختلفی با توانائی یاری رسانی در موارد ذکر شده ساخته شده که مسئولان این طرح در نظر دارند سالن ورزشی ویژه ای با کمک این تجهیزات تاسیس کنند تا بیماران نیازمند به بازیابی حرکتی  بتوانند در این محل به انجام تمرین بپردازند. این روبات های پوشیدنی می توانند بر اساس برنامه تمرینی ارائه شده از سوی پزشکان متخصص مغز و اعصاب و فیزیوتراپ ها، روش های متعددی بازیابی عصبی و عضلانی بیماران را اجرا کرده و بر اساس اطلاعات منتشر شده در این رابطه، دو سیستم روباتیک ویژه برای شانه ها و زانو ها به طور مجزا طراحی شده و امکان انجام حرکات مشخصی را به بیماران می دهد. این تمرینات قابلیت بازگشت حرکت اندام بدن را داده و به کمک آن فرد بیمار می تواند با استفاده از عضلات قابل تحرک اندام فوقانی خود، روبات را به حرکت درآورده و به این ترتیب عضلات و اعصاب آسیب دیده تحرک داشته و تمرین می کنند.

حضور پر رنگ روبات ها در عرصه پزشکی تنها منحصر به درمان فیزیکی نبوده و به تازگی مسئولان شرکت کشتیرانی کوستا Cruise ship operator Costa Group قرار دادی را با شرکت فرانسوی Aldebaran که در حوزه روباتیک فعالیت دارد به امضا رسانده اند که بر اساس آن قرار است از روبات هائی که قادر به شناسائی و تشخیص شرایط روحی افراد از چهره آن ها است ، در این کشتی استفاده شود.

به گفته سازندگان این روبات ها، آن ها قادر به بررسی و تجزیه و تحلیل شرایط روحی افرادی هستند که با وی صحبت می کنند. این روبات برای بررسی این موضوع ، به آنالیز شرایط و ویژگی های چهره ، نوع حرف زدن و لحن صدا و همچنین زبان بدن و نحوه حرکت دادن دست و پاهای افراد پرداخته و به شرایط روحی ان ها پی می برد. به این ترتیب روبات های فوق الذکر می توانند بر اساس شرایط روحی افراد با آن ها رابطه برقرار کرده و حداکثر رضایتمندی را برایشان فراهم کنند.

روبات های دارای قابلیت تفسیر حرکات بدن انسان همچنین می توانند برای برقراری ارتباط توسط افراد ناشنوا مورد استفاده قرار گیرند. این روبات با همکاری دانشگاه ملی و  پردیس علوم شهر ژنگ ژو  استان هنان در مرکز چین ساخته شده است ومی تواند تمامی حرکات بدن انسان را رصد کرده و تفسیر کند و به گونه ای طراحی شده است که می تواند نسبت به این حرکات واکنش نشان داده و با فرد مقابل خود وارد بحث و گفتگوی صوتی شود.

ساخت اعضای بدن مصنوعی و هوشمند نیز از دیگر مواردی است که توسط روبات ها امکان پذیر است.این دستگاه های جدید نتیجه یک پروژه اروپایی به نام پاهای سایبری (Cyberlegs) بوده که اندام مصنوعی را با روبات هایی قابل پوشیدنی ترکیب کرده است تا از این طریق فرد معلول بتواند با تلاش کمتر و به طور طبیعی تر راه رود.این پروژه که از دو نوع فن آوری متفاوت تشکیل شده توسط دانشگاه سنت آنا (Scuola Superiore Sant’Anna) در شهر پیزا هماهنگ و اجرا شده است . در واقع این روبات ها می توانند به شکل پایی موتوری کار کرده که وظایف ساختار عصبی – ماهیچه ای و اسکلت بدن را به شکل دیگری انجام دهند و یا به صورت پروتزهای موتوری انرژی دهنده پاها باشند . این سیستم روباتیک متشکل از پای فعال مصنوعی بوده که جایگزین عضو قطع شده و از دست رفته می شود . قابل توجه است که با استفاده از کفش های هوشمند بسته بندی شده در سنسورها ، به کاربر قطع عضور شده و معلول کمک می شود تا به عقب و جلو رفته ، از پله بالا و پایین برود ، بنشیند و بایستد بدون اینکه تلاش زیادی کند و یا نیروی فکری زیادی را به کار ببرد .

مراقبت از بیماران نیازمند توجه ویژه نیز از دیگر حوزه هایی است که به کمک روبات ها می تواند عملی شود. کارخانه خودروسازی تویوتا موتور اقدام به ساخت نسل جدیدی از روبات های هوشمند خانگی با عنوان روبات پشتیبانی کننده از انسان کرده است که مرحله نهایی ساخت خود را طی می کند. این روبات ها با یک متر و 75 سانتی متر بلندا دارای یک بازوی کمک کننده هستند که می تواند اشیا را نگه داشته و اجسام را حرکت دهند . بر اساس اطلاعات فنی منتشر شده در رابطه با ساختار این روبات ها ، روبات مورد نظر  همچنین قادر است تا اشیائی با وزن 1.2 کیلوگرم را بلند کرده و جابه جا کند.  با انجام دستورات لازم از طریق صفحه نمایش روبات ، زمانی که امکان حضور فیزیکی در کنار بیمار وجود ندارد ، می توان روبات را برای مراقبت از او برنامه ریزی کرد . علاوه بر آن ، این روبات می تواند اشیاء مورد نیاز یک بیمار را برایش منتقل ساخته و یا در صورت لزوم پرده اتاقش را کنار بزند. همچنین روبات پشتیبانی کننده از انسان می تواند از طریق یک تبلت و به طور مستقیم توسط خود بیمار کنترل شود.

در آن سوی جهان اماپژوهشگران مکزیکی موفق به طراحی و ساخت نوعی روبات جدید شده اند که قادر به راهنمائی و کمک به افراد نابینا بوده و دقیقا مانند سگ های راهنمای نابینایان عمل کرده و قابل برنامه ریزی است .

یکی از مشکلاتی که افراد نابینا برای برقراری ارتباط با جامعه و حضور بدون نیاز به سایر افراد در سطح شهر و تردد در خیابان ها دارند، عدم وجود زیر ساخت های مناسب برای این افراد بوده و در عین حال یافتن مسیر و حرکت و گذر از موانع برای افراد نابینا در شهر ها بسیار دشوار است . پردازش و نحوه عملکرد این سگ های روباتیک راهنما بر اساس سه الگوریتم مجزا انجام می شود که عبارتند از: فرار از موانع و شناسائی اشیا و افراد ثابت و متحرکی که در مسیر قرار دارد، شبیه سازی رفتاری مشابه سگ های راهنما و توانائی اعلام نشانه هایی که فرد نابینا با آن ها آشنا است و به صورت قراردادی در بین نابینایان استفاده می شود. 

به این ترتیب استفاده از این سگ راهنمای روباتیک ، ضمن کمک به نابینایان برای یافتن مسیر خود و مطلع شدن از موانع موجود در مسیر، مشکلات سگ های راهنمای واقعی را نداشته و قادر به برنامه ریزی است. نمونه دیگری از این روبات ها قابلیت راهنمایی سامندان را داشته و می تواند نقش واکر هوشمند را ایفا کند. این  واکر روباتیک قادر است اطلاعات مربوط به محیط اطراف کاربر را گرفته و با او کمک کند تا بهترین مسیر را انتخاب نماید .

روبات های راهنما در حوزه گردشگری

یکی از حوزه هایی که به اعتقاد کارشناسان ، ظرفیت بسیار زیادی برای بهره گیری از روبات های انسان نما دارد ، حوزه گردشگری و به ویژه بخش راهنمای گردشگران و مسافران است. در سال های اخیر نمونه های مختلفی از این روبات ها در گوشه و کنار جهان به کار گرفته شده اند. به تازگی یک روبات راهنما با نام بائو بائو در استان هینان کشور چین آغاز به کار کرده است که می تواند به صورت هوشمند با افراد مراجعه کننده ارتباط برقرار کرده، به سوالات آن ها پاسخ داده و راهنمائی های لازم را ارائه کند.

این روبات مانند مدیر بخش پذیرش عمل کرده و قادر به برقراری ارتباط با مشتریان و افراد مراجعه کننده به این مرکز خرید است. بائو بائو قادر است به راحتی با مشتریان صحبت کرده، به سوالات آن ها پاسخ داده و در مورد بخش های مختلف این مرکز تجاری، اطلاعاتی در اختیار افراد مختلف قرار دهد.

یک نمونه دیگر از این روبات های راهنمای چینی در ایستگاه راه آهن مشغول فعالیت بوده و به سوالات مسافران پاسخ داده و آن ها را راهنمائی می کند. این روبات ژیائو لو Xiao Lu  نام داشته و در ایستگاه قطار شهر گوانگژو کشور چین به عنوان راهنما به سوالات مسافران پاسخ می دهد.

استفاده از روبات برای خدمات هتلداری در ژاپن نیز امری متداول محسوب شده و حتی هتل Henn-na در ژاپن از روبات ها برای پذیرش مسافران استفاده می کند. روبات های به کار گرفته در این هتل توانایی برقراری ارتباط چشمی ، درک زبان حرکتی و سخن گفتن به چندین زبان را دارند. آنها قادر هستند به زبان های انگلیسی ، ژاپنی ، چینی و کره ای سخن گفته  و نسبت به صداها و زبان حرکتی واکنش نشان می دهند.

در کشور چین و در مرکز خریدی در شهر هفی  Hefei  یک روبات فروشنده هم با نام  که جیا "Ke Jia" که دارای ابعادی مشابه ابعاد انسان عادی بوده و وظیفه اصلی وی راهنمائی و هدایت مشتریان این مرکز خرید و همراهی و مشایعت آن ها است، حضور دارد. این روبات توسط یک کامپیوتر قدرتمند هدایت و کنترل می شود . از سوی دیگر در نقطه دیگری از کشور چین ، روباتی با نام  ون  Wen  مسئولیت تهیه و فروش بستنی به مشتریان را بر عهده دارد . این روبات نیز بدون کمک و همکاری انسانی به گونه ای طراحی شده که می تواند بر اساس سفارش مشتریان ، بستنی مورد درخواست آن ها را تهیه و ارائه کرده و هزینه آن را نیز محاسبه و دریافت کند . این روبات در مرکز خرید شهر شنیانگ مرکز ایالت لیائونینگ در شمال کشور چین در حال فعالیت است.  چندی پیش در رسانه های خبری  فعالیت روبات ها در حوزه رستوران داری گزارش شده بود که بر اساس آن ؛ یک رستوران در شهر ژوچانگ در ایلات هنان واقع در مرکز چین از روبات انسان نما برای ارائه خدمات به مشتریان استفاده می کند . . این روبات که به شکل یک پیشخدمت طراحی شده است ، سفارش های مشتریان را به میز غذای آن ها منتقل می کند . نمونه دیگر استفاده از تکنولوژی روباتیک در فروشگاه ها نیز در  رستوران آجیما  (هاجیما) در شهر بانگوک یعنی پایتخت تایلند گزارش شده است. در این رستوران  تمام امور توسط روبات ها اداره شده و نیروی انسانی کمترین دخالت را در این رستوران دارد .  

نمونه های حضور روبات ها در این حوزه بسیار زیاد بوده و در رستورانی در شهر شنیانگ، مرکز استان لیائونینگ در شمال شرقی کشور، بخش عمده ای از امور پخت و پز و ارائه خدمات به مشتریان در این رستوران توسط روبات ها انجام می شود. این روبات ها می توانند با خود باری به وزن هفت کیلو گرم را حمل کرده و به راحتی سینی های حاوی غذا و نوشیدنی مشتریان را به میز آن ها انتقال دهند .

یک  رستوران دیگر نیز در شهر ژوچانگ در ایلات هنان هی نان واقع در مرکز چین از روبات انسان نما برای ارائه خدمات به مشتریان استفاده می کند. این روبات که به شکل یک پیشخدمت طراحی شده است ، سفارش های مشتریان را به میز غذای آن ها منتقل می کند.

حضور روبات های سر آشپز منحصر به شرق آسیا مبوده و  یک شرکت بریتانیایی روبات سرآشپزی ساخته است که توانایی انجام هر نوع حرکتی که آشپز با دستان خود در عمل آشپزی انجام می دهند را دارد . این روبات از فن آوری دستکش های ضبط حرکت برخوردار بوده تا بتواند ظریف ترین حرکات دست سرآشپر را تقلید کند. این روبات سرآشپز دارای دو دست با تمام توانایی های دستان انسان است که باعث می شود تا به آسانی و با دقت این کار را انجام دهد . برای نمونه دستان این روبات قادر است سفیده تخم مرغ را چنان هم بزند که یک سرآشپز آن را تایید کند .

استفاده از روبات در نقش خدمتکاران هتل نیز رفته رفته از سوی مدیران صنعت هتلداری استفاده شده و در حال حاضر تعدادی از هتل های موجود در دهکده های فناوری یا سیلیکون ولی در قاره اروپا مجهز به روبات های خدمتکاری شده اند که وظیفه ارائه خدمات و رساندن ملزومات به مسافران را بر عهده دارند.

این روبات های خدمتکار رله Relay نام داشته وظیفه خدمات رسانی به مسافران و میهمانان مراکز اقامتی فوق الذکر را دارد. برای نمونه در شرح وظایف این روبات ها، ارائه و حمل اشیا و ملزومات مورد نیاز مسافران از جمله خمیر دندان ؛ دادن حوله به ان ها پس از حمام کردن و تهیه سایر ملزومات مورد نیاز در داخل اتاق ها ، ذکر شده است .

روبات های نظامی – امنیتی

حضور روبات ها در عرصه فعالیت های نظامی بر خلاف موارد پیشین تا حدی ترسناک و دلهره آور است. تا کنون بحث ها فراوانی در مجامع جهانی بالا گرفته و بسیاری از کارشناسان؛ استفاده نظامی از روبات ها را بسیار خطرناک می دانند. به گفته کارشناسان، استفاده از روبات ها در امور نظامی در حال گسترش روز افزونی در بسیاری از ارتش های دنیا بوده و بحث استفاده از روبات ها به عنوان سربازهای مسلح و دقیقی که بدون هیچ احساس و تفکری تنها به نابود کردن اهداف رو به روی خود اقدام می کنند امروزه از جنبه تخیل خارج شده و رنگ واقعیت به خود گرفته است. در حال حاضر کشورهای روسیه و آمریکا پیشقراولان استفاده از این فناوری های خطرناک در ارتش خود هستند. بسیاری از دانشمندان نسبت به تبعات خطرناک و غیر قابل کنترل این سربازان روباتیک هشدار دادند.

این موضوع در حالی است که پیش از این عده ای از کارشناسان این حوزه در  خصوص استفاده از روبات ها به عنوان سرباز اظهار داشتند که   افزایش ماشین های خودکار جنگی و استقرار بیش از پیش آن ها در حوزه دفاعی یک  تصمیم مخرب و مرگبار است و این سیستم های روباتیک و نیمه مستقل هیچ گونه اختیار و قدرتی برای شناخت دشمنان نداشته و تنها به هدف گیری و از بین بردن اقدام می کنند و این در حالی است که یک سرباز همیشه از روی تفکر و تعقل تصمیم به کشیدن ماشه می گیرد.  این موضوع در حالی بیان می شود که اخبار غیر رسمی حاکی از طراحی ساخت و آزمایش روبات هایی با هدف صرفا نظامی و جنگ طلبانه در هر دو کشور بوده بدون تردید در آینده ای نه چندان دور شاهد حضور روبات های جنگجوی نظامی هستیم که به جای سربازان در میدان جنگ حاضر شده و بخش هایی از وظایف ان ها را بر عهده می گیرند. البته روبات های این حوزه در بخش هایی می توانند موجب دلگرمی مردم بوده و امنیت را تامین کنند. بحث تامین امنیت مراکز حساس شهری ، نظامی و آموزشی ، یکی از مواردی است که به دلیل اهمیت بسیار زیاد خود همواره مورد توجه دولت ها و مراکز مرتبط بوده و محافظت از این مناطق تنها توسط افراد ویژه و کسانی که تحت آموزش های خاصی قرار گرفته اند ممکن است.

برای نمونه مسئولان برگزار کننده المپیک 2020 ژاپن اعلام کردند که برای برقراری امنیت این دوره از مسابقات از روبات های پرنده ویژه ای که مجهز به دوربین های ویژه و میکروفون های حساسی هستند استفاده خواهد شد.  این روبات ها قادر هستند در ارتفاع 15 متری پرواز کرده و به بالن هائی مجهز هستند که به این روبات ها اجازه حرکت در جهات مختلف را داده و مجهز به دوربین های پیشرفته و دقیقی هستند که  به کاربران این روبات امکان بررسی و نظارت دقیق بر محوطه های مورد نظر را خواهد دا .  از دیگر تجهیزات جانبی این روبات ها می توان به نورافکن های ویژه و میکروفن های ضبط صدا اشاره کرد. کارشناسان پیش بینی می کنند این تکنولوژی قادر به بالا بردن سطح امنیت این مسابقات بوده و امکان بررسی دقیق و کامل این مسابقات را از نظر امنیتی خواهد داد .

علاوه بر این، تیمی از طراحان چینی نیز موفق به ساخت نوعی روبات ویژه شده اند که توانائی محافظت از مراکز حساسی مانند فرودگاه ها؛ بانک ها، مراکز نظامی  و مدارس را داشته و می تواند کلیه وظایف نیروهای ویژه مستقر در این مناطق را انجام دهد.

روبات های صنعتی

حضور روبات ها در عرصه صنعت را می توان موضوعی قدیمی و سابقه دار محسوب کرد. روبات ها در بخش های مختلف صنایع از جمله خودرو سازیها کاربری داشته و بخش های مختلف خط تولید را پوشش می دهند. البته روبات هایی که امروزه در صنایع مختلف مورد استفاده قرار دارند، با نمونه های قدیمی تر خود متفاوت هستند.

برای نمونه یک پروژه اروپایی موفق به طراحی و ساخت روبات های کابلی شده است که پیش بینی می شود در آینده علاوه بر کاربرد آن در صنایع سنگین، در صنایع هوا فضا و حمل و نقل دریایی نیز به کار گرفته شود.  در واقع این عملیات بخشی از تحقیقات منحصر به فردی است که نقش مهمی در حفظ برخی فعالیت ها در صنایع سنگین در اروپا بازی می کند. اصول اساسی یک روبات کابلی بسیار ساده است اما اگر هدف شما انجام کارهای متفاوتی از جمله جابه جایی سریع، نگه داشتن بار سنگین و یا انجام کاری دقیق باشد ، به این چالش ها افزوده می شود به گفته پژوهشگران، توانایی و کارایی روبات های کابلی حرکت کننده موازی در یک فضای کاری تا ده برابر افزایش پیدا می کند و این روبات ها امتیازات بیشتری نسبت به سیستم های حمل و نقل صنعتی رایج دارند.

روبات های امدادرسان

استفاده از روبات ها در بسیاری از حوزه ها که حضور انسان در آن با مخاطرات و دشواری هایی رو به رو است می تواند راه حلی منطقی باشد. به تازگی صاحبان صنایع در حوزه های معدن ، پتروشیمی ، زغال سنگ  و شرکت های خدمات آتش نشانی به صورت گسترده ای در حال استفاده از روبات ها و سیستم های هوشمندی هستند که ضریب خطر آسیب های انسانی در این مشاغل را به طرز چشمگیری کاهش می دهد.

یکی از مشهورترین روبات  های امداد رسان ، روبات بوستون دینامیک است که با چهره ای خشن همانند روبات هیدرولیک سنت برنارد میتواند در مواقع اضطراری در مناطق صعب العبور به کمک انسان بیاید.

روبات های امداد رسان در بسیاری از موارد قادر به انجام فعالیت هائی هستند که  انجام آن برای انسان ها بسیار خطرناک است، برای نمونه شرکت مشهور توشیبا با طراحی این روبات در سال 2011 میلادی این امکان را یافت که سوخت و تاسیسات هسته ای فوکوشیما را در زلزله مهیب آن سال از زیر آب بیرون بکشد.  یکی دیگر از موارد مورد استفاده از روبات های امداد رسان ، سوانحی مانند آتش سوزی ها هستند. در این حوزه ، فعالیت روبات ها به دو بخش ارزیابی میزان و عمق حادثه و عملیات اطفای حریق  و نجات حادثه دیدگان تقسیم می شود. یکی از مشهور ترین و کارآمد ترین پهپادهای هوشمند ارزیابی کننده در این حوزه ، هواپیماهای بدون سرنشین طراحی شده توسط شرکت UAS هستندکه در شرایط اضطراری همانند آتش سوزیهای مهیب  قادرند تا در کمتر از دو دقیقه شرایط کلی منطقه را رصد کند.

از سوی دیگر روبات های مورد استفاده در حوزه اطفای آتش سوزی ، نیاز به داشتن قابلیت های متفاوتی دارند. یکی از بهترین نمونه های این گونه روبات ها در کشور کره جنوبی طراحی شده است. این ر وبات کره ای ترکیبی از هواپیماهای بدون سرنشین و روبات بوده و برای مهار آتش سوزی برج های مرتفع طراحی شده است . گفته می شود بدنه این روبات تا دمای 1000 درجه سانتیگراد مقاومت داشته و قابلیت عبور از مناطق صعب العبور، محفظه ها و هواکش ها  را دارد .

یکی دیگر از مواردی که روبات ها و هواپیماهای بدون سرنشین می توانند وظایف خطیری را بر عهده بگیرند، اجرای سریع و کم هزینه عملیات جستجو است. تنوع موجود در این فناوری های مدرن بسیار زیاد است و برای نمونه می توان به  پهباد قورباغه ای شکل دیگری اشاره کرد که به وسیله چراغهای ال ای دی قدرتمند و بلند گو قادر است عملیات هدایت و نجات انسان ها را در آتش سوزی های بزرگ به نحو احسن انجام دهد.

مرکز تحقیقات هسته ای بریستول آکسفورد در انگلستان نیز پهبادی را طراحی کردهاند که با رصد کردن منطقه خطرناک بودن یا بی خطر بودن منطقه از لحاظ تششعات اتمی را رصد میکند.

یکی دیگر از طراحی های ابتکاری ارائه شده از سوی پژوهشگران بوستون دینامیک  کیسه های هوشمند شن وماسه ای است که میتوانند تا ارتفاع 30 فوت به هوا پرتاب شوند ودر طول ماموریت های شناسایی و مکان یابی های استراتژیک کاربرد زیادی دارند .

پژوهشگران ژاپنی نیز موفق به طراحی و ساخت نوعی روبات ویژه امداد رسان شده اند که قادر به شناسائی و تشخیص بوی انسان است. این روبات با دارا بودن ویژگی فوق می تواند به سادگی افرادی را که در شرایط دشواری قرار داشته و نیازمند کمک هستند شناسائی کند. امدادگران با کمک این روبات قادر به کشف محل قرار گرفتن مصدومین در زیر آوار ، ماسه و خرابه های ناشی از زلزله یا سوانح طبیعی هستند. این تکنولوژی جدید می تواند در شرایط بحرانی مورد استفاده قرار گرفته و بسیاری از مصدومان و مجروحینی که در زیر آوار قرار داشته و شناسائی و کشف محل آن ها در حالت عادی به زمان زیادی نیاز دارد ، در کوتاه ترین زمان ممکن شناسائی شده و مورد مداوا قرار گیرند. کارشناسان اعتقاد دارند استفاده از این روبات امداد رسان در کاهش تلفات انسانی پس از سوانح نقشی موثر خواهد داشت.

حضور روبات ها در باستان شناسی و حفاری معادن

باستان شناسی ، پژوهش های باستان شناسی زیر آب و البته استخراج معادن، از جمله حوزه های دیگری محسوب می شوند که در ان ها شاهد حضور روبات ها هستیم.  روبات های غواص انسان نما که می تواند شرایط محیطی و حس لامسه خود را به کاربر منتقل کرده و ماموریت های خطرناک در مناطق عمیق اقیانوس را اجرا کنندامروزه در بسیاری از مطالعات باستان شناسی زیر اب استفاده می شوند. در این پژوهش ها نوع اولیه و پروتو تایپ روبات انسان نما با هدف اجرای ماموریت های کاوش در اعماق آب طراحی شده است که با عنوان اقیانوس یک یا Ocean One شناخته می شود. روبات فوق الذکر دارای سری با چشمان برجسته است که به وی چشم اندازی وسیع داده و همچنین به دو بازوی مشابه انسان مجهز است که قادر به لمس اشیا مختلف بوده و می تواند حس لامسه خود را به کاربر و فرد کنترل کننده خود اطلاع داده و منتقل کند. در بدنه این روبات همچنین سنسور های ویژه ای نصب شده است که شرایط محیطی را رصد کرده و به صورت اتوماتیک شرایط ایستائی روبات را تعیین می کند.

در پژوهش های خارج از دریا نیز  باستان شنان و مصرشناسان با استفاده از روبات ها اقدام به کشف رازهای کانال های تهویه اهرام مصر کرده و به این ترتیب به بخش هایی که در حالت عادی امکان دستیابی به آن ها وجود ندارد ؛ وارد می شوند. در برخی از این هرم ها از جمله هرم بزرگ گیزه بخش هایی طراحی شده است که به کانال تهویه شباهت دارند و دهانه آن ها از بیرون مسدود شده اند ، علت این موضوع هنوز مشخص نشده است .

یکی از مشهورترین روبات های استفاده شده برای این مطالعات،  روبات جدی (Djedi) نام دارد که به جهت کوچکی و چابکی اش قادر است تا انتهای کانال های تهویه راه پیدا کند.این روبات با استفاده از چهار بالشتک یا پد نرم می تواند ورد کانال ها شده و با فشار آن ها خود را به بدنه دیوارهای کانال ثابت نگه می دارد. در حالی که این  پدها ثابت هستند و از خراش دیدگی دیواره ها جلوگیری می کنند، روبات حرکت کرده و در طول کانال پیش می رود. در واقع این روش حرکت کردن روبات جدی باعث می شود تا اثر ناچیزی بر سطح دیواره های داخلی هرم برجای بماند.

خارج از بحث باستان شناسی، در سال های اخیر شاهد جستجوی معادن الماس با کمک روبات ها بوده ایم.

یکی از کاربردی ترین این روبات ها با همکاری و تلاش دو دانشجوی جوان که در کالج Colegio Técnico Profesional Privado تحصیل می کنند طراحی شده است که قادر به ورود به مناطق صعب العبور، نمونه برداری از لایه های زمین و همچنین شناسائی رگه های مواد معدنی و به ویژه الماس است.

روبات های خدماتی

توانائی های گسترده روبات ها سبب شده تا از این فناوری در حوزه های مختلف خدماتی نیز استفاده شود. در حال حاضر روباتی به نام  فلفل سیاه (Robot Pepper) به عنوان منشی بانک در استان Fukoaka ژاپن مشغول فعالیت است.

این روبات می تواند به مشتریان خوش آمد گفته و در رابطه با برخی از فعالیت ها و برنامه های مالی بانک توضیح داده و احساسات آن ها را درک نماید. روبات فلفل سیاه  با 120 سانتی متر قد دارای یک صفحه نمایش در بخش سینه اش است که با استفاده از فن آوری پیشرفته به تولید احساسات مصنوعی می پردازد .

شرکت سونی که پیش از این محصولات متعددی در زمینه های کنسول بازی و تلفن همراه به بازار عرضه کرده بود و در خط تولید اکسپریا نیز سابقه تولید گوشی هایی با کیفیت را در کارنامه دارد، روبات جدید و هوشمندی با قابلیت تصویر سازی ، گفتار و حرکت طراحی ساخته که می تواند به عنوان منشی استفاده شود.

دلیوری بوت یکی دیگر از روبات های خانگی است که به تازگی از آن رو نمائی شده است. این روبات و مراحل پیش تولید آن که سال گذشته توسط دو نفر از طراحان برجسته در شرکت اسکایپ آغاز شده بود، برای نخستین بار در این نمایشگاه معرفی شد. روبات مورد نظر همانند وسیله کوچک چرخداری است که قابلیت جا به جایی مواد غذایی و اقلام خریداری شده از مراکز خرید را به منزل دارد و به احتمال زیاد در آینده ای نه چندان دور شاهد حضور این روبات ها در مراکز خرید و فروشگاه ها خواهیم بود.

رولینگ بوت ،روباتی هوشمند با طراحی شرکت ال جی است که به عنوان روبات خانگی با قابلیت محافظت از خانه و برقراری امنیت طراحی شده است. این روبات ها همانند حیوانات خانگی، محافظت از منزل را در زمان نبودن مالک خانه به عهده دارند و از طریق بلوتوث و Wi-fi با مالک منزل در ارتباط هستند.

سایر حوزه ها

حوزه هایی که روبات ها در آن قادر به حضور و ارائه خدمات هستند، منحصر به موارد فوق نبوده و بسیار متنوع و گسترده هستند. روبات های فوتبالیست که قادر به انجام بازی فوتبال بوده و می توانند با کنترل و تعقیب توپ ، آن را پاس داده یا شوت بزند.

همه ساله در مسابقات جهانی روبوکاپ شرکت می کنند. روبات های مریخ نورد که دارای قابلیت صعود و حرکت در سطوح ناهوار این سیاره بوده و امکان شناسائی گاز متان ، کلروفیل و سایر نشانه های حیات را داشته و قرار است از سطح مریخ نمونه برداری کرده و لایه های مختلف سطح آن را به جهت بررسی وجود نشانه هایی از جریان آب در گذشته ، مورد بررسی قرار دهند در سال های اخیر به طور جدی توسط پژوهشگران سازمان فضائی ناسا در حال آزمایش هستند. تجربه آزمایش این روبات ها نشان می دهد که قادر به پیمودن مسیرهای دشوار و بالا رفتن از عوارض و پستی و بلندی های احتمالی موجود در سطح این سیاره بوده و می توانند در معابر تنگ و دور از دسترس ، حرکت کنند.

یکی از مشهورترین این روبات ها از سوی ستاره شناسان با نام روبات مکتشف صخره نورد  یا Cliff Reconnaissance که به اختصار (CRVs) نامیده می شود، نامگذاری شده است.

عرصه هنر و به ویژه هنر نقاشی نیز از حوزه هایی است که روبات ها در آن حضور دارند.اگر چه نخستین روبات نقاش در سال 1970 میلادی طراحی شده  بود و توانائی ترسیم نقوش ساده ای را داشت  اما این فناوری در سال های اخیر با رشد و پیشرفت بسیار زیادی همراه بوده و روبات های مختلفی با قابلیت نقاشی طراحی شده اند. یکی از روبات های نقاش که دارای قابلیت های هنری بسیاری است ، eDavid نام دارد که توسط دانشمندان کنستانز کشور آلمان طراحی شده است. این روبات بر پایه یک روبات جوشکار قدیمی ساخته شده  که در برنامه ریزی های آن ؛ تغییراتی ایجاد شده است. طراح دیگری به نام ون آرمان نیز در سال های گذشته اقدام به ساخت تعداد زیادی روبات نقاش کرده است که بر پایه الگوریتم های مختلفی می توانند اقدام به ترسیم و طراحی نقوش مختلف کنند.

پژوهشگران آمریکائی نیز در مطالعات اقیانوس شناسی از نوعی روبات پژوهشی استفاده می کنند که شبیه به کوسه بوده و در حدود یک و نیم متر طول داشته و 45 کیلوگرم وزن دارد. گفتنی است این روبات کوسه ای شکل دقیقا بر اساس ویژگی های زیستی کوسه ها ساخته شده و حرکات این کوسه دقیقا منطبق با حرکات طبیعی کوسه های واقعی است . این روبات از طریق حرکات نوسانی دم خود می تواند شنا کرده و به سمت جلو حرکت کند. در حال حاضر این روبات در اختیار نیروی دریایی آمریکا قرار داشته و از آن می توان برای عملیات های جاسوسی ، شناسائی و نظارت استفاده کرد . این کوسه بدون جلب توجه و برانگیختن حس کنجکاوی ، قادر به نزدیک شدن به کشتی های مختلف بوده و می تواند ان ها را تعقیب کند. 

دانشمندان آلمانی اما نوع دیگری از روبات های آبزی را مورد استفاده قرار می دهند که به شکل ماهی بوده و با کمک آن می توان پژوهش های گسترده تری در اعماق آب های دریاها و اقیانوس ها انجام داد.

این روبات سپیوس   (Sepios) نام شته و یک روبات چند وجهی با چهار باله است که می تواند الهام بخش نسل جدیدی از آبزیان مصنوعی سازگار با محیط زیست باشد. هر باله این روبات ماهی از نه پره تشکیل شده که توانایی حرکت در طیف 270 درجه را دارد.

خطرات و مشکلات جانبی حضور روبات ها

حضور روبات ها در بین جوامع انسانی دارای فواید و کاربرد های فراوانی است اما در این میان، اسیب ها و مشکلاتی نیز در پی استفاده از این فناوری دیده می شود که سبب شده موافقان و مخالفان متعددی نظرات خود را در این رابطه اعلام کنند.

با پیشرفت تکنولوژی  و شبیه تر شدن آن به واقعیت زندگی روزمره انسان ها، مردم به طور فزاینده ای با تکنولوژی جدید خو گرفته و در این مسیر گاهی به فرایند های طبیعی نیز جنبه انسانی می دهیم.  از سوی دیگر همزمان با رشد و پیشرفت صنعت روباتیک در سراسر دنیا؛ شاهد جایگزینی روبات ها در مشاغلی هستیم که پیش از این در انحصار انسان ها قرار داشت، به اعتقاد کارشناسان این موضوع می تواند بحرانی در زمینه بیکاری کارگران ایجاد کند.

طی سال های گذشته و معرفی روبات های مختلفی که با قابلیت های فراوان می توانند وظایف انسان را بر عهده بگیرند، برخی کارشناسان نسبت به بروز بحران در این رابطه که می تواند منجر به بیکاری وسیع انسان های شاغل در حوزه های مختلف صنعت باشد هشدار دادند. هر چند این هشدار ها از سوی گروهی دیگر از کارشناسان، جدی تلقی نشده و آن ها اعتقاد داشتند بیشتر روبات های صنعتی، جهت جایگزینی با انسان ها در شرایط خطرناک و دشوار طراحی شده اند و از این نظر رقیب انسان ها نبوده و فرصت های شغلی انسان ها را اشغال نخواهند کرد.

بحث جایگزینی روبات ها و بیکاری کارگران تنها بخشی از دغدغه های مرتبط با این حوزه محسوب شده و بسیاری از دانشمندان و کارشناسان نسبت به خطرات رشد بیش از حد هوش مصنوعی و جایگزین شدن روبات ها به جای انسان که منجر به تعارض و رقابت بین این انسان و روبات خواهد شد، ابراز نگرانی کرده اند. برای نمونه چندی پیش روباتی با هوش مصنوعی یک پیمانکار از کارخانه خودروسازی فولکس واگن آلمان را با ضروبات صفحه ای فلزی به قتل رساند. نتایج اولیه نشان می دهد که یک خطای انسانی در برنامه ریزی و مونتاژ این روبات باعث چنین حادثه ای شده است.

آن چه بدیهی است این است که فارغ از بحث خطرات و استثنائاتی مانند مورد فوق، روبات ها می توانند به عنوان یک رقیب برای کارگران محسوب شده و در بسیاری از حوزه ها جایگزین انسان شوند. این موضوع می تواند چهره ساخت و ساز و تولید در صنایع را از دو منظر با چالش رو به رو کند، بخش اول الگوی استفاده از روبات در صنایع است که سبب تغییر در ساختار تولید خواهد شد و بخش دیگر موضوع نیروی انسانی است که روبات ها جایگزین آن شده اند و از سوی دیگر وجود این روبات ها نیازمند تربیت نیروهای انسانی جدید برای تعمیر ، نگهداری و کنترل آن ها است. پیشرفت های بی رویه تکنولوژی و آغاز عصر ماشینی شدن و حضور روبات ها و سایر تکنولوژی های هوشمند، چالشی بزرگ در جامعه بشری محسوب می شود. 

 

گزارش: احسان محمدحسینی

No tags for this post.