ضرورت بازچرخوانی آب

بازچرخوانی به معنای استفاده مجدد از آب‌هایی است قبلا به نحوی مورد استفاده قرار گرفته‌اند. مثلا اگر شما آبی را که برای شست و شوی بدون مایع سبزیجات استفاده می‌کند، در آبیاری گلدان‌ها کار بگیرید، نوعی بازچرخوانی انجام داده‌اید. اما آنچه در واقع به آن بازچرخوانی گفته می‌شود، به معنای استفاده نظام‌مند و سلامت از آب‌هایی است که یک‌بار از آن‌ها در فرآیندی استفاده و حالا تبدیل به پس‌آب شده‌اند. فاضلاب یکی از مثال‌های رایج در بازچرخوانی آب‌های آلوده است و می‌تواند میزان قابل توجهی آب را که به طور بالقوه بی‌مصرف و حتی آلاینده منابع دیگر هستند، را به چرحه مصرف بازگرداند.

به گزارش سیناپرس و به نقل از ایرنا، اجلاس جهانی آب امسال با شعار فاضلاب برگزار می شود و توجه به بازچرخانی آب برای نیل به اهداف مدیریت منابع آب به خصوص برای کشورهایی مانند ایران که در مناطق خشک و کم آب واقع شده اند مورد توجه قرار می گیرد. موضوع امسال روز جهانی آب فاضلاب است و هدف گردانندگان این اجلاس جهانی توجه دادن مدیران شرکت کننده در این اجلاس به اهمیت فاضلاب به عنوان یک منبع قابل استفاده نه اینکه صرفا به خاطر آلودگی باید دفع شود، است.

آب مایه حیات و آبادانی، اگر آب نباشد زندگی نیست، این جملاتی است که هر انسانی بارها و بارها در طول زندگی می شنود، اما چرا با این وجود باز نسبت به هدر رفت این منبع حیاتی بی تفاوت است و برای حفظ آن تلاش نمی کند؟

در سال 1992 و در بیست و یکمین دستور جلسه کنفرانس محیط زیست و توسعه سازمان ملل که در شهر ریودوژانیرو برزیل برگزار شد، موضوع روز جهانی آب رسما مطرح شد، در این کنفرانس از تمام کشورها خواسته شد تا در راستای اجرای بیانیه 21 سازمان ملل، این روز را به عنوان روز ترویج و آگاه ‌سازی مردم در مورد آب اختصاص دهند و از طریق پخش و اشاعه نشریات و برگزاری کنفرانس‌ها، سمینارها و نمایشگاه‌ها در گرامیداشت آن بکوشند.

بر این اساس از آن سال تاکنون 22 مارس برابر با 2 فروردین، از سوی سازمان ملل متحد به عنوان روز جهانی آب نامگذاری شده است و هر سال شعار مخصوص به خود را دارد که شعار امسال موضوع فاضلاب است، موضوعی که در کشور ما تا حدودی مغفول مانده است.

ایران کشوری گرم و خشک با منابع آبی محدود است بنابراین باید حواسمان به داشته هایمان باشد که به اعتقاد کارشناسان امر یکی از این راه ها بازچرخانی آب است.

تورج فتحی کارشناس محیط زیست و منابع آب در این باره به خبرنگار علمی ایرنا گفت: اجلاس جهانی آب امسال با شعار فاضلاب برگزار می شود و توجه به بازچرخانی آب برای نیل به اهداف مدیریت منابع آب به خصوص برای کشورهایی مانند ایران که در مناطق خشک و کم آب واقع شده اند مورد توجه قرار گیرد.

 

نمایی از یک مجموعه بازچرخانی و تصفیه فاصلاب

وی افزود: در ایران سالانه حدود 24 میلیارد متر مکعب پساب، زه آب و به طور کلی فاضلاب از بخش خانگی، صنعتی و کشاورزی تولید می شود که با پیش بینی های صورت گرفته تا سال 1400 به 30 میلیارد متر مکعب افزایش می یابد.

وی اظهار کرد: بر اساس آمار رسمی وزارت نیرو حدود 60 درصد جمعیت کشور تحت پوشش سیستم جمع آوری فاضلاب شهری و خانگی هستند البته این درصد شامل پروژه های در حال انجام نیز می شود.

فتحی گفت: اینکه در فرایند بازچرخانی آب چقدر موفق بوده ایم جای سوال دارد، در برخی از شهرها سیستم جمع آوری فاضلاب در بخش خانگی اجرا شده اما خروجی آن که می تواند کاربردهای زیادی در بخش کشاورزی، صنعتی و آبیاری فضای سبز داشته باشد، در دشت های اطراف این شهرها رها شده اند.

وی با بیان اینکه در بحث فاضلاب و بازچرخانی آبهای مصرف شده به سیستم مصرف آب خیلی موفق نبوده ایم افزود: اکنون حدود 6 تا 7 میلیارد متر مکعب زه آب کشاورزی فقط در استان خوزستان تولید می شود، واحدهای کشت و صنعت نیشکر در استان خوزستان توسعه یافتند که بخش عمده آب این استان را مصرف می کنند.

فتحی اظهار کرد: تقریبا 40 درصد منابع آب کشور در استان خوزستان واقع شده، پرآب ترین رودخانه ها و بزرگترین تالاب ها در این استان روان است، 5 رودخانه دائمی پرآب در این استان جاری است با وجود تمام این منابع باز هم شاهد بروز ریزگردها در این استان هستیم که نشان می دهد مدیریت در این بخش ضعیف بوده است.

وی گفت: تمام منابع آبی که از سدهای ساخته شده بر رودخانه های کارون، کرخه، دز، مارون و جراحی وجود دارد در کشت و صنعت نیشکر استفاده و به زه آب کشاورزی تبدیل می شود و حاوی انواع و اقسام آلودگی ها شامل سموم و کودهای شیمیایی است که با ورود به آبهای زیر زمینی موجب آلودگی این منابع می شود.

وی گفت: سالانه حدود 6 میلیارد متر مکعب زه آب کشاورزی از صنعت نیشکر در تالاب ها و رودخانه های استان خوزستان تخلیه می شود که هیچ برنامه ای برای بازچرخانی آنها وجود ندارد.

فتحی اظهار کرد: بازچرخانی آبهای مصرف شده در کشور به جز آن بخشی که وزارت نیرو و شرکت آب و فاضلاب در ارتباط با جمع آوری فاضلاب های خانگی و شهری برنامه ریزی هایی دارد و اقداماتی انجام داده، در بخش کشاورزی که عمده آبهای کشور را مصرف می کند هیچ اقدامی انجام نشده است، در واقع هیچ برنامه یا سند ملی در ارتباط با مدیریت این زه آب ها وجود ندارد.

وی تاکید کرد: اگر بتوانیم در بحث بازچرخانی آبهای مصرف شده موفق عمل کنیم قطعا بخشی از مشکلات آبی کشور حل می شود.

فتحی گفت: اکنون در برخی از شهرها و مناطق کشور فاضلاب شهری تصفیه نمی شود بلکه وارد چاه بسیاری از منازل می شود که به چاه های جذبی معروف هستند، فاضلاب هایی که در این چاه ها تخلیه می شوند به مرور در داخل خاک حرکت و وارد سفره های زیرزمینی می شوند که این مساله آلودگی این منابع را به همراه دارد.

به گفته وی آب های زیر زمینی دشت های شهرهایی مانند تهران، کرج، مشهد و نیشابور با این روش در معرض آلودگی قرار دارند.

این کارشناس محیط زیست و منابع آب تاکید کرد: بهتر است به جای اینکه بخشی از سرمایه ها را در وزارت نیرو به سمت احداث سد هدایت کنیم برای بخش فاضلاب و بازچرخانی هزینه کنیم، بازچرخانی آب مصرف شده باید در اولویت قرار گیرد زیرا منبعی است که موجود است و با کمترین هزینه تصفیه می شود که در بخش های مختلف از جمله کشاورزی، صنعت و سایر فعالیت ها کاربرد دارد.

وی به میزان مصرف آب در کشور اشاره کرد و گفت: استاندارد جهانی مصرف آب در شبانه روز برای هر نفر 120 لیتر است اما در کشور ما این میزان بیش از 250 لیتر و در برخی مناطق تا 290 لیتر است، البته بخش عمده این مصرف در کشاورزی است که آب پنهان داخل آن که به عنوان مواد غذایی مصرف شده برای هر نفر در نظر گرفته می شود.

وی با بیان اینکه این بخش نیازمند بازنگری است و حتما باید بازچرخانی آب در اولویت قرار گیرد، گفت: اگر بخواهیم آب جدیدی از منابع جدیدی تامین کنیم نیاز به هزینه و زمان زیادی دارد اما اگر فاضلاب های تولید شده تصفیه شوند این کار با هزینه و زمان کمتری انجام می شود.

وی به نقش سدها در پایین رفتن سطح آبهای زیر زمینی اشاره کرد و گفت: اگر در نقطه ای که سد احداث می شود در پایین دست آن سفره آبهای زیر زمینی باشد موجب پایین رفتن سطح آبهای زیر زمینی می شود.

فتحی افزود: به عنوان مثال از سال 1379 که سد جیرفت در بالادست دشت جیرفت در جنوب کشور در استان کرمان که یکی از قطب های کشاورزی کشور است احداث شد ، شاهد پایین رفتن سطح آب های زیر زمینی این دشت هستیم در حالی که این سد برای مصرف کشاورزی این دشت احداث شد اما به رغم وجود این آب شاهد بیلان منفی آب در این دشت هستیم.

وی گفت: احداث سد در اینگونه مناطق موجب قطع ارتباط هیدرولیکی بین رودخانه و سفره آب پایین دست می شود که این مساله کاهش سفره های زیر زمینی را به همراه دارد، رودخانه ها مهمترین کانال تغذیه منابع آبی زیر زمینی هستند.

این کارشناس محیط زیست و منابع آب تاکید کرد: با توجه به تعداد زیاد سد در کشور، اثرات مستقیم این سدها بر آبهای زیر زمینی در دشت های پایین دست آنها زیاد دیده می شود.

وی با اشاره مجدد به موضوع امسال روز جهانی آب گفت: فاضلاب شعار امسال روز جهانی آب در نظر گرفته شده و هدف گردانندگان این اجلاس جهانی این است که توجه مدیران شرکت کننده در این اجلاس را به فاضلاب به عنوان یک منبع قابل استفاده نه اینکه صرفا به خاطر آلودگی باید دفع شود جلب کند.

No tags for this post.